Morgunblaðið - 09.10.2002, Side 11

ÞINGFUNDUR Alþingis hefst
kl. 13.30 í dag. Eftirfarandi
mál verða á dagskrá:
Einkavæðingarnefnd.
Viðskiptabankar og spari-
sjóðir.
Skattfrelsi lágtekjufólks.
Lífeyrissjóður sjómanna.
Neysluvatn.
Óhreyfð skip í höfnum.
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. OKTÓBER 2002 11
GUÐJÓN Guðmundsson, þingmað-
ur Sjálfstæðisflokksins, hefur mælt
fyrir tillögu til þingsályktunar, sem
miðar að því að Alþingi samþykki
að fela menntamálaráðherra að
láta gera áætlun um kostnað og
tæknilega útfærslu á því að senda
dagskrár Ríkisútvarpsins; útvarps
og sjónvarps, um gervitungl svo og
kostnað við búnað til að taka á móti
þessum sendingum. Í áætluninni
komi einnig fram stofnkostnaður
jarðstöðvar til að senda dagskrár
til gervitungls og árlegur rekstr-
arkostnaður hennar.
Í greinargerð tillögunnar segir
að mörg þúsund Íslendinga búi við
þau skilyrði að hafa lélegan eða
engan aðgang að útsendingum Rík-
isútvarpsins, sjónvarps og hljóð-
varps. „Það á við um fólk í dreifð-
um byggðum víða um land, þar sem
móttökuskilyrði eru slæm, og Ís-
lendinga erlendis, en stærsti hóp-
urinn er sjómenn á farskipum og
fiskiskipum.“
Í greinargerðinni segir enn-
fremur að á meðan ríkið stendur
fyrir rekstri sjónvarps og útvarps
og skyldar landsmenn til að greiða
afnotagjöld verði að leita allra leiða
til að koma sendingum „þessara
fjölmiðla til sem flestra Íslend-
inga“.
Meðflutningsmenn Guðjóns eru
Guðmundur Hallvarðsson, Halldór
Blöndal, Drífa Hjartardóttir og
Einar K. Guðfinnsson, þingmenn
Sjálfstæðisflokksins.
Útsendingar
RÚV nái til
sem flestra
Íslendinga
SVERRIR Hermannsson, formaður
Frjálslynda flokksins, hefur lagt
fram á Alþingi tillögu til þingsálykt-
unar um rekstur Ríkisútvarpsins.
Meginefni tillögunnar er eftirfar-
andi:
„Alþingi ályktar að kjósa nefnd,
skipaða fulltrúum allra þingflokka,
til að semja frumvarp um breyttan
rekstur Ríkisútvarpsins. Nefndin
ljúki störfum innan sex mánaða frá
samþykkt tillögunnar.“ Sverrir lagði
sams konar tillögu fram á síðustu
tveimur löggjafarþingum, en þær
urðu eigi útræddar.
Í greinargerð tillögunnar segir
m.a. að Ríkisútvarpið sé viðurkennd
stoð íslenskrar tungu og menningar.
Rekstur þess sé ómissandi til að gefa
almenningi kost á hvers konar
fræðslu- og menningarefni sem aðrir
ljósvakamiðlar vænræki. „Slíkur
miðill getur ekki verið til öðruvísi en
að vera í þjóðareign og fjármagnað-
ur af almenningi úr ríkissjóði. Mark-
aðslausnir geta ekki átt við starfsemi
af þessu tagi.“ Leggur Sverrir það til
að nefndin hafi það m.a. að markmiði
að semja frumvarp sem kveði á um
að Ríkisútvarpið verði fjármagnað
að fullu á fjárlögum ár hvert, t.d. inn-
an ramma áætlunar eða þjónustu-
samnings til þriggja til fimm ára í
senn. Útvarpið hætti að flytja við-
skiptaauglýsingar í samkeppni við
aðra fjölmiðla, en flytji áfram til-
kynningar frá opinberum aðilum, fé-
lagasamtökum og öðrum sambæri-
legum aðilum.
Vill frumvarp
um breyttan
rekstur RÚV
♦ ♦ ♦
EIRÍKUR Jóhannes
Björgúlfur Eiríksson,
fyrrverandi prentari,
lést í gær, 78 ára að
aldri.
Eiríkur fæddist 27.
ágúst 1924 á Akureyri.
Hann lærði prentverk í
Siglufjarðarprent-
smiðju og starfaði þar
1940–1966. Þá hóf hann
störf sem setjari hjá
Prentverki Odds
Björnssonar á Akureyri,
þar sem hann starfaði
allt til haustsins 1980.
Hjá POB starfaði hann
jafnframt sem blaðamaður við tíma-
ritið Heima er bezt í tólf ár, þar sem
hann ritaði um marg-
vísleg efni, þjóðleg
fræði og ljóðlist voru
honum sérstaklega
hugleikin.
Eftir 1980 starfaði
Eiríkur hjá Akureyr-
arbæ við frágang
fundargerða nefnda
bæjarins og einnig við
myndasafn Minja-
safnsins. Hann hætti
störfum árið 1992
vegna heilsubrests og
bjó í Reykjavík síð-
ustu æviárin.
Eftirlifandi eigin-
kona Eiríks er Guðrún Rósa Páls-
dóttir.
Andlát
EIRÍKUR
EIRÍKSSON
ENGIN kröfugerð
hefur farið fram á
hendur Dönum, segir
Tómas Ingi Olrich
menntamálaráðherra
vegna orða Sverris
Hermannssonar, for-
manns Frjálslynda
flokksins og fyrrver-
andi menntamálaráð-
herra, í Morgun-
blaðinu í gær. Þar tjáði
Sverrir sig um hug-
myndir Tómasar Inga
um stofnun íslenskrar-
danskrar menningar-
stofnunar hér á landi
og að Danir legðu þar
til þá íslensku forn-
gripi sem hafa verið á söfnum í Dan-
mörku frá árinu 1930.
Meðal þess sem Sverrir sagði var
eftirfarandi: „...ég er andvígur því að
við förum í kröfugerð á hendur Dön-
um um forna muni eða menningar-
verðmæti. Við sömdum öðruvísi.“
Var hann þar að vitna til samnings
sem gerður var við Dani árið 1965
vegna afhendingar á handritunum
og bókunar við þann samning frá
1986, um að ekki kæmu fram óskir
um frekari afhendingu á íslenskum
munum sem eftir eru í Danmörku.
Tómas Ingi segir að misskilnings
gæti í þessum orðum
Sverris. Á fundi með
danska menntamála-
ráðherranum, og í bréfi
til hans, hafi engar kröf-
ur verið gerðar á hend-
ur Dönum.
Menningar-
samband verði eflt
„Ég hef hins vegar
sett fram hugmynd um
íslenska-danska menn-
ingarstofnun sem stað-
sett verði á Íslandi.
Hugmyndin byggist á
þeim vilja mínum að
efla menningarsam-
bandið við Dani og
styrkja menningartengsl þjóðanna.
Grundvöllur erindisins var því
hvorki kröfugerð né skírskotun til
réttarstöðu, heldur voru viðræðurn-
ar byggðar á því að þróa enn frekar
þau góðu samskipti sem þjóðirnar
hafa ræktað með sér,“ segir Tómas
Ingi.
Hann lýsir yfir ánægju með já-
kvæð viðbrögð Össurar Skarphéð-
inssonar, formanns Samfylkingar-
innar, og Jóns Bjarnasonar,
þingmanns Vinstri hreyfingarinngar
– græns framboðs, við hugmyndum
sínum, sem birtust í blaðinu í gær.
Tómas Ingi Olrich menntamálaráðherra
Engin kröfugerð
á hendur Dönum
Tómas
Ingi Olrich
Í ÁSKORUN til rík-
isstjórnar Íslands frá
Öryrkjabandalaginu
sem birtist í heilsíðu
auglýsingu í Morgun-
blaðinu í gær, kemur
fram að brýnt sé að ís-
lensk stjórnvöld færi
öryrkjum til baka þau
réttindi sem þeir nutu
áður. Þar segir Garðar
Sverrisson, formaður
Öryrkjabandalagsins,
að átt sé m.a. við
styrki til bifreiða-
kaupa, sem hafa lækk-
að að raungildi og
fækkað hlutfallslega
svo og niðurfellingu af-
notagjalda af síma.
„Núverandi samgönguráðherra
ákvað að afnema niðurfellingu af-
notagjalda af síma á sama tíma og
símakostnaður fer
vaxandi hjá fólki
vegna þeirra þjóð-
félagsbreytinga sem
orðið hafa,“ segir
Garðar og nefnir
kostnað vegna Nets-
ins og farsíma í því
sambandi. „Sími er
mikilvægara sam-
göngutæki fyrir fatl-
aða en aðra. Það sama
má segja um bíla, þeir
eru mikilvægt hjálpar-
tæki.“
Þá segir Garðar
sjúkrahúskostnað hafa
aukist og við því megi
öryrkjar sem nýta sér
heilbrigðisþjónustu mikið, síður en
aðrir.
„Síðan er það mikill skellur að
vaxandi hluti bóta öryrkja skuli
vera tekinn í skatta. Lífeyrisþegar
eru farnir að greiða þúsundir í
skatta af lífeyristekjum sínum.
Þessu viljum við að létt verði af ör-
yrkjum.“
Öryrkjabandalagið skorar á
stjórnvöld að færa fjárhæðir
grunnlífeyris- og tekjutryggingar
til samræmis við þróun lágmarks-
launa frá og með 1. janúar 1995. Ef
ekki, þá að minnsta kosti til sam-
ræmis við þróun hinnar almennu
launavísitölu.
Launavísitalan góður vegvísir
„Á þessu ári hafa tekið gildi
skattalegar breytingar sem ráð-
herrar og menn í svipuðum stöðum
njóta góðs af. Við erum ekki að
fara fram á sömu krónutölu. Við
biðjum einungis um sama hlutfall
og launafólk hefur almennt fengið
samkvæmt nákvæmustu og bestu
mælingu sem til er á því, þ.e. hinni
opinberu launavísitölu Hagstofu Ís-
lands. Hún er eini vegvísirinn sem
er haldbær og á byggjandi. Við get-
um ekki alltaf elt uppi lægstu við-
miðun sem fyrirfinnst hverju
sinni.“
Garðar segir ómögulegt að að-
skilja efnahagsmál og velferðarmál,
líkt og ráðherrar hafi haldið fram
undanfarið í fjölmiðlum. „Traust
velferðar- og almannatrygginga-
kerfi er einn mikilvægasti þáttur
heilbrigðs og öflugs efnahagslífs og
hagkerfis. Þeir sem aðgreina þetta
og segja að það þurfi sterkt efna-
hagslíf til að standa undir velferð,
eru á alvarlegum villigötum. Um
það eru hafa Norðurlöndin verið
órækastur vitnisburður. Endur-
reisn almannatrygginga er arðbær-
asta virkjunarframkvæmdin sem
Íslendingar geta ráðist í.“
Öryrkjabandalagið hefur birt áskorun til ríkisstjórnar Íslands
Almannatryggingar eru arð-
bær virkjunarframkvæmd
Garðar
Sverrisson
SAMKEPPNISSTOFNUN vís-
ar á bug ummælum Halldórs
Blöndal á Alþingi þess efnis að
stofnunin hafi látið það líðast að
til mikillar hringamyndunar hafi
komið í matvöruverslun og að
óheilbrigðir verslunarhættir
hafi fengið að dafna í skjóli
Samkeppnisstofnunar.
„Við erum auðvitað ekki sáttir
við þau ummæli að fyrirtæki
starfi í skjóli Samkeppnisstofn-
unar og vísum þeim á bug,“ seg-
ir Guðmundur Sigurðsson, for-
stöðumaður samkeppnissviðs
Samkeppnisstofnunar. Guð-
mundur segir það heldur ekki
rétt að almennt sé bannað að
selja vörur undir kostnaðverði í
öðrum löndum, líkt Halldór
haldi fram.
Ekki var bannað að auka
við markaðsráðandi stöðu
Guðmundur segist gera ráð
fyrir að þegar menn tali um að
Baugur hafi fengið að stækka
og bólgna út án þess að Sam-
keppnisstofnun hafi gripið til
íhlutunar séu þeir væntanlega
að vísa til þess þegar Baugur
keypti 10–11 verslunarkeðjuna
snemma árs 1999.
Guðmundur minnir á að á
þeim tíma hafi verið nýfallinn
dómur í Hæstarétti í máli sem
Flugleiðir sóttu á hendur sam-
keppnisyfirvöldum vegna íhlut-
unar þeirra þegar innanlands-
deild Flugleiða og Flugfélag
Norðurlands sameinuðust.
Guðmundur bendir á að
Hæstiréttur hafi hnekkt íhlutun
samkeppnisyfirvalda vegna þess
að Flugleiðir höfðu verið með
markaðsráðandi stöðu á innan-
landsmarkaði fyrir og voru að
auka markaðsráðandi stöðu
sína; í þágildandi samruna-
ákvæði samkeppnislaga hafi
staðið að samkeppnisráð gæti
gripið til íhlutunar við samruna
ef markaðsráðandi staða yrði til.
Menn hafi ekki gert sér grein
fyrir að þetta ákvæði ætti ekki
við þegar verið væri að efla
markaðsráðandi stöðu. Að sögn
Guðmundar ógilti Hæstiréttur
íhlutun samkeppnisyfirvalda á
þessum forsendum og þar sem
Baugur hafi verið skilgreindur
með markaðsráðandi stöðu hafi
félagið verið að auka við mark-
aðsráðandi stöðu með kaupun-
um á 10–11 og samkeppnisyf-
irvöld hafi því ekki talið sig hafa
lagalegar forsendur til þess að
grípa til íhlutunar. Eitt hafi
hlotið yfir alla að ganga. Sam-
keppnislögunum hafi ekki verið
breytt fyrr en í lok árs 2000 og
þá m.a. þessu samrunaákvæði
þannig að nú geti samkeppnisyf-
irvöld gripið til íhlutunar í
svona tilvikum.
Guðmundur Sigurðsson minn-
ir á að samkeppnisyfirvöld hafi
það hlutverk í þjóðfélaginu að
framfylgja samkeppnislögum en
það sé Alþingi sem setur lögin
og hafi Baugur verið að starfa í
skjóli einhvers sé það í skjóli
Alþingis.
Almennt ekki bannað að
selja undir kostnaðarverði
Guðmundur segir að fullyrð-
ingar Halldórs um að í öðrum
löndum sé bannað að selja undir
kostnaðarverði standist ekki.
Það kunni að vera bannað í ein-
hverjum löndum og að einhverj-
um hluta en almennt sé slíkt
ekki bannað.
„Menn hafa litið svo á að það
myndi takmarka mjög mögu-
leika fyrirtækja á markaði, s.s.
þegar þau setja á markað nýjar
vörur eða vilja losa sig við
birgðir, eða vilja halda útsölur
o.s.fr.v. Bann við slíku myndi
frekar verða til þess að drepa
allt í dróma.“
Guðmundur segir að eflaust
séu þau tilvik til að fyrirtæki
misnoti stöðu sína með skaðlega
undirverðlagningu í því skyni að
koma keppinautum út af mark-
aði eða hindra innkomu nýrra
keppinauta. En það sé þá sér-
stakt rannsóknarefni hverju
sinni.
Samkeppnisstofnun um ummæli
Halldórs Blöndal á Alþingi
Engar lagaleg-
ar heimildir
til íhlutunar