NT - 28.03.1985, Blaðsíða 5

I a Fimmtudagur 28. mars 1985 5
l Fréttir
Geta verðtryggð lán étið upp eignina mína?
Sigið á ógæfuhlið-
ina frá árinu 1982
Milljón króna gat - en engum um að kenna
■ Geta verðtryggð lán étið upp
eign mína? Þessi spurning var efni
fundar sem Kaupþing hf. efndi til
nýlega. Niðurstaðan varð í stuttu
máli sú, að á vissan hátt geta lán
étið upp eignir manna, þ.e. þegar
söluverð þeirra (verðmæti) hækk-
ar ekki í takt við annað verðlag í
landinu og þar með vcrötryggingu
á skuldum þcim sem á þeim hvíla.
En fasteignamarkaðurinn er ein-
mitt sagður slæmur með það að
þróast eftir öðrum línum en hið
almenna verðlag.
Fasteignaverð hrapað
fráhausti 1982
Hausið 1982 virðist á vissan hátt
hafa verið vendipunktur í fjárhags/
eignasölu margra íbúðarkaup-
enda/ eigenda/seljenda. Fast-
eignaverð var þá að raunvirði í
hámarki miðað við það sem verið
hefur hérá landi a.m.k. síðustu 10
árin, að sögn Stefáns Ingólfssonar
hjá Fasteignamatinu. Þá fór hins
vegar að síga á ógæfuhliðina. Frá
hausti 1982 til vorsins 1983 tók
(raun) verðið að dala frá vorinu
1983 og næstu 5 mánuðina féll
fasteignaverð hratt eða í kringum
25% að raungildi, þ.e. miðað við
lánskjaravísitölu og annað
verðlag. Samkvæmt þessu sagði
Stefán það ljóst, að sá sem hefði
átt um fjórðung af verði íbúðarinn-
ar sinnar haustið 1982 hefði verið
búinn að tapa þeini eignarhluta
sínum nteð öllu haustið eftir, ef
hann hefði þurft að selja þá.
Erfiðara að selja einbýlis-
hús en nokkru sinni fyrr
Með mikilli hjöðnun verðbólg-
unnar síðasta hiuta árs 1983 og
í ársbyrjun 1984 sagði Stefán íbúða-
verð í raun hafa hækkað nokkuð,
þó það hefði ekki verið mikið í
krónutölu. í jan.-febrúar 1984
kom svo undarlegur kippur, þegar
fasteignaverð hækkaði á um einum
mánuði í kringum 8%, en það er
líka sú eina hækkun sem orðið
hefur síðan, að sögn Stefáns. Frá
því á síðasta ári hefur verðið svo
verið á stöðugri niðurleið.
Að sögn Stefáns hefur þó verið
misjafnt hvernig verð íbúða hefur
þróast. Litlu íbúðirnar hafi
t.d. haldið verðgildi sínu mun
betur en stærri fjölbýlishúsaíbúð-
ir. Einbýlishús í byggingu hafi þó
staðið sig sýnu verst í verðsaman-
burðinum, enda sé nú erfiðara að
'selja slík hún en nokkru sinni fyrr.
20 milljarða skuldir
á5árum
Verðtrygging á fasteignaveðlán-
um kom fyrst til sögunnar haustið
1979. Nú rúmum 5 árum síðar
hvíla um 20 milljarðar króna í
verðtryggðum lánunt á íbúðar-
húsnæði landsmanna að mati
Stefáns, eða um 15% af saman-
lögðu heildarsöluverði þeirra sem
hann áætlar um 130 milljarða
króna. Þessi lán dreifast hins vegar
misjafnlega - hlutfallslega mest
hvílir á . ibúðum sem gengið hafa
kaupum og sölum og einnig á
íbúðunt úti á landi þar sem sölu-
verð er lágt.
Þeim sem selja þurfa eignir
sínar á næstunni gefur Stefán ekki
glæstar vonir. í gegn um tíðina
hafi reglan virst sú, að breytingar
á fasteignamarkaðinum - hækkun
eða lækkun - eigi sér ekki stað fyrr
en 1-2 árum síðar en«efnahagslíf-
inu almennt. Megi því búast við að
árið 1985 verði jafnvel enn lakara
en 1984 hvað verðhækkanir
snertir.
Verðfall íbúða
höfuðvandamálið
Pétur Blöndal, framkvæmdastj.
Kaupþings telur að verðfallið á
fasteignamarkaðinum sé höfuð-
vandamál margra þeirra húsbyggj-
enda/kaupenda, sem mikið hafa
verið til umræðu að undanförnu
og mun stærri þáttur en misgengi
launa og lánskjaravísitölu. Meiri-
hluti húsbyggjenda sé að selja eina
íbúð/hús upp í byggingarkostnað
annars. Meðan byggingarkostnað-
ur hafi hækkað hafi verð á eigninni
NT-mynd Ámi Bjama
■ Verða þessar eignir étnar upp af verðtryggingunni?
sem átti að selja hins vegar staðið
í stað. Þetta hafi skilið eftir stórt
gat í fjárhagsáætluninni hjá
mörgunt.
Einnar milljónar gat
- engum að kenna
Pétur tók dæmi af manni sem í
fyrra átti 2 ntillj. kr. skuldlausa
eign. Með því að fá600 þús. króna
húsnæðislán, 450 þús. kr. lífeyris-
sjóðslán og um 250 þús. króna
eigin fé hafi hann talið auðvelt að
fjármagna húsbyggingu upp á 3.3
millj. Síðan hafi byggingarkostn-
aður hins vegar hækkað töluvert
auk þess sem til hafi komið nokkur
hundruð þúsund í ófyrirséðum
kostnaði (t.d. dýrari grunnur), en
fyrir íbúðina sem hann ætlaði að
selja fær hann enn ekki nema 2
milljónir. Maðurinn sitji nú uppi
nteð 1 miljj. króna gat í fjárhags-
áætluninni. Vanda þessa manns
og hans líka sagði Pétur ekki
verða leystan með lengingu lána,
eða krukki í lánskjaravísitölu.
Hann væri cngu og engum að
kenna öðru en því að íbúðaverð á
fasteignamarkaðinum hafi raun-
verulega lækkað og hækkun þess sé
því þaö eina sem geti bjargað
honum.
öfug lánastefna
Þá taldi Péturt.d. athyglisvert
að í „húsnæðishópnum" svo-
kallaða væri sárafátt af ungu
fólki. Ástæðan sé sú að lánarétt-
indi ungs fólks séu svo takmörk-
uð að það geti ekki safnað á sig
mjög miklurn skuldum. Pétur
taldi það einmitt eitt hið vitlaus-
asta við lánveitingar til húsnæð-
iskaupa, að lánaréttur fólks vex
með aldri þess. Lífeyrissjóðslán
hækki með aldri manna og Hús-
næðisstofnun láni mönnum aft-
ur og aftur - hrcinlega ausi út
niðurgreiddu fjármagni til Pét-
urs og Páls. Hið sarna eigi við
hjá öðrum lánastofnunum. Tók
Pétur mið af sjálfum sér -
hvergi lán að fá þegar liann kom
heim frá nánii. En núna-þegar
hann þurfi ekki á því að halda
lengur - geti hann allsstaðar
fengið lán. M.a.s. hjá Hús-
næðisstofnun, svo fáránlegt sem
það nú sé.
Ekki að þvinga fólk út
í nýbyggingar
Bestu lausnina á húsnæðismál-
um unga fólksins telur Pétur þá að
hætta að skilyrða lánveitingar
Húsnæðisstofnunar, þ.e. að hún
láni unga fólkinu peningana og
lofi því svo að ráða hvort það
notar þá til kaupa á notuöu hús-
næði eða til nýbygginga. Ekki að
reka það nauðugt viljugt út í
nýbyggingar með vitlausri lána-
pólitík.
Pétur benti á að lánveitingar til
húsnæðismála séu í raun gífurlega
miklar. Þannig sé árleg lánveiting
Húsnæðisstofnunar nú komin í
um 2 milljarða og annað eins komi
frá lífeyrissjóðunum, eða alls um
4 milljarðar. Sú upphæð mundi
t.d. nægja til að lána hverjum
cinstaklingi í ákveðnum aldurs-
árgangi (t.d. öllu 26 ára fólki í
landinu) um I milljón króna á
mann, eða um 2 ntillj. króna
handa hverju pari.
, SYNING
A HUGBUNAÐI
FYRIR
ARGUS<€>
IBMPC
I I ■
TOLVUR
28.-30. MARS
Fimmtudaginn 28., föstudaginn
29. og laugardaginn 30. mars n.k.
sýna 15 fyrirtæki hugbúnað fyrir
IBM PC tölvurnar. Á annað hundr-
að mismunandi forrit eru á sýning-
unni sem henta bæði einstakling-
um með minni rekstur, fyrirtækj-
um, skólum og stofnunum. Hér
gefst tækifæri til að kynnast á ein-
um stað þeim fjölbreytta hugbún-
aði sem til er fyrir IBM PC tölvurn-
ar. Þeir sem ætla að fylgjast með
láta þessa sýningu ekki fram hjá
sér fara.
Sýnendur:
FRAMSÝN TÖLVUSKÓLI H.F.
GlSLI J. JOHNSEN
HJARNI S.F.
HUGBÚNAÐUR H.F.
IBM Á ÍSLANDI
ISLENSK FORRITAÞRÓUN S.F.
ISLENSK TÆKI
MAREL H.F.
RAFREIKNIR H.F.
SKRIFSTOFUVÉLAR H.F.
STJÓRNUNARFÉLAG ISLANDS
TÖLVUFRÆÐSLAN S.F.
TÖLVUMIÐSTÖÐIN H.F.
TÖLVUÞEKKING
ÖRTÖLVUTÆKNI H.F.
SÝNINGARSTAÐUR: SKAFTAHLÍÐ 24
Opnunartímar: fimmtudag kl. 9—18
föstudag kl. 9—18
laugardag kl. 9—16
— — Skaftahlíð 24,105 Reykjavik.