NT - 28.03.1985, Page 7

Vettvarigyr
radarstöðvanna. Rökin voru
helst „að við værum
skotmark“. Má ekki fullvalda
ríki horfa í radar sem dregur
ekki nema út að 200 mílna
mörkunum í þotuflughæð? Því-
líkt rugl.
Næst fær maður að heyra
það að það sé hættulegt að
hafa sjón. Radar er ekkert
annað en tæknileg framlenging
sjónsviðs venjulegs manns.
Hvenær kemur frumvarp í
þinginu um að allir skuli hafa
bundið fyrir augun?
Radarstöðvar eru nauðsyn-
legar til þess að fylgjast með
því þegar ósvífnum herforingj-
um í Kreml dettur í hug að
senda sprengjuflugvél inn yfir
íslenska landhelgi.
Furðulegt að „friðarsinnar“
skuli ekki hafa mótmælt því að
Rauði herinn skuli voga sér að
vera að senda orustu- og
sprengjuflugvélar inn fyrir 140
mílna mörkin langt inn í ís-
lenska landhelgi! Hvað eru
þessir menn að hugsa? Væri
ekki rétt að fara í kröfugöngu
að sovéska sendiráðinu og
spyrja hvort sprengjuflugvél-
arnar beri kjarnorkuvopn?
Nei. Á sama tíma og sprengju-
flugvél frá Rauða hernum er
100 mílur frá Norðaustur-landi
hamast herstöðvarandstæðing-
ar við að gera moldviðri út af
tugargömlum áætlunum á
pappír í USA hvernig varnar-
skipulag NATO var þá!
Ekki nóg með það. Þeirrar
spurningar er ekki spurt hvort
ekki séu til sams konar plön í
Kreml. Eða hve mörg eintök
eða útgáfur um að leggja undir
sig þennan og þennan blett á
jörðinni og koma upp alþýðu-
tugthúsi. Málefnafátæktin er
svo mikil að spurningin snýst
eiginlega bara um hvernig á að
gera upp þrotabú í málefna-
legu gjaldþroti radarstöðva-
andstæðinga.
Radarstöðvarnar eru til þess
að standa vörð um mestu
mannréttindi í heimi. Þær eru
til þess að fylgjast með og
stugga frá útsendurum rang-
lætisins í austri. Við viljum
ekki rauðan frið. (frið- með
kúgun) Við viljum halda öllum
okkar réttindum - og skyldum.
Radarstöðvarnar eru útverðir
mestu mannréttinda í heimi.
Atlantshafsbandalagið sem
mun eiga og reka stöðvarnar
eru almannavarnir mestu
mannréttinda og velmegunar
sem nokkurn tíma > hefur verið
uppi í mannkynssögunni.
Kristinn Pétursson
Bakkafirði
Reynir Bergsveinsson:
Hvítir sauðir og svartir
■ Á liðnu ári var tekin sú
ákvörðun að skera niður allt fé
í Barðastrandarhreppi einnig
á Patreksfirði og nærliggjandi
bæjum, þar sem talin var hætta
á smitun eða samgangi.
Þessi ákvörðun var tekin
vegna þess að ljóst var að
riðuveiki hafði breiðst veru-
lega út á síðustu árum og að
erfitt væri að búa til frambúðar
við þann illvíga sjúkdóm .
Vonast er til þess, að eftir
nákvæma sótthreinsun og
endurbætur á húsum og um-
hverfi, takist að koma aftur
upp heilbrigðum fjárstofni.
Bændur á svæðinu stóðu all-
flestir að þessari erfiðu ákvörð-
un um niðurskurð. Hlutskipti
þeirra er ekki öfundsvert, þeir
mega ekki hafa sauðfé í tvö ár.
Sumir misstu þar að veru-
legu leyti tekjur sínar og starf.
Einnig missti fjölskyldan öll,
konan, börnin.unglingarnir og
bóndinn, stóran hóp vina
sinna. Þau urðu auk heldur
sjálf að handsama þá og af-
henda til aftöku.
f hverri sauðahjörð eru alltaf
nokkrar kindur sem ávinna sér
aðdáun og tryggð þeirra er
umgangast féð og verður oft úr
því gagnkvæm vinátta sem
byrjar lambsveturinn og endist
meðan báðir lifa. Þeir sem eiga
góðan hund að félaga þekkja
þetta, og trúlega hafa þeir, og
margir aðrir, samúð með því
fólki og fé sem á þennan hátt
varð að skilja.
Þegar leið á sláturtíð í haust
kom fram að ekki voru alveg
allir jafnfúsir að leyfa slátrun.
Gunnar á Skjaídvararfossi
vildi ekki slátra sínu fé, hann
hefði svo gaman af kindum.
En það var trúlega ekki
gagnkvæmt. Kindurnar, sem
árum saman háðu sitt stríð á.
eigin spýtur, eftir að bóndinn
var fluttur í burtu, og áttu allt
undir því að þær kæmust án
aðstoðar upp fyrir móðinn úr
fjörunni, áður en sjór félli að.
Þær eiga nú, vafalaust, betri
tíð á hinum sígrænu engjum
handan við móðuna miklu.
Kristján á Lambeyri við
Tálknafjörð, hann vildi heldur
ekki siátra. Trúlega þykir hon-
um vænt um féð sitt, en líklega
ekki allt féð, (kannski eru það
svörtu sauðirnir).
Ég minnist þess líklega alla
tíð, með hryllingi, þegar ég
sumarið 1982 fór í gönguferð
út með Tálknafirði að sunnan
og kom út í svonefnda Suður-
eyrardali. Þar á leið minni
rakst ég á hvert kindarhræið af
öðru. Flest virtust þau frá fyrra
ári og voru öll í þrem reyfun-
um. Þetta hlaut að hafa drepist
á útigangi, en þó ekki úr hor
því hér myndi nær alltaf vera
beit. En ég fann aðra skýringu;
þær hafa lagst niður og frosið
fastar á ullardyngjunni. En þá
koma annað, af hverju voru
hræin heil, óupprifin, öll bein
á sínum stað? Hér var fullt af
ref sem ekki ætti að fúlsa við
nýju kindakjöti um hávetur,
og þá dregur hann beinin út
um allt, hrafninn líka. Niður-
staðan varð sú að féð hlaut að
hafa drepist að sumri til þegar
allt er fullt af eggjum og æti.
Á svipuðum slóðum var full-
orðið fé, um 15-20 að tölu og
virtist að það hlyti sumt að
vera útigengið því ærnar voru
flestar í þrem reyfum. Það er
kallað svo þegar á kindinni er
ullin sem er að vaxa, reyfið frá
í fyrra og reyfið frá árinu þar
áður. Lömbin voru allmörg
ómörkuð og veturgömul kind
var líka ómörkuð. Sú kind
vakti raunar mest athygli mína
því annað slagið settist hún á
rassinn og dró sig þannig áfram
með framlöppunum. Ég hugs-
aði, er hún riðuveik. En daginn
eftirjrá kom alvaran. Glöggur
maður kom með skýringuna.
„Nei hún er ekki riðuveik, mér
finnst líklegast að hún sé að
maðka." Þessi skýring passaði
líka fyrir sumardauðu hræin.
En hryllilegra getur það tæp-
lega orðið. Orsökin er að þegar
ullin er orðin svona mikil sem
kindin þarf að burðast með þá
sígur hún niður og saur og
þvag sest þar í, húðin brennur
undan og verður blóðrisa og
flugan lætur ekki sitt eftir
liggja. Hvað tíminn er langur
veit enginn en vísast er að bara
beinin séu eftir í lærinu þegar
yfir lýkur.
Mér skilst að landbúnaðar-
ráðherra hafi frestað niður-
skurði á Lambeyri, en honum
hefur illa yfirsést að hann
skyldi ekki friðlýsa blessaðar
skcpnurnar. Nú nýskeð urðu
þær fyrir ómaklegri árás. Sem
valdið hefur deilum og mis-
skilningi.
Patrekshreppur er ekki stórt
landsvæði, mörkin eru á
Raknadalshlíð og svo út í
Tálkna. í hreppnum er engin
önnur byggð en kauptúnið.
Eigi að síður er hreppsnefnd
skylt að skipuleggja og gera
fjallskil. Skyldi það vera að
árviss útigangur á fé í Tálknan-
um sé að einhverju leyti van-
ræksla hreppsnefndar Patreks-
hrepps? Gæti skeð að nú ný-
skeð þegar sendir voru 4 til að
smala hefðu þeir þurft að vera
fleiri?
Eftir ferð mína sem fvrr er
lýst í Suðureyrardali fór ég á
fund sveitarstjóra Patreks-
hrepps og spurði þá um fjall -
skil. Hann sagði eitthvað á þá
leið að ekki kæmi til mála að
íbúar Patreksfjarðar færu að
kosta smölun á fé bændanna.
Það má lengi deila um hvað
sé hverjum að kenna og hvað
sé rétt og hvað sé rangt. En
það hljóta flestir að viður-
kenna að þegar fjöldi bænda
fórnar fjárstofni sínum til að
reyna að koma aftur upp heil-
brigðu fé þá er ckki hægt að
líða það að einn eða tveir
menn eyðileggja ef til vill þá
möguleika.
Reynir Bergsveinsson
fyrrum bóndi
Fremri-Gufudal
■ ... það er orðið Ijóst, að kjósendur eru ekkert spenntir fyrir því að skipt verði um einstaklinga
á þessari mynd.
kerfi, sem mann hefði ekki
órað fyrir. Þeir eru m.a. farnir
að leggja til að útflutningsbæt-
ur á landbúnaðarafurðir skuli
lagðar niður, unnið verði að
samdrætti í landbúnaði og
flokka mest berjast þeir fyrir
nýjum hugmyndum í landbún-
aði. Og þetta gera þeir þrátt
fyrir öfluga mótspyrnu sumra
þingmanna Sjálfstæðisflokks-
ins, sbr. ræðu Egils Jónssonar
á Búnaðarþingi.
Þá eru þeir orðnir flokka
fremstir í að berjast fyrir nýj-
um hugmyndum og koma fram
með fullmótaðar tillögur varð-
andi nýsköpun atvinnuveg-
anna. Flokka fyrstir gera þeir
tillögur um viðamiklar breyt-
ingar á „kerfinu," fækka sjóð-
um og einfalda sjóðakerfið.
Guðmundur Bjarnason og
fleiri þingmenn flokksins hafa
lagt fram fullmótaða tillögu á
þingi um útflutning á hugviti.
Hvar enda eiginlega þessar
breytingar á flokknum? I nýrri
framsókn?
....svo ekkiséminnst
á íhaldið
Og Sjálfstæðisflokkurinn
hefur einnig tapað áttum. Að
vísu færðist hann til hægri eins
og miðja hans Jóns Baldvins
(sem er fæddur í Alþýðuhúsinu
fyrir vestan), en þó er eins og
sumir flokksmenn hans hafi
ekki almennilega áttað sig á
þeirri breytingu.
Á komandi landsfundi mun
víst allt vaða í tillögum, sem
Framsóknarflokkurinn hefur
verið að þróa á síðustu misser-
um. Þannig munu nýsköpunar-
tillögurnar vera komnar frá
aðalfundi miðstjórnar Fram-
sóknarflokksins fyrir tæpu ári
og tillögur um kerfisbreytingar
komnar frá vinnu framsókn-
armanna s.l. haust.
Varla bendir það til að mikill
málefnalegur mismunur sé á
stefnu flokkanna. Vangaveltur
um stjórnarslit hljóta því að
vera út í hött.
Við hljótum að taka undir
með ríkisútvarpinu, sem s.l.
laugardag lagðist snyrtilega
gegn stjórnarslitum. Það var
gert á þann hátt, að eftir viðtal
við Friðrik Sófusson, þar sem
varaformaðurinn gefur stjórn-
arslit til kynna, heyrðist á öld-
um ljósvakans mergjað út-
lenskt popplag, sem hefst á
orðunum: „Relax-don’t do it“
eða slappaðu av - gerru þa
eggi“ í lauslegri þýðingu.
Magnús Ólafsson
Fimmtudagur 28. mars 1985 7
7
Málsvari frjálslyndls,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaðsstj.: HaukurHaraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjömsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 30 kr. og 35 kr. um helgar. Áskrift 330 kr.
Til stuðnings kúgaðri
æsku S-Afríku
■ Kynþáttaaðskilnaðarstefna stjórnar Suð-
ur-Afríku er þyrnir í augum kristinna manna
um víða veröld.
í því landi ríkir hvítur minnihluti í skjóli
vopnaðs hervalds og meirihluti landsmanna,
svarti kynstofninn, nýtur lítilla sem engra
mannréttinda.
Hann fær ekki aðgang að skólum hvítra
manna sem lifa eins og yfirstétt fyrri tíma.
Svartir menn eru miskunnarlaust drepnir láti
þeir á sér kræla og leiðtogar þeirra eru lokaðir
bak við lás og slá árum og áratugum saman.
í stuttu máli: mannréttindi eru fótum troðin
og lítilsvirt. Villimennskan og ódæðið veður
uppi.
Vestræn ríki hafa reynt að loka ekki augun-
um fyrir þessum ósköpum. Viðskiptabann er
víðtækt og heiðvirð ríki hafa sem minnst
samskipti við hina hvítu fasista.
Nú hefur norræn æska tekið höndum saman
ásamt kirkjunni og fleiri aðilum til þess að
safna fjármunum handa kúguðum bræðrum
sínum og systrum, þeldökkum í Afríku.
Aðgerðin kallast „Nordisk operation
dagsverk“ og byggir á því að æskumenn á
Norðurlöndum leggi af mörkum dagsverk til
styrktar mannréttindasveltum jafnöldrum
sínum.
Forsætisráðherrar Norðurlanda hafa - allir
sem einn - undirritað stuðningsyfirlýsingu við
þetta framtak og mikill einhugur ríkir um mál
þetta, nú á ári æskunnar.
En hér á landi lætur íslenski menntamála-
ráðherrann sér sæma að bregða fæti fyrir
aðgerðina með því að neita að gefa skóla-
nemendum frí í einn dag.
Sá rökstuðningur að nemar hefðu getað gert
þetta þegar skólar voru lítt starfhæfir er
ógildur, því að hún gaf heldur ekki leyfi sitt þá.
Léttvæg vandamál okkar vegna kennara-
deilu eru engin afsökun í þessum efnum.
Hér er á ferðinni ákvörðun sem er okkur
kristnum hvítum til háborinnar skammar.
Þekking á sjávarútvegi
■ í könnun á viðhorfum almennings til
sjávarútvegsins kemur fram að einungis 6,3%
aðspurðra telur sig hafa þekkingu sína á
sjávarútvegi úr skóla. 33,2% telja þekkingu
sína komna úr starfi eða reynslu. 35,6% úr
fjölmiðlum og 22,4% frá fjölskyldu eða
vinum.
Þetta er umhugsunarvert og segir sína sögu
r um íslenskt skólakerfi.