Atuagagdliutit - 16.10.1991, Blaðsíða 7

NR. 119 1991
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
7
Inuunera
peqqissimissutiginngilara
Aalajangersimasumik ilinniagaqarnissaq qinersimagaanni imaattariaqanngilaq inuuneq tassa killissalerlugu,
taamatut oqarpoq IA’p landstingimi ilaasortaatitaa Josef Motzfeldt
NUUK(LRH) - Josef
Motzfeldt ukiut 50-inga-
jaat matuma siomagut
Igalikumi invmngorpoq.
Ukiut inuuffigisani siul-
liit 15-it tassani nunaqa-
riarluni ilaquttani sa-
vaatillit qimallugit atua-
riartorpoq. Atini Josef
taggerliormagu taama-
nernit Tuusi-innarmik
taagugaalerluni. Nulii
Vivi maanna ukiut 26-
ssaanni aapparaa, pinga-
sunillu paneqarput
ataatsimik emeqarlutik,
angajulleq 25-nik nukar-
lerlu 19-inik ukiullit.
Danmarkimi studentitut
soraarummeereerami ukioq
ataaseq maaneeriarluni
Tuusi Danmarkimi semina-
riamut ilinniariartorpoq.
Ka laa Hit Nunaanni Ilinniar-
fissuaq salliunnagu Dan-
marki qinerpaa pissutigalu-
gu studentitut inereersima-
gami Danmarkimi ukiut
pingasuinnarsinnaa lluni,
maaniissagaluaruni ukiut
tallimat ilinniaqqittussaa-
gami. Tuusilli kissaatigine-
rusimagaluarpaa uumasu-
nut nakorsanngomissani:
- Ilinniartitsisunngorpun-
ga uumasunut nakorsann-
gorniamissara sivisugigak-
ku, naak aallaqqaammut
taamatut isumaqaraluar-
lunga, uumasummi akor-
nanni alliartorsimavunga
taakkunaniittuarusukkalu-
arlungalu. Uumasunulli na-
korsanngorniassagaluaru-
ma ukiorpassuit ilinniaq-
qaartussaassaanga
Peqqissiminngilanga
AG: Peqqissimisarpit?
- Naamik Sunaluunniit
iliuuserisarsimasara peqqis-
simissutigineq ajorpara.
Aamma ilinniagaqarnis-
saannara misihnniarsi-
manngilanga, imaluunniit
ilinniarsimasakka sulias-
sannut aalajangiisuutinni-
artanngilakka. Isumaqar-
punga ilinniagarisimanngi-
saraluit aamma anguneqar-
sinnaasartut inuup nammi-
neq eqqarsaatini kissaatigi-
sanilu ilinniagaqarsimane-
rinnarminut tunngatinn-
gippagit. Inatsisinik Uinnia-
gartuutut pappiaranik up-
pernarsaatissaqaraanni ta-
manna imaanngilaq tassa
inatsisilerituujulluni pikko-
rissoq. Aapaatigullu inoqar-
taannarpoq inatsisinik ilin-
niagartuujunngikkaluarlu-
tik taakku suliassaannut
qarasarsortarissanut ajuk-
kunnarunnaarsimasunik.
- Assersuutissarpassua-
qaraluarpoq, kisianni isu-
maqaleriartuinnarpunga
aalajangersimasumik ilinni-
agaqarsimaneq aallartiffiu-
sariaqartoq, aamma misilit-
tagaqarsimaneq assut pin-
gaaruteqartoq.
- Sulliviit assigiinngitsut
misilereersimavakka, nalu-
junnaarsimavaralu piumas-
suseqaraanni sumiluunniit
suliffeqalersinnaanissaq.
Uummannaq
Ilinniartitsisunngoreerner-
mi kingorna Tuusi ilaqutta-
nilu 1972-imi Uummanna-
mut nuupput.
- Oqarsinnaavugut Uum-
mannap kommunea taama-
nikkut kommunet aningaa-
sarissaarnerit ilagigaat -
taamanikkut Marmorilik in-
gerlalluarallarmat. Taa-
maattumik Uummanna-
miissimanerput eqqaasaan-
narpara, inersimasunngor-
ninni sivisunerpaamik sulli-
vigisimagakku.
- Uummannami ukiuni
pingasuni ilinniartitsisoore-
erlunga atuarfimmi pisor-
tanngorpunga taamalu illo-
qarfimmi atuarfik nunaqar-
finnilu atuarfiit akisussaaf-
figilerlugit. Naallu ukiut ar-
fineq marluk maanna qaan-
giuttut qimassimagaluarlu-
git tamaasa suli puigunngi-
lakka. Aasami atorfiga ma-
lillugu angallamik ukiumilu
qimussimik angalasarpunga
angajoqqaat ilinniartitsisul-
lu oqaloqatigiartortarlugit.
AG: Taamanikkut ullu-
mikkornit atugarisaarneru-
vutit.
Assersuutigissallugit
oqaatigiuminaappoq. Kisi-
anni taamanikkut inuttut
piginnaaneqameruvunga.
Inersimasunngoreernerma-
lu kingorna piukkunnarse-
ruttorsimallunga, taamatut
eqqaas arpara.
- KNI-p piorsarneqarne-
ranut peqataaneq sooruna-
mi pissanganartuuvoq.
1984-imi naalakkersuisunut
ilaasortanngorama ilaatigut
KNI suliassaraara, ullumik-
kullu nammineq malugile-
reerpakka taamanikkut aal-
lartitagut inerittoqalereer-
simasut. Peqataaffigisima-
neri soorunami soqutigina-
qaat, kisianni allatut.
Inuit tikillugit
- Uummannami inuit qani-
mut tikillugit sullivigigakkit
peroriartorfigisimasannit
assigiinngitsutigut allaane-
rugaluartut assut ilinniaga-
qarfigisimavakka. Taama-
nikkut piniartut aalisar-
tunngoriartulersimapput.
- Meeraanera pitsaan-
gaarmat oqaluttuariumi-
naatsippara, inersimasunn-
gorninnili Uummannaq tas-
saasimavoq uannut naam-
magisimaarlunga suliannik
naammassisaqarfigisimasa-
ra. Kiisalu taavanimiunit
ilikkagaqaqaanga inuit qini-
gaattut sulininni atorsin-
naasimasannik.
AG: Taavunga uteqqikku-
suppit?
- Qimmima qimuttut im-
maqa atoqqissinnaajun-
naarnerat eqqarsaatigineq
sapingaj akkaluarpara,
maannali nutaamik misiliil-
lunga aallartissimavunga,
naallu sungiusimasannit al-
laanerulluinnaraluartoq
inernissaa tikillugu sulifil-
gisariaqarpara. Aamma
utemissara pimoorutivillu-
gu eqqarsaatigineq ajorpa-
ra, immaqa tamatumunnga
pissutaasinnaavoq pakatsi-
nissara annilaangagisarak-
ku. Qitornattali Uumman-
naq nunamittut isigaat, alli-
sarfigigamiukku.
Politikki
AG: - Uummannamiileravit
politikki soqutigilersima-
viuk?
- Maannakkut politikimik
suliaqartutut aiiierlanertul-
li meeraaninniit soqutigiler-
simavara. Uagummi nalit-
sinni assorsuaq pisoqarta-
lersimavoq. Imami silatto-
reersimatigivugut suli eq-
qaamallutigu 1950-ikkut
pallilerneranni kommissio-
niliortoqarnera Kalaallit
Nunaanninngooq siuarsaa-
sussamik. Kommissionimut
tassunga ataataga, Peter,
ilaasortaavoq savaatillit sin-
nerlugit. Nalunngilaralu
ataataga suleqataalluarsi-
masoq savaatillit atugari-
saat pitsanngorsaaffiginiar-
lugit. Taamaattumik taa-
manikkut ataatsimiittarne-
rat suli eqqaamavara.
- Kiisalu inuusuttunngor-
nitsinni G-60 atuuppoq.
Aatsaalli 1975-imi siuller-
meerlunga landsrådimut qi-
nigassanngortippunga, nu-
tarterisoqartariaqarsorile-
rakku. Taamanikkut qini-
gassanngortittut tallim aa-
vuhgut, tusaratsigu Elisa-
beth Johansen qinigassann-
gorteqqinnianngitsoq. 200-
nik taaneqarpunga, Elisi-
bannguulli ernera, Severin
Johansen, 250-it sinnilaar-
lugit taaneqarluni qinigaa-
voq. 1983-imi IA-mut atasu-
tut qinigassanngorteqqip-
punga 122-nillu taaneqar-
lunga, IA-akkormiuuneralu
pisimanerlugu immaqa-
luunniit inuit kinaanersissi-
magaminnga, Tuusi qungu-
julaarluni oqarpoq.
- 1984-imili landsstyre-
mut ilannguppunga, inun-
nit qinigaanngikkaluarlun-
ga. Naalakkersuisuufligis-
sallugit niuerneq angallån-
nerlu. 1987-imi landstingi-
mut qinersinissamut Kuja-
taani qinigassanngortip-
punga qinigaallungalu.
1991-imi qinigaaqqippunga.
KNI aamma RG
AG: Suna anguniaqqinniar-
piuk?
- Maanna KNI-p avam-
mut tusarliussisartuunera-
tut atorfeqarpunga, ulluin-
narnilu pisortai ataatsimee-
qatigisarlugit. KNI ukiuni
arfinilinni atuutereersima-
voq, 1985-imilu tiguneqar-
mat KNI-p siunertassai aa-
lajangiiffigineqarput. Maan-
na ima ingerlatigisimalere-
erpugut partiit tam arm ik
isumaqatigiissimallutik al-
latut iliorluta nutaanillu
KNI siunissaqartilissagip-
put. Tamannalu uanga pin-
gaartippara, ukiuni tulMut-
tuni suleqataaffigerusullu-
gu-
- Kisianni aamma Royal
Greenlandimut aktieselska-
Josef Motzfeldt: - Uummannamiikkallarama inuit qanimut suleqatigaakka, pissutsillu ilin-
niarligeqaakka peroriartorfinni pissutsinik allaaneroqimmata. (Ass.: Knud Josefsen)
Josef Motzfeldt: -1 Uummannaq kom jeg helt tæt ind på folk, også har jeg lært meget af
at være et sted, som er så forskelligt fra det jeg voksede op i. (Foto: Knud Josefsen)
bitut ingerlasumut siulit-
taasuuvunga. Ulluinnarni
aqutsivik, siulersuisoqar-
torlu siunissami piumaar-
tussanik pilersaarusiorfiu-
sussamik, aammalu suleqa-
taasunik kaammattuiffius-
salluni; uangali ornillugit
oqarfigiumanngilakka ul-
luinnarni ima imalu sulissa-
sut.
- Siulersuisut kaffisoriar-
tarfiinnarmik ataatsimiit-
tassanngillat, isummersuis-
sappulli siunnersuuteqar-
tarlutillu pitsanngorsaatis-
sanik. Nukigullu atortaria-
qarpagut Royal Greenlandi-
mi aalisartunilu pissutsit
pitsanngorsarniarnissaan-
nut.
Sunngiffik
AG: Sunngiflmni sulerisar-
pit?
- Assiliineq assorsuaq so-
qutigisaraara, sinerissamilu
angalasarninni assilisarpas-
suaqalereerpunga. Tamak-
kulu ilaasa atuaganngortin-
nissaat isumaliutigaara.
Aamma qanga piffissaris-
saarnerugallarama taallior-
tarpunga, ilaannikkullu qa-
lipakkanik assilialiortarlun-
ga.
- Kisianni tassa qanga tut
timersorneq imaluunniit
aallaanialunneq sammineq
sapilerpakka. Umimmam-
mik assileeriaraluarlunga
seeqquiarnikuugama. Sor-
luummigalillarmat isuma-
qarama saassunnialeraanga
ujaraaluit akornisigut qi-
maaniaruttorlunga orluga-
ma ujarak eqquillugu, tassa-
lu sisamassaanik seeqquiar-
lunga. Sunaaffa umimmaap
allornernik marluinnarnik
qanillisimagaanga. Inuu-
suuguni ilaatigisimassaga-
luarpaanga. Kiisalu kingu-
mut uppernarsivara timi
aamma nammineq isuma
naapertorlugu paarsariniar-
neqarsinnaanngitsoq.
AG: Isit talerpilleq aam-
ma ajorpoq?
- Aap. 70-ikkut naalersut
tassannga tappingerpunga,
taamani Uummannamiillu-
ta, kisianni naluara suna
pissutaanersoq. Aallaq-
qaammut ungasiartumut
naatsorsuinerliornaraluar-
toq maanna sungiuppara,
tamanna pivoq aallaaseeraq
luftbøssemit taasagaq ma-
tup killinganiitilluugu iser-
nianillu kasuttortoqaraan-
gat ornikkasuarlugu inuit
iserniat umertarlugit, unga-
sissusii paasiniarlugit. Soo-
runaana annilaartittaralua-
qisikka. Taamaaliornerali
ilinniutigaara, Tuusi iUarlu-
ni oqarpoq.