Fréttablaðið - 17.02.2008, Qupperneq 86

MENNING 50
Ljúf bók, einfaldur skáldskapur á
tungumáli hversdagsins, auðlesin
og heiðskír ljóð sem hvísla örlátu
erindi sínu beint að lesandanum
en hafa þeim mun minni áhuga á
sjálfum sér og eigin leikfimi.
Ljóð sem forðast flókið myndmál
og afneita öllu skrúði, beita lík-
ingum af varkárni og hafna því
einkenni geimaldarljóðsins að
etja saman hlut og hug í órökréttu
samhengi. Skáldskapur sem virð-
ir orð og tilfinningu í nöktum ein-
faldleik og höfðar til skynhrifa
fremur en lærdóms, virðir þögn-
ina umfram skarkala og krefst
því vissrar sjálfsafneitunar sem
ljóðið bregst við með hrekklausu
undanhaldi. Einsog vitur öldung-
ur sem vitjar að nýju barnsins
innra með sér og auðgar rödd
þess visku reynslunnar en leyfir
henni þó að hjala. Stundum alveg
á mörkum þess að standast ljóð-
ræna áskorun.
Skáldið mælir í fyrstu persónu
eintölu og fer hvergi leynt með
skyldleika höfundar við ljóðmæl-
anda sinn – þeir eru tvíeinn, virðu-
legur karl á efri árum sem víða
hefur ratað og leyst sína þraut
með sæmd en heyrir nú feigðina
kalla og vekja upp áleitar vofur
úr fortíð sem skáldinu ber að
kveða niður á
ný og hvíla
fyrr en ljárinn
hvín. Skáldið
kýs að horfa
fremur fram á
veg en líta um
öxl, en áköf
ásókn minn-
inganna sem
jaðrar við
ofríki varnar
skáldinu friðar og ögrun bókar-
innar felst í því að ótti sálarinnar
og beygur óvissunnar beinist
óskiptur að fortíð eigin jarðvistar
en ekki því sem bíður. Jarðbundin
samviska minninganna dæmir
yfirsjónir og mælir heilræði og
kveikir eftirþanka og efa um
innri orðstír og vegferð, jafnvel
eftirsjá eftir „því sem aldrei gerð-
ist“, dómur framtíðar er því fólg-
inn í frjálsu vali hversdagsins og
eigin innra mannorði á jörðu
fremur en yfirskilvitlegu forboði.
Fortíðin þrengir sér uppá núið og
„lætur oss lúta vorri þraut“ og
treinir því mæðunni langan líf-
dag, fremur en geigur við ókann-
að land (Helgi/Hamlet 3,1).
Þeim reimleikum mætir skáld-
ið í kveðskapnum, vísvitandi
vopnlaust, með „orðum sem forð-
ast að mæla“, yfirlýstri trú á
ósögð orð og orðlausa tjáningu,
vanmætti gagnvart dýrum orðum,
og sjálfshöfnun ljóðrænunnar
sem í fyrstu virðist uppgjöf, svo-
lítið einsog latigeir á lækjar-
bakka, en vinnur á með vaxandi
áherslu á umbreytingarafl orðs-
ins sem að endingu sannar að það
er meiri list að mæla sem barn en
orga öpuðum hástöfum, meiri list
að þreyta bráð en eta – og jafnvel
þótt ætið hafi þá síðasta orðið og
sleppi óséð. Ljóð getur átt eintal
við skáld sitt svo allir hlýði og
kveðið niður draug þess svo allir
hvílist með því að skrúfa niður í
sjálfu sér og leysa eða eyða
þannig innri vanda (þótt ærinn
sé) með þeim sömu fyrirmælum
sem vægðarlaust berhátta allt hið
ytra.
En ofurhversdagsleikinn í ein-
staka ljóðum og málfar sem stíg-
ur yfir mörk tals og ritmáls gerir
það að verkum að skáldskapurinn
tapar alvörunni einstaka sinnum
og fær þá blæ af ömmu- og afa-
sögum sem gleymdu að skrifa
það niður að börnin uxu upp.
Hugljúf bók sem virðir hóg-
værð ljóðsins – næstum að hættu-
mörkum.
Þá hefur skáldið þýtt og gefið
út 22 ljóð eftir spænska nóbels-
verðlaunahöfundinn Juan Ramón
Jiménez. Gullfalleg ljóð, full af
tónlist og trega. Fengur í þýðing-
um Hallbergs að vanda.
Sigurður Hróarsson
Feigð í greipum fortíðar
VOFUR HVERSDAGSINS
Hallberg Hallmundsson
„Ég sá það fyrst á visir.is“
Hellisheiði ófær vegna illviðris og hálku.
...ég sá það á visir.is
Visir.is er öflug frétta- og upplýsingaveita í stöðugri sókn, sem leggur metnað sinn í að flytja fréttir
líðandi stundar fljótt og örugglega til notenda. Fréttir, dægurmál, umræða, blogg og VefTV – allt er
þetta aðgengilegt á einum stað í einfaldri umgjörð og með skýrri framsetningu. Notendur vita að
hverju þeir ganga þegar þeir heimsækja vísi.
Stæsta bloggsamfélagið á Íslandi
Tjáðu þig!
Viltu sýn’eikkað?
Ný útlit · Myndaalbúm · Símablogg
Stæsta
bloggsamfélagið!
Yfir 150.000
notendur!