Tíminn - 01.04.1989, Blaðsíða 15

Tíminn 27
Laugardagur 1. apríl 1989
Þórður Sigurðsson
Undralandi, Fellshrepp, Strandasýslu.
Bóndi í Þrúöardal og á Undralandi frá 1959.
Fæddur 24. júní 1906
Dáinn 21. mars 1989
Ætíð ber dauðann brátt að, eftir-
lifendum bregður alltaf jafn mikið,
þrátt fyrir að eina vissa lífsins sé
dauðinn.
Þannig er það með Iífið, við
víkjum úr huga okkar tilhugsuninni
um dauðann fram á Iokadag. Einmitt
þess vegna knýr hann alltaf dyra
þungt og óvænt.
Ég verð að segja fyrir mig, að
þegar ég sit og set niður fáeinar línur
á blað til þess að minnast Þórðar
frænda míns, verður mér ákaflega
„tregt tungu að hræra“. Frá því að
ég var smásnáði, að sníkja bita og
fram til þessa dags hafa okkar kynni
verið persónuleg einkamál, svo fátt
eitt á erindi fyrir almennings sjónir.
Engu að síður er svo margs að
minnast að heil bók gæti orðið úr.
Samskiptin við Þórð hafa staðið í 40
ár að kalla og þau eru fyrst og fremst
mikils virði að því leyti, sem þau
hafa mótað viðhorf mín til hlutanna.
Ég ætla því, hér eftir sem hingað
til að varðveita samskifti okkar fyrir
mig, svo lengi sem ég dreg andann.
Þórður Sigurðsson var einn af
þessum hæglátu alþýðumönnum,
sem lítið ber á. Hann var ekki einn
af þeim, sem trana sér fram og troða
sig út af stærilæti. Miklu fremur var
hann maðurinn sem hélt sig aftantil
í röð mannlífsins, ekki vegna þess að
honum sæmdi ekki að standa framar,
heldur vegna þess lítillætis, sem
einkenndi allt hans líf. Hins vegar
kom það margoft í Ijós, eins og við
vissum sem þekktum hann vel, að
þar fór enginn aukvisi. Við íslend-
ingar þurfum að skilja, að það er
margt merkt fólk til, þótt það teljist
ekki til pólitíkusa, ráðherra, skálda
eða listamanna af hæstu gráðu.
Saga íslands er í raun saga alþýð-
unnar, sem vann daginn langan ým-
ist út við ströndina eða inn til
dalanna, þolinmóð og þrautseig í
erfiði dagsins, kvartaði lítt þótt dag-
launin væru ekki ætíð mikil og gafst
heldur ekki upp þótt bratt væri fyrir.
Þórður var einn fulllrúi þessa
mikla fjölda. Ég sé fyrir mér margar
myndir þar sem hann er að paufast
kringum féð eða eitthvað við bú-
skapinn. Hann fer sér ekki hratt, en
juðar áfram jafnt og þétt, með þessa
sérkennilegu kímni í augnkrókun-
um. ætíð tilbúinn til þess að taka
undir í léttum dúr, ef því var að
skifta. Mér finnst þessi manngerð
miklu merkilegri og skemmtilegri
heldur en borðum prýddir kóngar og
herstjórar.
Við höfum lengi staðið í þeirri
villutrú að það séu kóngar og her-
stjórar, sem skapi söguna, en sem
betur fer eru margir farnir að átta sig
á því, að sagan er saga fólksins, líf
þess og langanir, baráttan fyrir friði
og brauði.
„Ég, ég skal bara segja þér það,
Jónsi minn, að ég hef alveg nóg fyrir
mig,“ sagði Þórður stundum þegar
við ræddum urn kjör fólks. Mér
finnst dálítið makalaust hvað þessi
setning er djúp og margræð, hvernig
hún t.d. felur í sér afstöðu til lífsins,
nægjusemi og síðast en ekki síst
öfundarleysi í garð annarra og ró-
senii hugans.
Menn skyldu ekki halda að ég
væri að skrifa grein um einhvern
lítilsmegandi einstakling, því fer
víðs fjarri. Ég hygg að Þórður hafi
verið miklu nær heimspeki Sókrates-
ar og margra annarra merkra heim-
spekinga, sem aðhyllst hafa mannúð
og mannskilning, en margir aðrir.
Hann stóð bara ekki uppi á hól og
galaði kenningar sínar yfir lýðinn,
heldur komu þær fram í afstöðu
hans til tilverunnar og samskiftum
við annað fólk.
Kæri Þórður, úr því sem komið
er, er of seint að iðrast fyrir allt það
sem maður hefði átt að gera eða
ætlaði að gera. Ég hef heldur aldrei
sagt þér frá því beinum orðum,
hversu margt ég lærði af þér og
hversu mjög þú mótaðir skoðanir
mínar á ýmsum tímum, það er nú of
seint. Því segi ég nú: Hafðu niikla
þökk fyrir þitt framlag, það er og
verður mikils virði."
Ég sendi eiginkonu þinni, Hall-
fríði Jónsdóttur, og öðrum vanda-
mönnum hugheilar samúðarkveðj-
ur.
Jón Hjartarson
SAGA MANNKYNS
Munaðarfullt hirðlíf hjá Salómon kóngi. Myndin var gerð í Núrnberg 1491.
Ritröð AB: Annað bindið komið út.
Febrúarbók bókaklúbbs AB var 2.
bindi hinnar mikiu mannkynssögu
AB. Eru þá komin út ellefu bindi í
ritröðinni en samtals verða þau
fimmtán.
Þetta bindi tekur yfir tímabilið
1200-200 fyrir Krist - þúsund ára
breytingaskeið í ævi mannkynsins.
Þá skiptir um frá bronsöld til
járnaldar. Bindið einskorðar sig við
svæðið norðan við miðbaut jarðar
frá Kyrrahafi (Kína) vestur að At-
lantshafi (Róm).
Þetta er tímabil stórríkjanna í
Kína, Indlandi, Mið-Austurlöndum.
Þau eru að myndast og mótast,
aukast að menningu, vinna að út-
breiðslu hennar og að meiri menn-
ingarlegri einingu.
Einveldi er einkennandi stjórnar-
fyrirkomulag þessara tíma. Um lýð-
ræði var þvergi að tala nema í
Aþenu.
Hámenning er í mótun og tekur
þá stefnu sem hefur haft úrslitaáhrif
fyrir menninguna í heiminum.
Myndefni bókarinnar er fjöl-
skrúðugt, jafnvel stórkostlegt, enda
af nægu að taka því að tímabilið
hefur skilið eftir sig mikla arfleifð í
listaverkum, handiðnaði og bygging-
um.
Gísli Jónsson íslenskaði bókina.
Setningogfilmuvinna: Prentsmiðjan
Oddi hf., Prentun og bókband:
Brepols, Belgíu.
Þórbergur á
snældum
Mál og menning hefur sent frá sér
þrjár hljóðsnældur er geyma lestur
Þórbergs Þórðarsonar á völdum
köflum úr bók hans, íslenskum aðli.
Er útgáfan gerð í tilefni aldarafmælis
skáldsins.
íslenskur aðall kom fyrst út árið
1938 og hefur æ síðan verið talin
sérstætt snilldarverk í íslenskum
bókmenntum. í henni segir Þórberg-
ur frá Elskunni sinni og því er hann
fór fótgangandi frá Norðurfirði á
Ströndum suður til Reykjavíkur og
ætlaði að heimsækja hana á leiðinni.
Einnig segir hann snilldarlega frá
ýmsum litríkum félögum sínum, þar
sem þeir þvælast um Siglufjörð og
Akureyri á snöpum eftir vinnu
sumarið 1912. Sagan sýnir hvernig
sögumaður vex smátt og smátt upp
úr tilfinningasamri heimshryggð og
geymir einstæða lýsingu á tíðaranda
áranna fyrir fyrra stríð.
Árið 1963 las Þórbergur sögu sína
í útvarpið og er sá lestur gefinn út á
snældunum. Árni Sigurjónsson valdi
úr textanum og samdi og las kynn-
ingar. Hver snælda inniheldur um 90
mínútna lestur. Útgáfan er gerð
með góðfúslegu leyfi Ríkisútvarps-
ins og vann Hljóðbókagerð Blindra-
bókasafnsins efnið.
ISLENSKUR AÐALL
í upplestri skáidsins
Þðrbergur Þórðarson
1889-1989

Kópavogur
Hermannsson
Almennur stjórnmálafundur með Steingrími Hermannssyni
forsætisráðherra verður haldinn í Félagsheimili Kópavogs
fimmtudaginn 13. apríl n.k.
Flokksstarfið
Skúli Sigurgrímsson
Skrifstofan að Hamraborg 5 er opin þriðjudaga og miðvik-
udaga ki. 9-12 s. 41590.
Alltaf heitt á könnunni.
Opið hús alla miðvikudaga kl. 17.-19.
Skúli Sigurgrímsson bæjarfulltrúi er til viðtals alla miðviku-
daga kl. 17.30-19.00.
Einnig eftir nánara samkomulagi.
Vinnuhópar eru að fara I gang um hina ýmsu þætti
bæjarmála.
Komið, látið skrá ykkur í hópana og takið þátt í stefnumótun
og starfi flokksins.
Framsóknarfélögin í Kópavogi.
Halldor Ásgrímsson Jón Kristjánsson
Almennir stjórnmálafundir
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra og Jón Kristjánsson al-
þingismaður boða til almennra stjórnmálafunda á Austurlandi vikuna
28. mars-2. apríl sem hér segir.
í Hofgarði Öræfum, sunnudaginn 2. apríl kl. 15.00.
Sunnlendingar!
Guðmundur Bjamason Ómar Ragnarsson
VorfagnaðurframsóknarfélagannaíÁrnessýsluverður
19. apríl n.k. í Hótel Selfoss.
Heiðursgestir verða Guðmundur Bjarnason,
heilbrigðisráðherra og frú.
Litli Sam skemmtir með söng og Ómar Ragnarsson
kitlar hláturtaugamar.
Hljómsveitin Upplyfting leikur fyrir dansi langt fram
á sumar.
Húsið opnað kl. 20.00.
Borðhald hefst kl. 21.00 stundvíslega.
Nánari upplýsingar og miðapantanir í símum:
31139 Guðfinna
33763 Halla
21170 Sigrún
21048 Gísli
34636 Sturla
Reykjanes
Fulltrúaráð framsóknarmanna í Reykjaneskjördæmi er boðað til
fundar þriðjudaginn 4. apríl n.k. kl. 20.30 að Hamraborg 5, Kópavogi.
K.F.R. ,£
■ ■■ ...........1....—