Tíminn - 31.10.1989, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 31. október 1989
Tíminn 5
48. Fiskiþing íslands sett í gær:
FRJÁLS AÐGANGURÁ
MÖRKUÐUM LYKILATRIÐI
Islenskur sjávarútvegur verður að búa sig af kappi undir
þær breytingar sem eru að eiga sér stað m.a. í Evrópu, til að
tryggja samkeppnisstöðu sína á þessum mikilvægasta markaði
okkar. Þetta kom m.a. fram í ræðu Halldórs Ásgrímssonar
sjávarútvegsráðherra á 48. Fiskiþingi sem sett var í gær, og
sagði það áhyggjuefni fyrir íslensk stjórnvöld hve fólk virtist
í Iitlum mæli gera sér grein fyrir stöðu mála og væntanlegum
breytingum í Evrópu.
Sjávarútvegsráðherra sagði að
frjáls aðgangur að helstu mörkuðum
heimsins væri lykilatriði fyrir sjávar-
útveginn og þar sem Evrópubanda-
lagið væri okkar stærsti markaður,
þyrftum við að ná viðunnandi samn-
ingum. „Þeir eru í senn mikilvægir,
vandasamir og viðkvæmir. Hins veg-
ar felast þar miklir möguleikar fyrir
íslenskan sjávarútveg og þjóðina í
heild. Ef okkur auðnast ekki að ná
samningum við Evrópubandalagið
verðum við einfaldlega að leita
markaða annars staðar með ærnum
kostnaði. Okkur er tamt að líta á
breytingar í Evrópu sem vandamál,
en í þessu máli verðum við að skynja
þau tækifæri, scm felast í framtíðar-
samskiptum okkar og Evrópubanda-
lagsins,11 sagði Halldór.
Á komandi ári er aflasamdráttur
fyrirsjáanlegur. Eins og Tíminn hef-
ur greint frá hefur Hafrannsókna-
stofnun komið með tillögur um há-
marksafla allra helstu nytjastofna á
næsta ári. Lagt er til, þriðja árið í
röð, að dregið verið úr þorskveiðum
því árgangarnir frá 1986 til 1988 eru
allir undir meðallagi. Halldór sagði
að á grundvelli tillagna stofnunar-
innar yrðu teknar ákvarðanir um
heildarafla á næstu dögum. Stofnun-
in hefur lagt til að þorskafli á
árunum 1990 til 1991 fari ekki yfir
250 þúsund lestir hvort árið. Til
samanburðar er áætlað að heildar-
þorskaflinn á þessu ári verði nálægt
330 til 340 þúsund lestir.
Halldór sagði að við athugun
veiðieftirlits sj ávarútvegsráðuneytis-
ins sumarið 1988 hefði komið í ljós
að misjafnar aðferðir væru notaðar
við vigtun afla og fyrir því ýmsar
ástæður. Ráðuneytið hefur ákveðið
að staðbundið eftirlit verði framveg-
is við framkvæmd vigtunar í einstök-
um útgerðarstöðvum og settar verði
almennar reglur er tryggja sam-
ræmdar aðferðir við vigtun þannig
að allur afli verði veginn í löndunar-
höfn af löggiltum vigtarmönnum.
„Vigtun afla er grundvöllur mikil-
vægra upplýsinga um hagnýtingu
fiskveiðiauðlindarinnar á hverjum
tíma,“ sagði ráðherra. Á næsta ári
verður hafist handa við að koma
daglegri aflaskráningu á fót og mun
það auðvelda öllum aðilum að fá
sem gleggstar upplýsingar um veiðar
á hverjum tíma, að sögn ráðherra.
Sjávarútvegsráðherra gerði að
umtalsefni í ræðu sinni drög að nýju
frumvarpi um stjórnun fiskveiða,
sem fjórir vinnuhópar hafa gert og
liggja nú fyrir. Halldór sagðist vera
sammála í meginatriðum þeim tillög-
um sem kæmu fram í frumvarps-
drögunum. Hann sagði að sú afstaða
sín byggðist á því að tillögurnar
væru þess vel fallin að ná því megin-
markmiði fiskveiðistjórnunar að ná
hámarks arði af fiskveiðiauðlindinni
með lágmarks tilkostnaði. Meginat-
riði tillagnanna eru þau að öllum
fiskveiðum verði stjórnað með einu
samræmdu aflamarkskerfi, en
ákvæði um sóknarmark og sérreglur
um smábáta verða felld niður. Hann
sagði að sóknarmarkið
afi á sínum tíma verið nauðsynleg
málamiðlun til að brúa bilið milli
almennra fiskveiðitakmarkana og
aflakvótakerfis. „Þótt mikill árangur
hafi tvímælalaust náðst við að auka
hagræðingu í fiskveiðum á liðnum
árum er engum vafa undiropið að
reglurnar um sóknarmark hafa kom-
ið í veg fyrir að enn betur hafi miðað
í þeim efnum,“ sagði ráðherra.
Halldór nefndi tvö atriði sem ekki
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra flutti ræðu á 48. Fiskiþingi sem sett var í gær. Á myndinni eru einnig þeir
Magnús Gunnarsson framkvæmdastjóri SÍF, Marteinn Friðriksson forseti þingsins og Þorsteinn Gíslason
fískimálastjóri. - Tímumynd: Átni Bjama
væri tekið á í frumvarpsdrögunum,
en nauðsynlegt væri að grípa til, til
að stuðla að auknu jafnvægi milli
veiða og vinnslu og hægja á þeirri
þróun, að sífellt minni hluti heildar-
aflans fari til hefðbundinnar vinnslu
í landi, en vaxandi hluti til útflutn-
ings óunninn eða til vinnslu um borð
í veiðiskipum. Þessi tvö atriði eru að
annar vegar verði álag á fisk sem
fluttur er út óunninn, fært í það horf
sem það var er kvótakerfinu var
fyrst komið á og því hækkað út 15%
í 25%. Hins vegar verði komið á
aflamiðlun sem verði undir sameig-
inlegri stjórn hagsmunaaðila í sjáv-
arútvegi er tryggi í senn að útflutn-
ingi á óunnum fiski sé stillt í hóf og
að sá fiskur sem menn vilja selja en
ekki fer til útflutnings, nýtist inn-
lendum vinnsluaðilum með sem hag-
kvæmustum hætti. Þessar aðgerðir
telur ráðherra enga ástæðu til að
bíða með að hrinda í framkvæmd til
loka næsta árs.
Halldór sagði að skipulag fisk-
veiða væri afgerandi fyrir afkomu
fiskiskipaflotans og arðsemi sjávar-
útvegsins í heild. Verði þær megin-
hugmyndir sem nú liggja fyrir um
skipulag veiðanna að veruleika, mun
það auka til muna möguleika sjávar-
útvegsins til að hagræða í rekstri að
sögn Halldórs, og sagði hann mikil-
vægt að víðtæk samstaða náist um
framtíðarlausn.
Magnús Gunnarsson fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
fiskframleiðenda flutti ræðu um Evr-
ópubandalagið og íslenskan sjávar-
útveg. Hann sagðist telja að innan
EB væri fjöldi áhrifamanna sem
hefði skilning á sérstöðu íslendinga.
Um forsendur íslendinga í samstarfi
sem þessu sagði Magnús að grund-
vallaratriði væri að íslendingar
stjórni einir nýtingu auðlindanna í
hafinu í kring um landið. Það væri
ófrávíkjanleg forsenda. Þá yrðu ís-
lendingar að hafa frjálsan aðgang að
erlendum mörkuðum án hindrana
og afleggja yrði alla styrki til sjávar-
útvegs sem rekinn væri í beinni
samkeppni við íslenskan sjávarút-
veg. í fjórða lagi yrði að byggja upp
sterk íslensk fyrirtæki sem standa
jafnfætis erlendum fyrirtækjum í
framleiðslu og sölu á sjávarafurðum,
til þess að geta verið fullgildir þátt-
takendur í hinum fjórum frelsum
EB. Til viðbótar við frelsi í viðskipt-
um með vöru og þjónustu, fjár-
magnsstreymi og fólksflutninga,
verður frelsi með sjávarafurðir að
bætast við að sögn Magnúsar.
-ABÓ

Landsfundur Kvennalistans leggur fram róttækar tillögur til að bæta hlut kvenna:
Konur verði sjálfstæðar
Á blaðamannafundi Kvennalist-
ans í gær voru kynntar ályktanir frá
landsfundi Kvennalistans sem fram
fór í Básum í Ölfusi um síðustu
helgi. Þar er m.a. bent á leiðir til
þess að konur verði fjárhagslega
sjálfstæðar, félagslegt sjálfstæði
kvenna verði að veruleika og menn-
ingarlegt og líkamlegt sjálfstæði
kvenna verði virt.
Meðal atriða sem lögð eru til er að
fram fari endurskoðun skattalag-
anna með það fyrir augum að ný
skattlagning verði til hagsbóta fyrir
konur. Afnám þess að konur beri
gjöld af öðrum tekjum og eignum en
þær eru skráðar fyrir. Endurskoðun
atvinnulífs útfrá sjónarmiði kvenna
og með hagsmuni kvenna í huga og
að konur hljóti sjálfstæð lífeyrisrétt-
indi.
Til þess að líkamlegt sjálfstæði
kvenna verði virt leggja Kvennalista-
konur til að viðbrögð við nauðgun-
um og ofbeldi gegn konum og börn-
um verði harðari, atlaga verði gerð
gegn vaxandi klámi í þjóðfélaginu
og fræðsla um kynlíf og getnaðar-
varnir verði stóraukin. Þá telur
landsþingið að viðurkenningu skorti
á reynslu og menningu kvenna sem
stefnumótandi afls í þjóðfélaginu og
bjóða þurfi upp á aðstæður þar sem
sköpunarþróttur kvenna fái óhindr-
að notið sín, svo að menningararf-
leifð kvenna geti sífellt orðið upp-
spretta nýrrar sköpunar.
í ályktun frá landsfundinum er
lagt til að innan Byggðastofnunar
verði komið á fót sérstakri stofnun
þar sem fjallað verði um málefni, líf
og störf kvenna. Þar starf eingöngu
konur með reynslu af jafnréttisstarfi
og kvennaráðgjöf og skuli í lög
bundið að a.m.k. 20% af árlegu
framlagi ríkisins til Byggðastofnunar
verði varið til kvennadeildarinnar.
Hún verði staðsett við útibú stofnun-
arinnar á Akureyri. - ÁG
Fra blaðamannafundi Kvennalistans í gær.
Tímamynd: Ámi Bjama
Jon Baldvin Hannibalsson
utanríkisráöherra heldur áfram
fundum sínum vegna EFTA/EB-mála:
Fundar með
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra og formaður ráð-
herranefndar EFTA mun í dag
eiga fund með Douglas Hurd,
utanríkisráðherra Bretlands, en í
gær ræddi utanríkisráðherra við
Frans Andriessen, varaforseta
framkvæmdastjórnar EB, ásamt
kollegum sínum í Sviss og Belgíu.
Á fundinum, með Douglas
Hurd, sem haldinn verður í
Lundúnum ræða ráðherrarnir
meðal annars könnunarviðræður
EFTA og Efnahagsbandalagsins,
en sem kunnugt er hefur viðfangs-
efni viðræðnanna verið að kanna
hvernig koma mætti á umfangs-
meira og formlegra samstarfi á
milli EFTA-ríkjanna og EB, sem
ídag
leiddi til Evrópsks efnahagssvæðis,
EES. Þá verða einnig tekin fyrir
áform Breta um byggingu endur-
vinnslustöðvar fyrir kjarnorkuúr-
gang í Dounreay í Skotlandi, ásamt
fleiri málum. Á fundinum með
varaforseta EB voru til umræðu
niðurstöður hins óformlega ráð-
herrafundar EFTA, sem haldinn
var í Genf 27. október s.l., en þar
voru til umræðu óformlegar við-
ræður EFTA og EB sem farið hafa
fram undanfama mánuði og fram-
hald viðræðnanna.
Auk fundarins með Andriessen
átti utanríkisráðherra í gær viðræð-
ur við René Felber, utanríkisráð-
herra Sviss og Mark Eyskens, utan-
ríkisráðherra Belgíu. - ÁG