Morgunblaðið - 20.03.2007, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2007 11
FRÉTTIR
Eftir Hörpu Lind Hrafnsdóttur
FRAMKVÆMDIR við lagningu
vatnslagnanna um Heiðmörk eru
hafnar á ný eftir að dísilolía lak niður
á veginn á föstudag. Sigþór Ari Sig-
þórsson, forstjóri verktakfyrirtækis-
ins Klæðningar ehf., sem hefur um-
sjón með verkinu, segir að atvikið
hafi ekki orsakað tafir á vinnu því
tekist hafi að hreinsa jarðveginn um
helgina þegar vinna lá niðri.
„Þetta slys hefur ekki áhrif á
framkvæmd verksins hvað tíma
varðar,“ segir Sigþór og bætir við
að framkvæmdir gangi vel. Áætluð
verklok á lögninni séu um mitt sum-
ar en að jafnaði vinni sex starfs-
menn hörðum höndum að fram-
kvæmdunum.
Jarðvegurinn endurnýttur
Olíuslysið átti sér stað föstudag-
inn þegar vörubíll rakst á grjót með
þeim afleiðingum að um 300 lítrar af
dísilolíu láku niður í jarðveg á Stríps-
veg í Heiðmörk. Lúðvík Gústafsson,
deildarstjóri á umhverfissviði
Reykjavíkurborgar, segir að starfs-
menn hafi náð að hreinsa olíumeng-
aða jarðveginn að mestum hluta og
koma honum fyrir á urðunarstað í
Álfsnesi. Um sé að ræða léttmeng-
aðan olíujarðveg sem hægt sé að
endurnýta í landfyllingar þegar
mengaði jarðvegurinn hefur hreins-
að sig.
Slysið varð á 100 metra kafla í
brekku á Strípsvegi og er vegurinn
lokaður enn sem komið er en til að
komast inn í Heiðmörk þarf að fara í
gegnum Hjallabraut. Aðspurður
hvenær vegurinn verði kominn í lag
segir Lúðvík að næsta skref sé að
fylla upp í veginn með ákjósanleg-
asta jarðefni sem völ sé á en vonast
sé eftir að verkinu ljúki í vikulok.
Engar tafir
í Heiðmörk
Morgunblaðið/Sverrir
Framkvæmdir Vatnsleiðslan liggur frá Vatnsendakrika í gegnum Heið-
mörk og niður í Kjóavelli í Kópavogi. Framkvæmdum er haldið áfram.
Eftir um hálfa öld gæti
langstærsti birkiskógur
landsins hafa vaxið upp úr
auðninni í nágrenni Heklu
og hafa bundið um 2,5
milljónir tonna af koltví-
sýringi í gróðri og jarðvegi.
Þetta er draumsýn Guð-
mundar Halldórssonar,
rannsóknarstjóra hjá
Landgræðslunni, og félaga
hans í samstarfsnefnd um
Hekluskóga, verkefni sem gæti klætt eitt
prósent flatarmál landsins gróðri.
Höfuðtilgangurinn með ræktun þessa skóg-
ar er að stöðva landeyðingu af völdum ösku-
gosa í Heklu. Hópurinn er að skipuleggja
samstarfsverkefni ríkis og einkaaðila þar sem
einkaaðilum standi til boða að helga sér reiti
til uppgræðslu á svæðinu. Í staðinn geti fyr-
irtæki stært sig af því að stuðla að marg-
víslegum umhverfisbótum, til dæmis bindingu
jafn mikils magns gróðurhúsalofttegunda og
berst í andrúmsloftið frá starfsemi þeirra.
Alls er svæðið um 90.000 hektarar, eða á
stærð við Langjökul, en beinar framkvæmdir
yrðu á um 62.000 hekturum. Reiknað er með
að framkvæmdir hefjist þegar á næsta ári og
að ríkisstjórnin leggi til faglega ráðgjöf,
grunnþjónustu og a.m.k. helming verkefn-
isfjár en einkaaðilum verði boðið að taka að
sér uppgræðslu á ákveðnum svæðum.
Fyrirtækin gætu stært sig af þessum
stuðningi sem kynni að hjálpa þeim við að ljá
starfsemi sinni „grænt“ yfirbragð, ímynd sem
verður sífellt verðmætari með árunum.
Þetta þekkist víða erlendis þar sem slík að-
stoð er til dæmis staðfest með leyfisveitingu á
notkun stimpla sem staðfesta fjárframlagið.
Þótt íslensk fyrirtæki hafi stutt við land-
græðslu og skógrækt í gegnum tíðina myndu
slík viðskipti teljast mikil tímamót, með því
að stuðla að langstærsta framlagi einkageir-
ans til landgræðslu og skógræktar á Íslandi
frá upphafi.
Milljarða verðmæti kolefniskvóta
Að sögn Guðmundar var allt land til forna í
nágrenni Heklu vaxið skógi, birki og víði.
Skógurinn hefði verið mikil auðlind og gegndi
auk þess því mikilvæga hlutverki að verja
landið gegn afleiðingum öskugosa úr Heklu.
„Skógurinn var nógu hávaxinn til að þola
mikið öskufall,“ segir Guðmundur. „Lággróð-
urinn sem var eftir stöðvaði ekki öskuna
heldur kafnaði hann og þegar skógarins naut
ekki lengur við fór vikurinn úr Heklu að
fjúka um sem olli mikilli gróðureyðingu á tug-
þúsundum hektara. Þeirri eyðingu hefur enn
ekki linnt.“
Aðspurður hvort skógurinn gæti gefið af
sér aukatekjur í formi sölu með kolefnis-
kvóta, bindingu koltvísýrings, CO2, játar hann
því, þótt slíkt eigi enn eftir að koma í ljós.
„Markaður með slíkar heimildir er í reynd
ekki orðinn til enn, en margt bendir til þess
að svo muni verða. Þegar og ef svo verður má
telja fullvíst að þarna verði um mjög veruleg
verðmæti að ræða.
Það er erfitt að ákvarða verðmætið með
vissu, þessar verðhugmyndir sveiflast mikið,
en heildarverðmætið gæti numið allt að fjór-
um milljörðum króna, sem eru um tveir
þriðju af heildarkostnaði verkefnisins. Er þá
miðað við að verðmæti hvers tonns sé 1.700
krónur og að koltvísýringsbinding verði þrjú
tonn á hektara á ári. Verðið á kvótanum hef-
ur sveiflast og er hér gert ráð fyrir að það
muni fara hækkandi.“
Spurður nánar út í kostnaðinn segir Guð-
mundur hann nema um sex milljörðum og að
frá verkefninu muni koma árlega um 150
milljónir króna inn í grannsveitir Heklu, mið-
að við 40 ára framkvæmdatíma í nágrenni
fjallsins. Um 30 ný störf muni skapast, verð-
mæti landsins aukast og nýir valkostir í
ferðaþjónustu verða að veruleika. Hekluskóg-
ar muni auka flatarmál íslenskra birkiskóga
úr 120.000 í 180.000 hektara og verða sá
„langstærsti á landinu“, enda verði þetta
mesta endurheimt birkiskóga í allri Evrópu.
Fyrst verði fok stöðvað en því næst unnið
að gróðursetningu birkis og víðis í litla lundi.
Þegar trén taki að sá út frá sér við tíu ára
aldur muni flatarmál skógarins aukast um ell-
efu prósent á hverju ári. Þannig fyllist landið
af birkiskógi á fáeinum áratugum.
Klæðir kolefniskvóti landið?
„KOLTVÍSÝRINGUR veldur um tveimur
þriðju af gróðurhúsaáhrifunum og þar af staf-
ar þriðjungur frá landhnignun,“ segir Andrés
Arnalds, fagstjóri hjá Landgræðslu ríkisins.
Spurður um mögulega verslun með kolefn-
iskvóta segir Andrés að „hér á landi séu mikil
landflæmi sem séu illa farin af landeyðingu og
á þeim svæðum geti Íslendingar bundið geysi-
legt magn kolefnis samhliða því að bæta land-
kosti“.
„Með því að auka það magn kolefnis sem
bundið er í gróðri og jarðvegi má segja að
verði til „kolefniskvóti“,
sem gæti hentað þeim fyr-
irtækjum jafnt sem ein-
staklingum sem vilja taka
þátt í baráttunni gegn lofts-
lagsbreytingum samhliða
því sem öðrum ráðum er
beitt til að draga úr meng-
un andrúmsloftsins. Mik-
ilvægt er að koma á traustu
kerfi til að halda utan um
slíkan kolefniskvóta.“
Þarf að koma á traustu kerfiHekluskógarverkefnið gæti rutt
brautina fyrir virka þátttöku
stórfyrirtækja í umhverfismál-
um. Guðmundur Halldórsson,
rannsóknarstjóri hjá Land-
græðslu ríkisins, sagði Baldri
Arnarsyni frá verkefninu.
Guðmundur
Halldórsson
Andrés Arnalds
BÖRN af Bangsadeildinni á leikskólanum Kirkjubóli í
Garðabæ heimsóttu Geir H. Haarde forsætisráðherra í
stjórnarráðinu í gær. Geir tók vel á móti börnunum og
sagði þeim m.a. sögu hússins. Börnin settust í ráðherra-
stólana við ríkisstjórnarborðið og þökkuðu svo vel fyrir
móttökurnar með söng.
Ljósmynd/Gunnar Geir Vigfússon
Ráðherrar framtíðarinnar?
SAMORKA, samtök orku- og veitu-
fyrirtækja á Íslandi, sendi frá sér yf-
irlýsingu í gær þar sem athugasemd-
ir eru gerðar við málflutning af hálfu
Framtíðarlandsins og „það sem sam-
tökin kalla sáttmála um framtíð Ís-
lands“.
Í yfirlýsingunni segir að einstakar
atvinnugreinar geti ekki borið
ábyrgð á efnahagslegum stöðugleika
en í sáttmálanum sé talað um þenslu-
áhrif af stóriðjuframkvæmdum og
þær sagðar draga úr uppbyggingu
þekkingarsamfélagsins. „Þarna er
hins vegar á ferðinni sú kenning að
einhver ein eða tvær atvinnugreinar
eigi að bera ábyrgð á stöðugleika í
efnahagsmálum. Hagfræðingur
Samtaka iðnaðarins benti nýlega á
að þannig mætti eins leggja til að
dregið yrði úr þorskveiðum eða
reynt að fækka ferðamönnum, en að
enn betra væri þó að hemja bankana
enda eru þeir miklu fyrirferðarmeiri
í hagkerfinu en áliðnaður,“ segir orð-
rétt í yfirlýsingunni.
Þá kemur fram að það standist
enga skoðun að stilla upp nýtingu
endurnýjanlegra orkulinda eða upp-
byggingu stóriðju sem einhvers kon-
ar hindrunum við uppbyggingu
þekkingarsamfélagsins. „Fleiri
hundruð háskóla- og tæknimennt-
aðra sérfræðinga starfa hjá íslensk-
um orkufyrirtækjum og annar eins
fjöldi starfar fyrir þau að ýmsum
verkefnum.“
Í yfirlýsingunni segir jafnframt að
Ísland sé í einstakri stöðu í heim-
inum hvað varði hátt hlutfall endur-
nýjanlegra orkugjafa og þurfi ekki
að taka Evrópusambandið sér til fyr-
irmyndar þegar komi að orku- og
loftslagsmálum. Það sé hins vegar
vilji Framtíðarlandsins, en í sáttmál-
anum sé vísað í nýleg markmið ESB
hvað varðar losun gróðurhúsaloft-
tegunda sem miðast við árið 2020.
Samorka gagn-
rýnir sáttmála
Forsendur Framtíðarlands umdeilanlegar
Í HNOTSKURN
»Í yfirlýsingunni segir aðfréttaflutningur af blaða-
mannafundi Framtíðarlandsins
hafi borið með sér að fjallað hafi
verið um losun gróðurhúsa-
lofttegunda frá mun fleiri og
stærri álverksmiðjum en hér eru
starfandi eða áform eru um að
reisa.