Morgunblaðið - 19.07.2007, Qupperneq 2

Morgunblaðið/ÞÖK
Hvergi bangnir Flugverjar Sifjar ásamt yfirmönnum. Frá vinstri: Jens Sigurðsson, flugmaður vélarinnar, Halldór Nellet, yfirmaður aðgerðasviðs LHG,
Benóný Ásgrímsson þyrluflugstjóri, Sigurður Hreiðar Wiium, flugstjóri TF-SIF, Thorben J. Lund sigmaður og Daníel Hjaltason flugvélavirki.
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is
ÁHÖFN landhelgisgæsluþyrlunnar
Sifjar, sem nauðlenti á sjó rétt utan
við Straumsvík á mánudagskvöld,
segir að ótti hafi ekki gripið um sig
um borð í þyrlunni þegar ljóst varð
að hún hafði misst vélarafl. „Það er
mjög mannlegt að ákveðinn efi komi
að mönnum og þeir spyrji sig hvort
þetta sé virkilega að gerast. Við
greindum ástandið á nokkrum sek-
úndubrotum og áttuðum okkur á því
að við neyddumst til að lenda vélinni
á sjó,“ segir Sigurður Heiðar Wiium,
flugstjóri Sifjar í umræddri ferð. Í
tilfellum sem þessu setji menn sig í
flughermisstellingar og fari alfarið
eftir því sem þeir hafa lært í herm-
unum. „Við höfum margoft lent í
þessum aðstæðum í flughermi en
aldrei í alvörunni.“
Daníel Hjaltason, flugvirki og spil-
maður Sifjar, segir að ekki hafi
hvarflað að áhöfninni að óttast um líf
sitt þegar þyrlan fór að missa hæð.
„Þetta er allt mjög vel æft og það er
ekki það fyrsta sem maður spáir í.
Það var einhvern veginn ekki ótta-
tilfinning sem maður fékk, heldur
hugsaði maður um það hvernig hægt
væri að leysa það sem var að gerast.
Við leystum það eftir bestu getu og
syntum í burtu.“ Allir í áhöfninni
segjast hlakka til þess að byrja að
fljúga á nýjan leik, en það er undir
hverjum og einum þeirra komið hve-
nær úr því verður.
Rannsókn beinist að hreyflum
Áhöfn Sifjar kom fram opinber-
lega, í fyrsta skiptið frá því að óhapp-
ið átti sér stað, á blaðamannafundi í
gær, en fyrr um daginn hafði áhöfnin
gefið munnlegar skýrslur fyrir rann-
sóknarnefnd flugslysa. Að sögn flug-
stjóra þyrlunnar liggur ekki fyrir
hvernig óhappið bar að. „Við getum
ekki fullyrt á hvorum mótornum hafi
drepist, eða hvort það hafi drepist á
þeim yfir höfuð, og hvað það var sem
orsakaði það,“ segir Sigurður. Nægi-
legt afl hafi verið á hreyflinum til að
lenda vélinni, en hún hafi hvorki haft
nægilega hæð né hraða til þess að
geta flogið burt og lent annars stað-
ar, eins og mögulegt er á stærri þyrl-
unum. Hins vegar liggi ljóst fyrir að
eftir um stundarfjórðung frá lend-
ingu sprakk hægra framflot og það
gerði að verkum að þyrlan hallaðist á
hliðina og valt að lokum. „Það voru
mikil vonbrigði að flotið skyldi gefa
sig,“ segir Benóný Ásgrímsson, flug-
stjóri hjá Landhelgisgæslunni, sem
hefur flogið Sif í rúm 22 ár. Hann
segir að undir venjulegum kringum-
stæðum hefði þyrlunni ekki hvolft,
þar sem gert er ráð fyrir því að flotin
geti haldið henni á floti í allt að sólar-
hring.
Að sögn Þorkels Ágústssonar,
rannsóknarstjóra rannsóknarnefnd-
ar flugslysa, beinist rannsókn nefnd-
arinnar helst að hreyflum þyrlunnar.
Þeir verði skoðaðir vel á næstu dög-
um og vonast er til þess að hljóð
komi fram í hljóðrita sem varpað geti
frekara ljósi á tildrög slyssins. Farið
verður með hljóðritann til Bretlands
í dag og er niðurstöðu að vænta úr
honum á næstu vikum.
„Við greindum ástandið á
nokkrum sekúndubrotum“
Í HNOTSKURN
»Áhöfn Sifjar kom op-inberlega fram í gær.
»Áhafnarmeðlimir segjastekki vita hvað hafi valdið
því að vélin missti afl, en þó
liggi ljóst fyrir að brostið
neyðarflot hafi valdið því að
henni hvolfdi.
Áhöfn TF-SIF segir að tími hafi ekki gefist til þess að óttast um líf og limi þegar þyrlan missti afl
2 FIMMTUDAGUR 19. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann
Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi,
gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir,
dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
VÍSINDAMENN Íslenskrar erfðagreiningar
hafa í samstarfi við Emory-háskóla í Atlanta fund-
ið fyrsta erfðabreytileikann sem tengist fótaóeirð.
„Það sem er sérstaklega áhugavert við nið-
urstöður þessarar rannsóknar er að þær sýna
fram á að erfðafræðin getur komið að gagni við að
skilgreina sjúkdóma, en þessi uppgötvun á eftir að
skila sér til sjúklinga í framtíðinni þegar kemur að
klínískri greiningu á fótaóeirð,“ segir Kári Stef-
ánsson taugalæknir og forstjóri Íslenskrar erfða-
greiningar.
Samkvæmt upplýsingum frá ÍE er breytileik-
inn á litningi 6 og eykur hann líkur á fótaóeirð um
70–80% hjá þeim sem hafa eitt eintak. Í erfða-
mengi mannsins eru tvö eintök af erfðaþættinum
og geta einstaklingar því haft tvö, eitt eða ekkert
eintak af breytileikanum. Niðurstöður rannsókn-
arinnar voru birtar í gær í netútgáfu tímaritsins
New England Journal of Medicine og verða birtar
í prentútgáfu þess á næstunni. Fjallað er um
rannsóknina í ritstjórnarpistli tímaritsins.
Í samtali við Morgunblaðið segir Kári löngum
hafa verið skiptar skoðanir um það hvort fótaóeirð
minna járn en þeir sem eru ekki með hann. Það
virðist því ljóst að tengslin milli fótaóeirðar og
járnbúskaparins virðast fara í gegnum erfða-
mengið, þ.e.a.s. að þessi stökkbreyting í þessum
erfðavísi hefur áhrif á hvort tveggja. Við höfum
þannig mjög líklega fundið þann lífefnafræðilega
feril sem verður fyrir áhrifum af þessari stökk-
breytingu og á þann hátt leiðir til sjúkdómsins,“
segir Kári og tekur fram að tengslin milli járnbú-
skaparins og fótaóeirðar opni nýja möguleika þeg-
ar komi að því að þróa meðferð við sjúkdómnum.
Aðspurður segir Kári fótaóeirð vera algengan
sjúkdóm, sjúkdómurinn finnist í 5–15% Vest-
urlandabúa. Hann sé hins vegar mun sjaldgæfari í
Asíu og skýrist sá munur af tíðni stökkbreyting-
arinnar í Evrópu annars vegar og Asíu hins vegar.
Að sögn Kára þjáist eldra fólk frekar en yngra af
fótaóeirð og ívíð fleiri konur en karlar. Helstu ein-
kennin eru pirringur og óþægindi eða verkir í fót-
um. Oft fylgir þörf til að hreyfa fæturna. Einkenn-
in koma frekar fram við slökun eða í hvíld en geta
minnkað tímabundið við hreyfingu. Einkennin eru
verst á kvöldin og á nóttunni og eiga þessir ein-
staklingar þar af leiðandi oft erfitt með svefn.
Fótaóeirð er þó mjög vangreind og margir vita
ekki að til er meðferð sem slær á einkennin.
væri sjúkdómur eða ekki. „Menn hafa þannig velt
fyrir sér hvort þetta sé raunverulegur sjúkdómur
sem hafi líffræðilegar orsakir eða hvort þetta sé
einhvers konar hystería. Þegar maður finnur
erfðavísi sem hefur þetta sterk áhrif á áhættuna á
sjúkdómnum þá er alveg klárt að hann á rætur
sínar í líffræðinni; þetta er raunverulegur sjúk-
dómur,“ segir Kári og tekur fram að í rannsókn-
inni hafi einnig verið sýnt fram á að erfðabreyti-
leikinn tengist minni járnbirgðum í líkamanum,
en lengi hefur verið talið að tengsl væru á milli
sjúkdómsins og járnbúskapar líkamans.
„Þeir sem eru með þennan breytileika eru með
Stóreykur líkur á fótaóeirð
 Áfanga náð í rannsóknum ÍE á fótaóeirð  5–15% Vesturlandabúa þjást af
sjúkdómnum  Erfðabreytileikinn tengist einnig járnbirgðum í líkamanum
Morgunblaðið/Ásdís
Fótaóeirð „Þetta er raunverulegur sjúkdóm-
ur,“ segir Kári Stefánsson, forstjóri ÍE.
18:39
TF-SIF leggur af stað til móts við
björgunarskipið Einar Sigurjónsson
við Straumsvíkurhöfn. Um reglu-
legt æfingaflug er að ræða þar sem
björgun úr skipum, björgunarbát-
um og úr sjó er æfð. Slysavarna-
félagið Landsbjörg aðstoðar Land-
helgisgæsluna við æfingarnar, bæði
með því að útvega skip til æfinga og
vera áhöfn þyrlunnar til stuðnings,
ef eitthvað kemur upp á.
18:50
Eftir að æfing er hafin og sig-
manninum Thorben J. Lund hefur
verið slakað niður í Einar Sig-
urjónsson gellur við aðvör-
unarhljóðmerki í þyrlunni. Þyrlan,
sem þá er í 16 metra hæð, missir afl
og þar með snúningshraða á aðal-
þyrilblöðum. Áhöfnin áttar sig fljót-
lega á því að eini möguleikinn í stöð-
unni er að skjóta björgunarflotum
út og nauðlenda þyrlunni á sjó.
Á þeim tímapunkti er sigmað-
urinn staddur um borð í Einari Sig-
urjónssyni, búinn að krækja í sig
siglínu. Eftir að hafa orðið þess var
að flug Sifjar er óeðlilegt losar sig-
maðurinn sig úr siglínunni og hend-
ir króknum fyrir borð.
Þegar þyrlan missir afl er hún
stödd beint fyrir ofan björg-
unarskipið og skipstjórinn, Ingólfur
Haraldsson, hverfur frá framskriði
og reynir að bakka skipinu til að
þyrlan geti haldið áfram að lækka
flugið og lenda fyrir framan skipið.
Það gengur eftir.
18:54
Áhöfn þyrlunnar, flugstjóri, flug-
maður og flugvirki, yfirgefur þyrl-
una á floti, eftir að hafa gengið frá
mótorum og stöðvað aðalþyrilblöð,
sem geta skapað mikla hættu fari
þau í mannskap á báti eða í sjó.
Áhafnarmeðlimir synda um borð í
björgunarbátinn Fiskaklett sem
heldur sig í nokkurri fjarlægð frá
þyrlunni, til þess að skemma ekki
neyðarflot hennar.
19:09
Samband hefur verið haft við ætt-
ingja og aðstandendur áhafn-
arinnar og þeim tjáð að allir séu
heilir á húfi.
Geysihröð
atburðarás
ÍSLENSK og kanadísk stjórnvöld
hafa gert með sér loftferðasamning.
Samkvæmt samkomulaginu verður
flugfélögum beggja landa heimilt að
fljúga með jafnt farþega sem frakt til
allra flugvalla í löndunum tveimur.
Íslenskum flugfélögum verður heim-
ilt að nota Kanada sem millilending-
arstað til að þjónusta þriðja ríki og
öfugt.
Þetta kemur fram í fréttatilkynn-
ingu sem kanadíska samgönguráðið
sendi frá sér í gær. Samningurinn
leysir af hólmi eldra samkomulag
landanna sem tók gildi 1995 og leyfði
Icelandair að fljúga til Kanada. „Ég
er afskaplega ánægður með að Ice-
landair skuli hafa skuldbundið sig til
langframa til að viðhalda og þróa enn
frekar alþjóðlega flugþjónustu sína á
Atlantshafsströnd Kanada,“ er haft
eftir Peter MacKay, utanríkisráð-
herra Kanada, í fréttatilkynning-
unni. Ísland mun vera fjórða ríkið
sem kanadísk stjórnvöld gera slíkan
loftferðasamning við. Hin eru
Bandaríkin, Bretland og Írland.
Loftferða-
samningur
við Kanada
TF-SIF: Rannsókn beint að hreyflum
VEFVARP mbl.is