Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Síða 23

Andvari - 01.06.1959, Síða 23
andvari BIBLÍAN, KIRKJAN OG VÍSINDIN 21 nema þá helzt vorri samtíð, á tímum byltinga og gagnbyltinga og trúarbragða- styrjalda. Brúnó er píslarvottur, en það er allt um það næsta bæpið að telja hann meðal píslarvotta vísindanna. Hann var ekki dæmdur af lífi fyrir fylgi sitt við kenningu Kopernikusar. Hann var ekki heldur dæmdur fyrir að halda því fram, að rúmið, geimurinn, sé án takmarka. Enda var kennifaðir hans í því efni rómversk-kaþólskur kardínáli og mikill kirkjuhöfðingi, Kúsanus (Niku- lás frá Kues), sem fæddist 200 árum fyrir dauða Brúnós. Rit Kúsanuss, De docta ignorantia, hafði úrslitaáhrif á heimsmynd Brúnós. Kúsanus hélt því fram, að alheimurinn sé óendanleg kúla, eins og ýmsir nútímamenn liafa látið sér detta í hug. Þó að því fari fjarri, að þessir málavextir mæli bót þeim glæp, sem aftaka Brúnós var, þá er ekki sanngjarnt að þeir liggi í þagnargildi, svo mjög sem afturganga þessa manns og dómara hans liefur verið mögnuð á hendur kirkjunni öldum saman. Það þarf heldur ekki að liggja í þagnargildi, að Kopernikus, hinn mikli stjamfræðingur, sem leiddi rök að því, að jörð snúist um sólu, var prestur, og að Kepler, sem á heiðurinn af því að hafa sannað þessa kenningu til hlítar, var guðfræðingur og einlægur, evangelískur trú- maður. Það hefur verið bent á það með góðum rökum, að hinn eiginlegi renessance-maður, hinn glaði heimsmaður, sem hafnaði guðstrúnni og vildi leita allrar fullnægju í þessum heimi og hinu jarðneska lífi, lagði ekki öðrum meira, nema síður væri, í bú vísindanna á því leysingar- og gróskuskeiði, sem nefnt er renessance- eða endurvakningartími og talið upphaf nýju aldar og endalok miðalda. Þetta er í rauninni ekkert undarlegt og engin tilviljun. Sá, sem veit og játar með Biblíunni, að „himnarnir segja frá Guðs dýrð og fest- ingin kunngjörir verkin hans handa“ og hvert náttúrlegt fyrirbæri í tíma og rúmi vitnar um hans speki, tign og mátt, er opnari fyrir undri náttúrunnar en hinn, sem trúir því ekki, að gátur hennar séu settar saman af neinu æðra viti. VI. Hitt er að sjálfsögðu söguleg staðreynd, sem engum tjóar í móti að mæla og enginn andmælir, að Biblíunni hefur verið beitt í umræðum um náttúrufræðileg viðfangsefni á þann veg, að hvorugu var til ábata, trúnni eða vísindunum. Og það gerist einatt enn, að Biblían sé kvödd til vitnis um slík efni, ófyrirsynju. Ekkert er tíðara en að vitnað sé t. d. í sköpunarsögur 1. Mósebókar á þann veg, að gefið sé í skyn, að þar liggi fyrir sú náttúmfræði í öllum grundvallaratriðum, sem kristnum mönnum sé eðlilegast eða skylt að aðhyllast. I alþýðlegunr ritum og erindunr um skoðanir nútímavísinda á upp- runa mannsins í náttúrufræðilegum skilningi, eða um þróunarkenninguna, er
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.