Vikan - 09.01.1975, Blaðsíða 18

vaka
draumsvefn
nuöur sofnar 1
léttur svefn 2
dýpri svefn 3
djúpsvefn
fjöldi svefnstunda
1 2 3 4 5 6<7 8
Þannig gengur svefninn fyrir sig hjá fullorönúm manni („meðalsvefn meðalmanns”)
‘'vörtu ferhvrningarnir sýna draumsvefninn.
Hvernig dreymir okkur ?
Flestir eyða kringum þriðjungi ævi sinn-
ar i svefn, eða um aldarfjórðungi, ef mið-
að er við meðalævi. Þar af dreymir mann
að meðaltali 6 ár. Svefn og draumar eru
þvi mið merkilegasta fyrirbæri.
Hvaö gerist, þegar viö sofnum
— þegar viö svlfum inn i drauma-
landiö? Sumar komast þangaö á
skammri stundu, og leiöin reynist
þeim greið og þægileg yfirferöar.
öðrum gengur feröin verr, þeir
þurfa aö blöa þess lengi aö geta
lagt af staö, og þótt einu sinrii sé
lagt af staö, er ekki þar meö sagt,
aö þeirkomist á áfangastaö hindr-
unarlaust. Aftur og aftur er þeim
sparkaö heldur óþyrmilega aftur
til veruleikans — þeir hrökkva
upp — einmitt, þegar þeir sjá
hilla undir hiö eiginlega land
draumanna. Vísindamenn hafa
eytt miklum tlma og fé I aö reyna
aö skýra svefninn, hvaö I raun og
veru gerist, þegar maöur sofnar
og hvernig á þvl stendur aö mann
dreymir. Fyrir skömmu var hér I
blaðinu grein um svefnþörf okk-
ar, og kom þar fram, aö hún er
ákaflega einstaklingsbundin og
fer ekki eftir neinum ákveönum
reglum, þótt venjulega sé miöaö
viö eitthvert meöaltal. 1
framhaldi af þvi skulum viö lita
aöeins á draumana og sjá hvaö
visindamenn halda helst um þá.
Þegar viö leggjumst til svefns
erum viö aö leggja af staö I mikla
ferö, þar sem fariö er I gegnum
nokkur mismunandi stig.
Fyrsta stigiö byrjar, um leiö og
maður gleymir sér. Þá er fariö
yfir svefnþröskuldinn svonefnda,
og smám saman sekkur maöur
niöur I dýpri og dýpri svefn.
1 svefninum er fariö gegnum
fjögur stig. þaö fyrsta er þegar
maður sofnar, annaö stigiö er
léttur svefn, þaö þriðja er dýpri
svefn og þaö fjóröa djúpsvefn.
Þangaö er venjulega náö eftir
eins til eins og hálfs tlma svefn.
Síðan er farið aftur upp i gegnum
þessi stig, þar til komið er upp I
draumsvefninn, og þá upplifir
maöur fyrsta draum næturinnar.
Þessi fyrsti draumur er jafnan sá
; stysti og varir sjaldan lengur en
10 mlnútur. Slðan liggur leiöin
aftur niöur öll svefnstigin og
niöur I djúpsvefninn, og þar er
maöur aftur 11 til 11/2 tlma, áður
en lagt er aftur af stað upp I
draumsvefninn. Þar er stansaö
heldur lengur I þetta skipti, eða
um 20 minútur. Slöan er lagt af
stað niöur á ný.
Hve oft maöur kemst á
draumastigiö fer eftir þvi, hve
lengi svefninn varir. En algeng-
ast er, að I meðallöngum svefni, 7
til 8 tlmum, komist maður fjórum
eða fimm sinnum á draumastigið.
Og I hvert skipti veröa draumarn-
ir lengri og skemmtilegri. Best
man maður svo slðasta draum-
inn.
En hvernig hefur þetta veriö
fundiö út? Vlsindamenn hafa
komist aö þessu með þvl aö gera
tilraunir á venjulegu fólki. Sjálf-
boðaliöar hafa verið látnir leggj-
ast til svefns I ró og næöi i sér-
stökum herbergjum tilrauna-
stöövanna. Viö þá hefur verið
tengdur mjög nákvæmur spennu-
mælir, sem mælir hina minnstu
breytingu, sem verður á raf-
spennunni I heilanum. Visinda-
maöurinn, sem venjulega er
menntaður sem sálfræöingur,
geðlæknir eöa lifefnafræöingur,
situr i næsta herbergi og fylgist
nákvæmlega með spennumælin-
um, sem ritar allar breytingar á
band. Meö nákvæmum rannsókn-
um i linuritum, sem þannig hafa
fangist hefur verið hægt að gera
meöfylgjandi , meðalllnurit yfir
hið merkilega ferðalag, sem
svefninn meö viðdvölum slnum I
draumalandinu er.
18 VIKAN 2. TBL.