Sjómannadagsblaðið - 01.06.1990, Blaðsíða 50

48
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Nú er sá fríði floti allur horfinn.
þeir undu því sæmilega. Jóni fannst
ekki ólíklegt, að það gæti orðið af
þessu. En það varð aldrei.
Mig tekur sárt, þegar ég er á ferð
um Grímsbæ, að sjá suma gömlu
skipsfélagana, vera orðna á góðum
aldri að algerum reköldum. Þetta er
að mestum hluta hásetar, fullvinnu-
færir menn, þegar þeir fóru í land.
En þeir höfðu alizt upp við fiskveiðar
frá blautu barnsbeini, og það var
hvorttveggja að erfitt var að fá vinnu,
og þeir virtust heldur ekki geta fund-
ið sig í neinu öðru. Smámsaman
misstu þeir alla fótfestu og flæktust
um á atvinnuleysisstyrkjum, og
fengu inni hjá Hjálpræðishernum
eða hírðust einhversstaðar í skúma-
skotum, létu sem sé reka á reiðanum
algerlega sinnulausir. Sumir þessara
manna voru öndvegis sjómenn, en
gáfust bara upp við að bjarga sér í
landi. Það er hörmung að horfa upp á
hvernig þetta gat leikið duglega sjó-
menn, þeir virtust hafa misst alla fót-
festu í lífinu.
Auðvitað er erfitt að mæla því bót
að gefast þannig upp. Fólk með
skynsamlega afstöðu til lífsins, leitar
sér að annarri atvinnu, og tekur hana
heldur en ganga iðjulaus sem bón-
bjargarmaður, það var skárra að fara
á borpallaskipin, en ráfa um bæinn
og heyra fólk segja: — Sjáðu þennan
ræfil, þetta er uppgjafa fiskimaður.
Nú er miklu auðveldara að fá
vinnu en var á fyrstu árunum, þegar
fiskiflotinn var að dragast saman.
Margir hafa leitað í iðnaðinn, hér og
þar í verksmiðjur, sumir hafa komið
sér upp smáum einkafyrirtækjum, ég
þekki einn skipstjóra með íssjoppu,
annar hreinsar glugga.
Nú kynnist æska okkar ekki lengur
fiskveiðum, og við fáum aldrei jafn-
oka gömlu fiskimannanna í hörku og
dugnaði.
Almennt brugðumst við Gríms-
bæingar skynsamlega við breyting-
unum. Við gerðum okkur ljóst, að
fiskveiðum okkar var lokið og hóf-
umst handa við að finna okkur annað
til að lifa af. Og við höfum þegar
miklu áorkað, við getum orðið aug-
lýst Grímsbæ sem mestu matvæla-
dreifingarhöfn í Evrópu. Atvinnu-
leysi er ekki alveg horfið en það er
ekkert í líkingu við það sem var
fyrstu árin eftir lok fiskveiðanna.
Slæmt háttalag
Mikið af þeim vandræðum, sem
oft hlutust af enskum fiskimönnum í
landi á íslandi var af slæmu háttalagi
enskusjómannannaílandi. Eg minn-
ist þess, að það kom fyrir, að ég fyrir-
varð mig fyrir landa mína, og var þær
stundir ekki ýkja stoltur af því að
vera Englendingur, þegar landar
mínir voru orðnir útúr drukknir og
farnir að valda vandræðum í fiski-
höfnum. Ég held að mikið af óvild
íslenzks almennings í garð enskra
sjómanna hafi stafað af þessari hegð-
an. Það kom heldur ekki fyrir, að
maður sæi enskan sjómann klæðast
um við landgöngu. Þeir fóru í vinnu-
galla sínum í land, og án þess að
snyrta sig neitt.
íslenzkir sjómenn, sem landa hér í
Grímsbæ klæða sig alltaf um áður en
þeir fara í land, og það hefur svo
verið alla tíð, það ég veit til. Þeir
verða oft drukknir, eins og gengur
um sjómenn eftir langa útivist, sjó-
menn þurfa lítið til að verða drukkn-
ir, en fslendingar eru aldrei til mik-
illa vandræða, og margir þeirra svo
sem fjölskyldumenn, eru ekkert í
drykkju, þeir ganga í búðir og verzla
og kaupa til heimilisins (River veit
ekki að íslendingar eru verr haldnir
af verzlunarsýki en áfengissýki), og
við höfum af því góð viðskipti.
Ensku sjómennirnir á íslandi voru
sínir eigin óvinir í landi. Fólki gat
ekki geðjast að þessum illa tilhöfðu
mönnum, skítugum og útúr drukkn-
um. Auðvitað var margur enski sjó-
maðurinn, sem fann fyrir þessu með
landa sína, en galt þessa með þeim.
Almenningur flokkaði okkur alla
undir sama hatt.
Það var framámaður í sjómannafé-
lagi í Boston, sem stakk uppá því að
enskir úthafs-fiskimenn klæddust
einkennisbúningi þegar þeir gengju á
land í erlendum höfnum.
Fólk hló að þeirri tillögu, togara-
karlar í einkennsibúningum, öðrum
en peysum sínum og trollarabuxum.
Ég var sammála manninum, því ég
reyndi sjálfur mun á að koma vel eða
illa klæddur í land á íslandi. Við átt-
um einkennisbúninga, og við klædd-
umst einkennisbúningum, þá bar
fólk miklu meiri virðingu fyrir okk-
ur. Ég minnist þess, að þegar ég var
stýrimaður á Prinsess Elizabeth, að
við fórum þá tveir í land í Vest-
mannaeyjum og á bíó klæddir eink-
ennisbúningum okkar. Það tóku
ýmsir okkur tali í bíóinu og okkur
boðið að koma með fólki heim á
heimili og áttum þar ánægjulega
kvöldstund. Auðvitað hefði enginn
boðið okkur heim í trollaragallan-
um.“