Sjómannadagsblaðið - 01.06.1990, Blaðsíða 66

64
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
uppí kálgarða, eins og þið segið
fyrstu togarana hafa togað. Á minni
skipstjóratíð við ísland urðum við
Englendingar sífellt að vera að finna
okkur nýjar togslóðir, og auðvitað
var maður oft bitur. Þegar maður
taldi sig vera búinn að ná tökum á
fiskislóð var maður rekinn af henni.
Maður hefir eytt hálfri ævinni í að
finna nýjar togslóðir við Island. Um
gömlu kolableyðurnar veit ég ekki
meira en þið sjálfir, og sú þekking er
farin í gröfina með þeim, sem stund-
uðu þær. Það getur svo sem vel verið,
að það liggi einhversstaðar bók eða
merkt sjókort frá þeim tíma, ég veit
ekkert um það. Og hvað ætlið þið að
gera með þá þekkingu? Megið þið
nokkuð toga á grynnstu slóðinni?
Veiðið þið nokkurn kola, sem heitið
getur, að minnsta kosti ekkert í lík-
ingu við það, sem við Englendingar
gerðu fyrrum. Ég get engan fróðleik
látið ykkur í té um gamlar kolableyð-
ur, þær voru stundaðar fyrir mína
tíð, en ég veit ýmislegt um djúpslóðir
við Islands og get svo sem rabbað við
þig um þær. Ég held þið Islendingar
ættuð að nota meira dýpstu slóðirnar
norður af landinu, en þið gerið, og þá
einnig þann hluta af Dornbanka,
sem er innan ykkar marka, um þriðj-
ungur af bankanum.
Þú spyrð um Grænlandsfisk á ís-
landsmiðum. Það er náttúrlega
hrygningarfiskurinn sem gengur upp
á Vestfjarða- og Vesturlandsgrunni,
og síðan suður til hrygningar, en
einnig fiskur í ætisleit. Mikið af þeim
þorski sem veiddur er fyrir vestan-
verðu Norðurlandi er Austur-Græn-
landsfiskur, ekki uppalinn á ís-
landsmiðum. Það er auðvelt að
þekkja þann fisk frá íslandsfiskinum,
sem veiddur er á Kögursvæðinu. Það
vottar eilítið fyrir grænum lit á ís-
landsfiskinum þar, en það er meira
brúnt í fiskinum, sem gengur í ætis-
leit uppá Halann og síðan austur 100
faðma kantlínuna fyrir Horn og allt
austur til Grímseyjar. Þar snýr hann
við og gengur til baka í ágúst eða svo.
Þetta er yfirleitt mjög fallegur fiskur.
En svo ég víki aftur að Dornbankan-
um. Ég hef lítið orðið var við ís-
lenzka togara nálægt miðlínunni, og
þó hefur verið ágætt fiskirí á bankan-
um Grænlandsmegin við línuna í tvö
eða þrjú ár. Bíða þeir kannski eftir
að taka hann, þegar hann gengur
uppá Halann eða Kögursvæðið? Það
getur verið varasamt að bíða eftir
honum þar, það er vissast að taka
hann við línuna, hann gengur ekki
allur alltaf mikið lengra. Sjálfsagt að
sitja fyrir honum við línuna. Ég hef
engar spurnir af því, að þorskurinn
þekki þessa línu, sem þið hafið dreg-
ið á kortinu ykkar. Honum hefur þá
skyndilega farið fram í þekkingu,
blessuðum. Manni virðist það nú að
vísu stundum, að hann þekkti línur,
þegar hann var að stinga mann af inn
fyrir línu, og gefa manni langt nef
fisklausum fyrir utan línuna.
Ef hann er tregur á Dornbanka en
mikið af ungfiski innanum stóra fisk-
inn, er ráðlegt að fara aftur þangað
eftir nokkur ár þá er bókaður mikill
afli þar.
Við Englendingar færðum okkur
mikið á milli fiskislóða, fórum af Is-
landsmiðum, í Barentshafið, til
Bjarnareyja, norðar að Spitzbergen
og í Hvítahaf og komum svo aftur á
íslandsmið. Maður fann alltaf fisk,
en það voru þessar miklu vegalengd-
ir, sem ullu því, að við gátum ekki
náð heildarafla eins og þið, sem skut-
ust nokkrar mílur inn til að landa.
Það var viku keyrzla hvora leið, fram
og til baka af sumum fiskislóðum
okkar, svo sem úr Barentshafi. Ég
veit þið þekkið Dornbanka, íslend-
ingarnir, ég er bara að velta fyrir
mér, af hverju ég hef ekki séð ykkur
þar síðustu árin. Hann er stór og fall-
egur og rauður karfinn á Dorn-
banka, miklu stærri og rauðari en
karfinn í Víkurál. En það er alltaf
hægt að fá karfa og ufsa í Víkuráls-
horninu eða 50 sjóm. útaf Látra-
bjargi eða Snæfellsnesi, og þá aðal-
lega norður af landinu, 50-60 sjóm.
norður af Horni eða Kögri. Þar mátti
fá ágætan afla af stórum fiski. Það er
náttúrulega alkunna, að þið íslend-
ingar eruð miklir fiskimenn, og
margir þekktir afburða fiskimenn
voru á okkar togurum, en aðstæður
ykkar eru líka góðar.“
Taylor segir það rétt, að okkur
væri mestur fengur í fiskidagbókum
og kortum næstu skipstjórakynslóð-
ar á undan honum. Sú kynslóð
enskra skipstjóra þekkti togslóðir á
grunnmiðum betur en við íslending-
ar sjálfir. Þeir menn voru að veiðum í
þann tíma að fiskveiðilögsagan var
jöfn landhelginni 3 sjóm. og sú lína
misjafnlega virt eins og okkur íslend-
ingum er kunnugt.
Af þeim íslendingum, sem gerðust
enskir skipstjórar eru að minnsta
kosti fimm menn, allir löngu látnir,
sem vissu ekki minna en fróðustu
Englendingarnir. Það væri gaman að
eiga kortin hans Gústa Ebba, sem
Charles Ekberg segir frá í bókinni
Grimsby Fish. Höfundinum segist
svo frá:
„Mér rennur alltaf til rifja að
minnast hinnar sáru eftirsjónar ís-
lenzka skipstjórans Ágústar Eben-
ezarsonar, þegar Colin Newton
(bróðir Bunnys), sem leyst hafði
Ágúst af, strandaði togarnum North
Crown við Islandsströnd og hann ón-
ýttist. Ágúst, sem var náttúrlegt ís-
lenzkt fiskveiðiséni (fishing genius)
missti þar öll sín dýrmætustu kort,
þar sem merktar voru inná allar
beztu kolaslóðir við ísland“.
Ágúst Ebenezarson frá Þernuvík
við Djúp var bróðir Guðmundar í
Hull, sem einnig var mikill aflamað-
ur. Þeir voru bróðursynir Jóns Eben-
esarsonar, eins mesta aflamanns við
Djúp síðast á áraskipatímanum.
Ágúst var ekki aðeins með mestu
fiskimönnum síns tíma, heldur einn-
ig mikill bókamaður. Til að læra sem
bezt ensku hafði hann með sér út í
túra enska orðabók, sem hann lærði
utanbókar, og þótt hann væri kom-
inn um þrítugt, þegar hann fór til
Englands, náði hann svo góðu valdi á
enskri tungu að hann þótti tala hana
manna bezt. Hann var „sjentilmað-
ur“. Ágústi er ekki ætlandi að hafa
farið inn fyrir 3 mílurnar en upp að
mörkum á hann að hafa þekkt ís-
lenzku slóðina flestum öðrum betur.
Það, sem veldur því að ensku skip-
stjórarnir og þeir íslenzku á ensku
togurunum, kynntust betur kola- og
ýsumiðunum, en skipstjórar á ís-
lenzku togurunum var auðvitað það,
að enskir togaramenn sóttu meira í
þennan grunnslóðarfisk en fslend-
ingarnir, sem lögðu mesta áherzluna