Sjómannadagsblaðið - 01.06.1990, Síða 94

92
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Gamalt hákarlaskip Hríseyjan.
um hríð. Þeir veiddu að vísu sfld á
Pollinum, en það hafa þeir alla tíð
gert sér til matar allt frá dögum
Helga magra, þótt ekki séu kunnar af
því sagnir.
Eyfirðingar vilja gjarna eigna sér
fyrsta íslenzka herpinótaskipið og
það á að hafa verið gert út með herpi-
nót sumarið 1905. Þetta er trúverð-
ugt, þar sem skilgóður maður, Sig-
urður Sumarliðason segir svo, en
hann hafði allar aðstæður til að vita
þetta rétt. Súlunnar er ekki getið í
landhagskýrslum á þessum veiðum.
Og almennt er tekin gild frásögn
Matthíasar Þórðarsonar um Leslie,
sem fyrsta íslenzka skipið með herp-
inót, og það hafi verið 1906 og það
styður skipaskrá. Það hljóta að finn-
ast fleiri heimildir um útgerð þeirra
Túliníusarbræðra á Súlunni 1905.
En hvað þá um Wathne-skipin?
En þótt þetta hafi verið að Túliníus-
arbræður hafi gert út Súluna á herpi-
nót 1905 með norskum skipstjóra,
var á fyrstu árum
síldveiðanna eins
og Eyfirðingar
væru dasaðir eftir
hákarlasóknina.
Líkt og þreyta væri
í hákarlamönnum í
þessum nýju veið-
um. Eyfirzkir skip-
stjórar fóru helzt
ekki útúr firðinum
til síldveiða árum
saman. En svo
komu synir há-
karlamannanna,
og þar endurnýjaði
sig þreytta hák-
arlablóðið og Eyf-
irðingar urðu
manna ákafastir
síldveiðimenn, og
áttu jafnan stærstu
síldarskipin í sí-
ldveiðiflotanum,
önnur en togarana.
Þegar ég var á
sfld fyrir Norður-
landi á fjórða ára-
tugnum var hver
eyfirzkur aflamað-
urinn öðrum meiri
í síldarflotanum og
eru mér minnistæðir aflakóngar eins
og Arnþór Jóhannsson á Dagnýu,
Eggert Kristjánsson á Birninum, Eg-
ill Jóhannsson á Ernu, Guðmundur
Jörundsson á Narfa, Þorsteinn Ste-
fánsson á Súlunni og Eyþór Hallsson
á Bjarka.
Hinsvegar lá það orð á, ef ég man
rétt, að sumir Eyfirðinganna fiskuðu
af kröftum, sem kallað var, og hefur
þar sagt til sín hákarlagangurinn í
blóðinu. Þeir gátu valið sér vanan
síldveiðimannskap og höfðu skip
stór gátu þjösnast á þessu, kastað lon
og don. Það var misjafnt verklag
skipstjóra á sfldinni meðan kastað
var aðeins á vaðandi síld. Svo hvarf
sfldin og 1947 eða í þann mund sem
ég settist að á Akureyri hófu Akur-
eyringar togaraútgerð. Eg hafði litla
trú á togaraútgerð frá Akureyri og
lét þá skoðun mína í ljós í Degi. (Ætli
ég hafi verið Framsóknarmaður.
Getur það verið?). Mig minnir ég
héldi því fram, að Akureyringar
gætu hugsanlega mannað einn togara
en ekki fleiri, Steinsen bæjarstjóri
var á sama máli og ég, nema hann
sagði, að bærinn gæti risið undir tapi
á einum togara en ekki fleirum.
Svona geta ólíkir menn orðið sam-
mála stöku sinnum, ef þeir reikna
dæmið hvor á sinn veg. Nú þegar
engum tekst betur en Akureyring-
um, þótt nokkrum gangi jafnvel, er
ég ekkert ákafur í að finna þessa
grein í Degi.
Ég hafði ekki kynnzt Eyfirðingum
nema sem sfldveiðimönnum og taldi
þá vera sumarveiðimenn, sem ekkert
erindi ættu á togara og til þeirrar út-
gerðar kynnu þeir ekkert. Þá var og
bærinn setinn verzlunar-skrifstofu-
og iðnaðarfólki og í þann hóp yrðu
ekki sóttir togaramenn. Ég hafði
gleymt Ut-Eyfirðingunum í dæminu,
og mátti þó muna Böggviðstaða-
bræður, sem komu vestur til Bol-
ungavíkur um aldamótin, þar sem
sjósókn var þá hörðust í landinu. Þeir
voru náttúrlega ókunnir miðum og
aðstæður allar þeim framandi, grýtt-
ar fjörur og erfiður setningur báta,
róið á nóttum og harka mikil í sókn-
inni.
En Eyfirðingarnir, sem nefndu sig
eftir firðinum, gáfu ekki heima-
mönnum eftir í sjósókninni og voru
toppaflamenn.
Þá átti ég einnig að gera mér grein
fyrir að Út-Eyfirðingum rynni há-
karlablóðið og einmitt það blóð var
togarablóð.
Eins var það, að þótt Akureyring-
arnir sjálfir væru ekki togaralegir, þá
eru þeir hyggnir rekstrarmenn fyrir-
tækja, og þeir réðu sér úrvals skip-
stjóra að sunnan.
Út-Eyfirðingarnir flyktust á togar-
ana, og eftir fjögur ár eða svo, gátu
Akureyringar búið að sínu um allan
mannskap, yfirmenn sem háseta,
sem sagt Eyfirðingar, sem vissu ekki
hvað togari var 1947, áttu 4 togara
1952 og gátu fullmannað þá alla Ey-
firðingum, og ráku skipin svo að til
fyrirmyndar var.
Ég fullyrði blákalt, að þetta hefðu
engir landsmenn leikið eftir þeim.
Þessir Eyfirðingar.
Ásg. Jak.