Eimreiðin - 01.10.1946, Page 87

EIMKEIÐIN
RITSJÁ
311
»ie8t af ríinnakveðskapnum sé flaln-
eskja, að vísu með snotrum hlíðar-
brekkum, ef vel er leitað og staldrað
við, og nokkrum tindum, sem hefja
s>g upp úr flatlendinu, t. d. Skíða-
rúnu (ortri á 15. öld), Tímarímu (á
öndverðri 18. öld) og Númarímum
(á öndverðri 19. öld). En þetta var
eitt af þeim fáu viðfangsefnum, sem
andi einangraðrar og lielkúgaðrar
þjóðar gat haft sér til afþreyingar
Og neytt þjálfunar tungunnar við. Það
v’ar líka langt frá því, að aðrar sam-
Þma ljóðagreinir tækju þeim fram.
I’egar kemur fram á 19. öld, eru
riniurnar að öllum jafnaði betur ort-
ar, þótt skáldskapurinn sé ekki mikill.
I‘að hefur viljað við brenna, ekki
S17-t á síðari hluta 19. aldar og um
°g eftir síðustu aldamót, að hálf-
•nenntað fólk og jafnvel menntamenn
i'efðu hreinasta ímigust á rímuin, og
má vera, að það liafi að einhverju
^eyti stafað af dómi Jónasar Hall-
Rrunssonar um Tristransrímur. Nú um
stundir liafa ríntur að mestu leyti
(egið í þagnargildi.
tmsir merkir menn, skáld og
menntafrömuðir, liafa þó allt til
vorra daga liaft mætur á rímum. Árið
^92 skrifaði Þorsteinn Erlingsson
f'tdóm um söguljóðin Guðrúnu
Ósvifsdóttur eftir Brynjólf á Minna-
Núpi. Sakast hann þar um, að Brynj-
ólfur skuli ekki hafa ort söguljóðin í
fttnna formi. Telur liann, að ekki sé
"ólíklegt, að ýmsir hristi höfuðið yfir
l1'1! að maður, sent þykist vera
ttienntamaður og líklega skáld, skuli
ekki skanunast sín fyrir“, að ætlast
t‘l slíks. Segist hann samt „ekki geta
Itert þeim þann greiða að skannnast
Sln fyrir þetta“. Segist liann þó vita
’ifjölda manna, hæði lærðra og leikra,
Sem þykir vera klínt á sig skít, ef
ríinur eru nefndar í þeirra áheyrn“.
„Þeim finnst“, segir hann, „óþefur
af manninum og það svo takmarka-
laust andlegt volæði að liafa ekki
svo mikla umgengni við menntaða
menn, að hann viti, hvernig á að
tala um rímur“. Síðan ræðst hann
nokkuð á dóm Jónasar Hallgríms-
sonar og telur, að þetta sé lionum
að kenna.
Þorsteinn hefur auðsýnilega þegar
í æsku tekið ástfóstri við rímur og
rimna form, enda notar hann oft
rímnaháttu á ljóðum sinum. Hefur
vafalaust vakað fyrir honum að vekja
rímurnar aftur til lífsins, að öllum
líkindum á fegraðan hátt. Var leitt,
að Þorsteinn skyldi aldrei yrkja rím-
ur, og liefði verið gaman að sjá,
hvernig þeim fagurkera liefði tekizt.
Nokkrar tilraunir liafa verið gerðar
við og við til að lífga hina fornu
rímnalist. Góðskáld vor liafa annað
veifið ort rímur. Benedikt Gröndal
yrkir Göngu-Hrólfsrímur 1893 og
Matthías Jocliumsson yrkir eina
rimu í Grettisljóð sín 1897, og
víðar í þeim ljóðum eru kaflar
undir rímnaháttum. Eftir aldamót
kveður lítið að því, að nýortar rímur
séu gefnar út. Árið 1913 koma út
Hrannir eftir Einar Benediktsson og
í þeim Ólafs ríma Grænlendings. í
formálanum segist Einar yrkja rímuna
meðfram til hvatningar öðrum, að
gera slíkt liið saina. Ekki olli þessi
tilraun mikilli endurreisn í rímna-
kveðskapnum, enda er ríman að ýmsu
liæpin fyrirmynd. Síðan liafa örfáar
nýjar rímur komið á prent. Eftir
þetta liafa þó komið Bolavallaríma
(1937) eftir Pétur Jakobsson og
Oddsrímur sterka (1938) eftir Örn
Arnarson (Magnús Slefánsson).
Nú í rímnafæðinni var mér nokkur
forvitni á að sjá tvennar rímur, sem
nýlega liafa hirzt. Það er þó að