Eimreiðin - 01.05.1965, Page 11

EIMREIÐIN
115
lenzknm handritum og' handritarannsóknir \’oru þá sjaldgæfar í
Danmörku, og það var ekki að sjá, að neinn fyndi til þess.
heir sem skemmra muna aftur en ég, geta víst varla áttað sig á
pessu. En mér kemur jalnan í huga, hvers vegna Bröndum-Nielsen,
þá að verða prófessor, beitti ekki á þeim tíma sínum mikla dugnaði
ól að hleypa af stað mikilli útgáfustarfsemi, hvers vegna var ekki
larið nteð handritin um landið þvert og endilangt til að sýna þau
landslýðnum? Ef þau eru jafn-mikilsverð danskri menningu og nú
er sagt, þá voru þau það engu síður þá.
Hin menningarlegu rök Dana m'i fyrir að halda handritunum
se ég ævinlega í ljósi þess áhuga eða áhugaleysis, sem var á jrriðja
aratugnum. Það er dapurlegt, og mér óljúft, og kannske ekki alveg
i'ettlátt heldur gagnvart yngri mönnum. En jressu verður ekki breytt.
Eg minntist hér áður á þann mikla og merkilega meirihluta, sem
l'ar fram jákvæða lausn handritamálsins á Jrjóðþingi Dana; sá meiri-
l'hiti hlýtur að vera spegilmynd af skoðunum þjóðarinnar sjálfrar.
En vér komum nú að andstæðingunum. Þess var engin von, að allir
gætu orðið einhuga um jákvæða úrlausn málsins. Þessu má aldrci
gleynra. Það sem vekur undrun er Jr\ ert á móti liitt, hve margir hafa
stutt að jákvæðri úrlausn.
Þeg ar óskir íslendinga í handritamálinu komu fram, eftir síðari
heimsstyrjöldina — þær höfðu komið fram áður, en þá sögu er ekki
ástæða til að segja á Jressum stað — ])á skipaði danska stjórnin brátt
■tefnd í málið. Álit þeirrar nefndár gefur mikla vitneskju um af-
stöðu Dana þá. Eltir því sem tímar líða, fer afstaða manna í Dan-
mörktt að greinast og mótast í flokka — en ekki Jtó eftir stjórnmála-
Hokkum nema að nokkru leyti. Árið 1961 voru andstæðingar vorir
tttan þingsalanna þegar orðnir töluvert harðsnúnir, og Jreir höfðu
stg æðimikið í frammi þá og tókst jafnvel að ná í ýmsa sænska vís-
tndamenn í lið með sér. Eftir að danska stjórnin hafði farið að é>sk
tninnihlutans 1961, að láta ekki undirrita handritalögin, heldur
geyma Jrau til þings eltir næstu kosningar, tóku andstæðingamir
Hjótlega að bera ráð sín saman og hefja undirbúning. Að því er
eg bezt veit, reyndu þeir að koma handritamálinu inn í kosningarn-
ar. en Jrað tókst ekki, og var það J)á fyrsti ósigur Jreirra. En þeir
héldu áf ram, og sýndu bæði dugnað og hyggindi. Þeir vörpuðu fram
þokukenndri hugmynd um svonefnda „norræna" lausn málsins,
..nordisk hisning". Ég veit ekki til, að nokkursstaðar sé skýr greinar-
gerð á henni, en mér skilst, að gert sé ráð fyrir, að aðrar Norður-