Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Side 9

Hagnýtt gildi er afstætt hugtak, eins og áður segir. Fjármunaréttur nýtist
fleiri lögfræðingum beint í starfi en refsiréttur. Refsiréttur veitir aftur á móti
meiri almenna menntun og betri innsýn í mannlífið, félagsleg og sálræn
vandamál þess, og gerir þannig lögfræðinga hæfari til starfa á ýmsum svið-
um og til þátttöku í þjóðfélagsumræðum.
Breytingu á núverandi tilhögun má einkum hugsa sér með auknu valfrelsi
stúdenta. Heppilegast er þá að stíga skrefið til fulls, auka samgang milli
háskóladeilda og ýta undir blönduð próf (t.d. úr lögfræði- og viðskiptafræði-
greinum), sem ættu að geta fallið eðlilega að þörfum atvinnulífsins. Tvennt
ber þó að hafa í huga. Lágmarkskröfur þarf að gera um eiginlegt laganám
til að nægi í hefðbundin störf lögfræðinga, dómsstörf og málflutningsstörf.
Hver nemandi yrði að fá umsjónarkennara mun fyrr á námsferlinum til að
aðstoða við skipulag náms og fylgjast með því að það fullnægi lágmarks-
kröfum um samval og próf.
b) Bent hefur verið á að búa þurfi laganema betur undir lífsstarfið með
hagnýtri þjálfun í vinnubrögðum, jafnvel með sérstakri starfsþjálfun á vegum
deildarinnar, t.d. til að stunda lögmannsstörf eða reka lögfræðiskrifstofu.
Ekki fer vel á því að færa starfsþjálfun inn f Háskólann, enda eru störfin
mörg og ólík. Slík starfsþjálfun er best komin þar sem hún er. Hins vegar
gæti verið ástæða til að auka veg námsvistar á lögfræðistofum, en á þvf munu
vera ýmsir örðugleikar í framkvæmd. Önnur leið er sú að auka hlut starfandi
lögfræðinga í kennslunni, einkum með málflutningsæfingar fyrir augum. Sjá
að öðru leyti röksemdir i a-lið.
c) Loks má nefna hugmyndir um kennslu í ýmsum greinum sem vanrækt-
ar hafa verið á fyrri skólastigum, t.d. í íslensku, framsögn og vélritun. í þessu
felst nokkur uppgjöf. Háskólinn verður f framtíðinni að hafa meiri áhrif en
hingað til á almenna menntastefnu í landinu og setja skýrt fram þær kröfur
sem hann gerir til væntanlegra nemenda. Hitt er svo annað mál að áskilnað-
ur ( þessum efnum getur tengst kennsluaðferðum og prófkröfum í ríkari mæli
en nú.
Að því er kennsluaðferðir varðar hefur gagnrýnin aðallega beinst að fyrir-
lestraforminu. Það er aðalkennsluaðferðin við lagadeild, þótt einnig tíðkist
nokkuð umræðufundir, raunhæf úrlausnarefni og ritgerðasamning (ritgerðir
nær eingöngu á síðasta námsári). Ekki eru aðrar aðferðir betri til að miðla
fróðleik en fyrirlestraformið, en ýmislegt annað hentar betur til að þjálfa nem-
endur í að nota þekkinguna og festa sér hana í minni. Vafalítið fer vel á því
að nota einhverja blöndu af mismunandi kennsluaðferðum í hverri grein, t.d.
fyrirlestra, umræðufundi og ritgerðasamningu. Er þá ekki einungis séð fyrir
því að auka þekkingarforða nemenda heldur og reynt að glæða áhuga þeirra
á sjálfstæðum vinnubrögðum, jafnframt þvf sem þeir þurfa að nota þekking-
una á svipaðan hátt og slðar meir f starfi sínu. Þáttur í þessu er nýting nú-
tímatækni, svo sem tölvubúnaðar, myndvarpa og annarra tækja sem sára-
lítið eru notuð við lagakennslu enn sem komið er. Þá er þess og að geta
að með tilkomu margra nýrra íslenskra kennslurita og fræðiritgerða í lög-
fræði er orðið hægara um vik að breyta kennsluaðferðum úr fræðsluformi
í þjálfunarform. Með því verður unnt að útskrifa enn hæfari lögfræðinga.
Gallinn er sá að nokkur tregða ríkir í þessum efnum. Bæði kennarar og nem-
endur eru aldir upp við hlutverk áheyrandans og þiggjandans í íslenska
3