Búnaðarrit - 01.01.1895, Blaðsíða 58

54
eða þá mjög líka. Eg skal eigi fara að rekja uppruna
hennar hjer, en að eins geta þess, að ýmsir merkismenn
á 18. öldinni voru á þessari skoðun. Pannig má nefna
Skúla landfógeta Magnússon, er getur þess í skýrslu
til stjórnarinnar (Rentukammersins) árið 1752, að ís-
lendingar haíi rekið verzlun sína sjálfir fram til ársins
1400. Finnur biskup Jónsson segir í ritgerð einni til
landsnefndarinnar 1770, að íslendingar hafi sjálfir sótt
vörur sínar til annara landa á meðan landið var þjóð-
veldi. Lík þessu var skoðun þeirra Jóns varalögmanns
Ólafssonar og Ólafs stiptamtmanns Stephensens.
Gagnstæða skoðun hefir prófessor Konráð Maurer
látið í Ijós í hinni ágætu bók sinni „Island" (bls. 430),
þar sem hann segir að verzlunarviðskipti íslands ,víð
önnur lönd hafi verið miklu meir i höndum útlendra
en innlendra kaupmanna þegar á þeim tímum, er ís-
lendingar fundu Grænland (982).
Þegar menn leitast við að athuga það, hvað rjett
sje í þessu máli, virðist það eiga vel við að hefja rann-
sókn sína með því að bregða sjer til Noregs, og gá að
þvi, hverjir ráku þar verzlun um það leyti sem ísland
bygðist, og hversu efldir þoir kaupmenn voru.
Eptir því sem Hálendingurinn Óttar sagði Elfráöi
ríka Englakonungi, var cinn kaupstaður eða sjóverzl-
unarstaður í Noregi. Það var Skíringssalur vestanvert
við Víkina, við Viggsfjörð, er gengur austur úr Laur-
víkinni, en skamt frá þeim stað, er kaupstaðurinn Laur-
vík er nú. Lýsing Óttars virðist eiga við Noreg um
870. Snemma á ríkisárum Haralds hárfagra reis Túns-
berg upp nokkru norðar við Víkina vestanverða og
efldist við það að Guthormur hertogi og floiri stórhöfð-
ingjar sátu þar eða á Sæheimi þar rjett hjá. En eink-
um óx þar þó verzlun á dögum Bjarnar konungs Har-