Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Síða 68

Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Síða 68
62 Georg Brandes. IÐUNN Grundtvig og Kierkegaard. — Af öllum þessum andans mönnum er það vafalaust hinn síðast nefndi, er mesta þyðingu hefir haft fyrir andlegan þroska Brandesar, svo ólíkir sem þeir annars voru. Þegar Brandes var í þann veginn að verða fulltíða maður, voru flest stórmenni hinnar eldri kynslóðar í Danmörku annað hvort dauð eða háöldruð. Þegar hann fór að litast um og átta sig á hlutunum, sá hann fyrir augum kyrstæða smáþjóð, dreymandi rómantíska drauma, horfandi aftur í tímann, stirðnaða og [steinrunna í römmu afturhaldi, óskandi þess öllu öðru fremur, að fá að hafa matfrið og svefnfrið. Þar myndi verða leitast við að kæfa í fæðingunni hvern óróaanda, hverja um- rótsþrá og breytingafýsn. Og það er vafamál hvort fast- heldnin og steingervingshátturinn með þjóðinni fór ekki heldur vaxandi en þverrandi við atburði þá, er gerðust 1864, — þá er Danir í léttúð og hálfgerðu stórgikks- æði höfðu kastað sér út í ófrið við Austurríkismenn og Prússa og fengið að kenna á járnhælnum prússneska. Upp úr lognmollu þessari lét nú Brandes raust sína gjalla. Þegar í fyrsta riti sínu: »Tvíhyggjan í heimspeki nútímans« (Dualismen i vor nyeste Filosofi) frá 1866, hóf hann uppreistarfánann gegn heimspeki þeirri og trúfræði, er drotnuðu yfir hugum manna. Þegar í þessu riti kynti hann sig fyrir löndum sínum sem talsmann fríhyggjunnar. Sofandi þjóðin hrökk við; það kom fát á oddborgarana. Og þó var þetta einungis inngangur að því, er koma skyldi. Enn hafði Brandes ekki ráðist á bókmentirnar, sem þjóðin elskaði og dáði, og það liðu nokkur ár þar til í odda skarst á því sviði. Það var fyrst eftir að Brandes hafði kynt sér nánar franska rit- mensku og ensku nytsemikenninguna, eins og Sfuart Mill flufti hana, og eftir að hann hafði aflað sér þess
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Iðunn : nýr flokkur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Iðunn : nýr flokkur
https://timarit.is/publication/442

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.