Teningur - 02.12.1985, Side 27

þessa veru, 1935 eru heftin 7, en 1937
eru þau 9 (sum tvöföld). En Réttur
hjaðnaði strax niður aftur, frá 1939 að
telja er hann tvö hefti árlega, samanlagt
um 150 síður, sáralítið bókmenntaefni.
En það hafði verið um fjórðungur rúms
Réttar á fjórða áratuginum. I greinum
og ritdómum er einkum boðaður sósíal-
realisnri, og ber raunar mest á gagnrýni
skáldverka kunnra vinstrimanna, þar
sem m.a. er bent á takmarkanir þeirra
skv. þeirri stefnu (um Halldór Laxness,
Jóhannes úr Kötlum, Stein Steinarr,
Þórberg Pórðarson, m.a.5). Og sama
stefna ræður vali bókmenntaverka í
Rétt. Þar ber mest á þýddum smásögum
sem afhjúpa stéttaskiptingu og misrétti
auðvaldsþjóðfélagsins, og grimmdar-
verk fasista, sem byltingarmenn stand-
ast af hetjuskap. Enda sýna a. m. k.
10/26 smásagnanna stéttarbaráttu ör-
eiganna í einhverri mynd. Hjá þessu
pólitíska hlutverki virðist bókmennta-
gildi vera hreint aukaatriði, enda heyrir
það til undantekninga (nefna má I. Si-
lone og A. Maltz, 1938; B. Illes 1934,
M. Gold 1937 og F. Hörmendi 1939).
Sama er að segja um íslensk kvæði, sem
töluvert er af, þetta eru mestmegnis
rínraðar ræður, þótt góð kvæði fljóti
með. Mjög svipað er bókmenntaval
Rauða fánatts, tímarits Sambands ungra
kommúnista. Til samanburðar er rétt
að nefna, að flest tímarit þessara ára
eru yfirfull af sögum og kvæðum, þýdd-
um og frumsömdum, sent nú myndu
almennt talin mjög ómerkileg. Og yfir-
leitt eru þau þrungin íhaldsviðhorfum,
hvort heldur er í Eimreiðinni eða Ið-
unni. Mér sýnist verkin á öllu lægra
stigi í Rétti, bókmenntalega, en aðal-
atriðið er, að lesendur hans hlutu að
álykta að svona ætti þetta að vera sam-
kvæmt hinni „nýju bókmenntastefnu"
sem hann boðaði. Réttur er á þessum
tíma kjarni bókmenntahreyfingar
vinstrimanna, en Iðunn jaðarinn, hún
Ágúst Hjörtur
Drög að hreinskilnu blaðaviðtali
„Það er út í hött
að gera eitthvað af viti“
Því bý ég í bókaskáp
borðandi nesti
frá Amnesty International
og Rauða krossinum
E = M X ég í kók
er eina fullyrðingin
sem ekki hefur verið afsönnuð
Næsta niðurstaða
verður sennilega
dökkrautt tíðablóð
ilmandi
innbundið í fallegt skinnband
það ætti að sóma sér vel
En þegar ég dey
verðið þið að taka mér sæði
og sáldra því
yfir bókaskápinn (þar sem ég bjó)
Og þið verðið að vona
að það dugi