Teningur - 02.12.1985, Side 29

í stórum stíl, togaraútgerö kemur til
sögu, fjölmenn fiskverkun, verkalýðs-
félög, stjórnmálaflokkar stéttaátaka í
staö sjálfstæðisbaráttu, stórauknar sam-
göngur við útlönd, meginþættir þjóð-
ífsins eru nýir, það umturnast á
skömmum tíma. Jú, það er rétt. En hitt
skiptir meginmáli, hvort slíkar breyt-
ingar ganga yfir menn umræðulaust,
eða hvort þeir leggja sig alla fram um
að átta sig á þeim opinberlega, í áheyrn
almennings, þar sem allir geta lagt orð í
belg. Slíkt ástand er meginþáttur lýð-
ræðis, og við slíkar aðstæður verða til
merkilegir rithöfundar.
Ef við að lokum hugleiðunt mögu-
leika skálda til að koma verkum sínum
fyrir sjónir almennings — fyrir stríð og
nú — eða, með öðrum orðum, hversu
auðvelt áhugamenn eiga með að fylgj-
ast með nýsköpun í bókmenntum, þá
hefur mikil breyting orðið. Og að sumu
leyti er ótvírætt um afturför að ræða.
Bókaútgáfa er nú miklu auðveldari en
þá var, og miklu meiri. Þó verða flest
ný ljóðskáld enn að gefa út bækur sínar
sjálf, þau fá ekki útgefendur. Og hvar
býðst þeim rúm í tímaritum? Fyrir stríð
gátu smásögur og ljóð fyllt 350—450
bls. yfir árið í samanlögðum þeim tíma-
ritum sem hér hafa verið til umræðu.
En hver skyldi sambærileg tala vera nú?
Ahugamenn um bókmenntir keyptu
þessi tímarit og lásu yfirleitt það sem
þar birtist, m.a. eftir nýliða. Skáld í
þroska gátu því fengið mikla útbreiðslu
á verkum sínum, og viðbrögð við þeim,
sem þau gátu lært af. En hve margir
skyldu kaupa þau fjölrituðu ljóðakver
sem liggja í bókabúðum? Það þarf ekki
lengi að velta því fyrir sér hvort fyrir-
komulagið muni vera þroskavænlegra
fyrir bókmenntasköpun, núverandi eða
hið fyrra. Ég fann að því, að gömlu
menningartímaritin skyldu ekki kynna
hérlendis erlendar bókmennta-
nýjungar. En hver annast slíkt
Þorgeir Kjartansson
Vandinn að yrkja Ijóð
Hál eru orðin. Andinn sleipur.
Erfitt að spá í þokur dagsins.
Örugga svarið undan hleypur.
Endir er hvergi ferðalagsins.
Köld eru orðin. Óskir fljúga
andsælis snúning jarðarþvargsins.
Auðvelt að lifa smátt og ljúga.
Leggja sinn mátt í samkór gargsins.
Allt þetta fólk í feluleikjum
finnur að brjóstin stífna af kulda.
Ruglaðir kollar kafa í reykjum.
Kafna í útblæstri félagsdulda.
Oft var svo kátt í Keflavíkum.
Kunnum vér sögur nætur langar.
Loforðin öll sem ung vér flíkum
eru í draumum bundnir fangar.
En þá er margt sem munninn gleður:
Mátuleg orð í fleygum rúnum.
Heit eru orðin. Ósinn veður
einherjinn kaldur fótum lúnum.
Brátt kemur vorið. Brotna klakar.
Blossar vort líf af innri hita.
Maður í ofni brauðin bakar.
Bíða vor skip á milli vita.