Freyr - 01.05.2001, Síða 9

verður að hafa í huga að verðlag er
trúlega nálægt því helmingi lægra
og jafnframt kom fram að talsverð
einkaneysla færðist til gjalda í bú-
reikningum (bíll, sími, póstur,
tölva, o.fl.). Þannig taldi einn
bóndi, sem við hittum, að hver
króna í tekjum bænda samsvaraði
um 1,40 kr. í tekjum launþega.
Sauðfjárbóndi, sem við heimsótt-
um og er með bú sem svarar til
16.000 fjár, hafði í fyrra um 25
milljónir kr. í brúttótekjur og taldi
að þar af hefði 1/5 verið nettó eða
um 5 millj. kr. Hann bætti því við
að árin á undan hefði reksturinn
verið í jafnvægi.
Samtök sláturhúsa og
kjötvinnslna (NZ Meat
Industry Association)
Þessi samtök hafa innan sinna
vébanda 35 kjötfyrirtæki, sem öll
eru í vinnslu kjöts og útflutningi.
Þau eru með 100% af útflutningi
kindakjöts og 95% af nautgripa-
kjöti. Öll þessi fyrirtæki eru hluta-
félög en flest að verulegu leyti í
eigu bænda. Samtökin hafa tíu
manns í starfí og sinna hvers kyns
hagsmunamálum fyrir greinina,
samskiptum við stjómvöld og ekki
síst málefnum er varða markaðsað-
gang erlendis. T.d. hafa þau verið
upptekin af baráttu gegn nýlegum
vemdartolli Bandaríkjanna á inn-
flutt lambakjöt.
Miklar breytingar hafa orðið í
slátrun og kjötiðnaði á síðari ámm.
Fyrir 15 ámm voru meðalafköst við
slátmn 3200 lömb á dag, og þá
unnu um 60 manns á sláturlínunni.
Nú eru meðalafköstin um 5000
lömb á dag með 30 manns, en
unnið á tveimur vöktum. I einu
nýju sláturhúsi er slátrað 5000
lömbum á dag, en þar em 13 manns
á línunni og unnið er á 2Vi vakt, 20
tíma á dag.
Fyrir 15 árum unnu 30 þús.
manns í kjötiðnaði, og þá var um
80% af dilkakjöti flutt út sem
frosnir skrokkar. Nú vinna 19 þús.
manns og þar af um helmingur við
frekari úrvinnslu. I dag em einung-
is 10% flutt út í heilum skrokkum
en 90% í neytendapakkningum.
Útflutningur á ófrosnu kjöti vex
stöðugt og verður um 30 þús. tonn
í ár.
Engin leið var að fá uppgefmn
sláturkostnað og samkeppnisástæð-
um borið við.
Heilbrigðis-/hreinlætiskröfur eru
sagðar mjög stífar í útflutningshús-
um og það svo að ESB mun ekki
sjá ástæðu til að senda eftirlits-
menn. Sérstök hús em fyrir innan-
landsmarkað, og þar eru kröfur
vægari, t.d. er ekki gerð krafa um
dýralækna við kjötskoðun. Um
60% af innanlandsneyslu er kjöt úr
þessum húsum en 40% fellur til í
útflutningshúsunum.
Framleiðsluráð kjötfram-
leiðenda (Meat New Zealand).
Meat New Zealand eru samtök
kjötframleiðenda og starfa á grund-
velli laga frá 1997 (hét áður N.Z.
Meat Board). Stjórnin er 13
manna, sjö fulltrúar bænda, fjórir
frá kjötfyrirtækjum og tveir fulltrú-
ar stjómvalda.
Hlutverk ráðsins er að:
* Auka eftirspurn eftir nýsjá-
lensku kjöti.
* Viðhalda trausti markaðar á
öryggi og gæði.
* Auka markaðsaðgang erlendis.
* Stuðla að aukinni framleiðni.
* Styrkja rannsóknir og þróun.
* Stjóma úthlutun og nýtingu inn-
flutningskvóta í markaðslöndum.
Starfsemin er fjármögnuð með
afurðagjaldi og vaxtatekjum.
Afurðagjaldið er nú:
* Lömb og fullorðið fé: 14 íkr/stk.
* Kálfar: 14 íkr/stk.
* Fullvaxta nautgripir: 126 íkr/stk.
Gjaldið nemur um 0,7% af af-
urðatekjum bænda. Stofnunin er
að ráðstafa milli 1200 og 1300
millj. kr. til markaðsmála, rann-
sókna, þróunar- og ráðgjafarstarfa
árlega.
Stofnunin rekur markaðsskrifstof-
ur í Washington, London og Bmss-
el, en er einnig með fulltrúa í Japan
og Kóreu. Hún stendur fyrir kynn-
ingarátökum og útgáfu kynning-
arefnis um nýsjálenskt kjöt og berst
fyrir bættum markaðsaðgangi.
Árlegur útflutningur á kindakjöti
er um 500 þús. tonn og tæplega það
af nautakjöti. Um 92% af fram-
leiddu lambakjöti er flutt út, 79% af
kjöti af fullorðnu fé og um 80% af
nautgripakjöti.
Þama fengum við fyrirlestur um
það, hvemig ýmsar vemdar- og
styrktaraðgerðir annarra landa
skaða Nýsjálendinga. T.d. var rak-
in sú saga, að þegar mjólkurkvóti
var settur á í ESB, hafi stóraukist
nautakjötsframleiðsla, kjötfjall
hlóðst upp og síðan var nautakjöt
Mynd 2. Fjárhundur rekur til hóp af ám. í forgrunni má sjá dæmigerða girðingu.
(Ljósm. Halla Eygló Sveinsdóttir).
FríVR 6-7/2001 - 9