Hugur - 01.06.2009, Blaðsíða 80

Hugur - 01.06.2009, Blaðsíða 80
78 Sigrún Svavarsdóttir hvetur hann til að veita hjálp. En hin innri tengsl ípessu dæmi eru gerð án pess að beita nokkrum boðandi hugtökum (202, athugasemd 60) og þess vegna gera þau ekki hinu innra sjónarhorni hins dygðuga geranda fiill- nægjandi skil. Slíkirgerendur skynja ekki bara aðpeir laðist á óútskýranlegan hátt að athöfnum sem lýsa má sem siðferðilega réttum eðagóðum. Ollu heldur erupessi hvötpeirra tengdpví að pau átta sig ápví að pað að athöfn sé rétt eða góð mœli sterklega með pví að hún séframkvæmd (2001: 7; skáletrun mín). Eftir því sem ég fæ best séð telur Wallace að með því að ganga út frá löngun til að vera siðsamur sem skýringu á hvöt vegna siðferðisdóms sé ég að túlka meðvitað sjónarhorn einstaklings sem finnur fyrir siðferðishvöt sem einhverju í líkingu við sjónarhorn einstaklings sem langar í eitthvað sætt og teygir sig eftir einhverju sem hann heldur að sé sætt. Það er rétt hjá Wallace að mikilvægur munur er á með- vituðu sjónarhorni þessara tveggja cinstaklinga. Gerandi sem finnur fyrir siðferði- legri hvöt bregst við einhverju sem hann telur að réttlæti athöfnina. Ég efast um að gerandinn sem teygir sig eftir plómunni líti svo á að tilhugsunin um að plóman sé sæt rétdæti athöfn hans. Undir flestum kringumstæðum finnst fólki það ekki þurfa réttlætingar við að borða plómu. Tilhugsunin í slíku tilviki eykur bara að- dráttarafl athafiiarinnar. Waflace hefur rétt fyrir sér í því að þau íbyggnu hugarferli sem búa að baki meðvituðu sjónarhorni þessara tveggja gerenda hljóti að vera óh'k. Að sjálfsögðu eru þau óh'k: að fefla þann dóm að eitthvað sé siðferðilega skyldu- bundið eða verðmætt tjáir allt aðra skoðun en þá sem tjáð er með þeim dómi að eitthvað sé sætt. Skilningur á inntaki fyrri dómsins felur í sér skilning á því að hann geri óumflýjanlega kröfu á gerandann. Ennfremur samþykkir sá sem feflir sh'kan dóm að slík óumflýjanleg krafa hvíli á gerandanum og öðrum í sömu spor- um. Það er furðulegt að Wallace haldi því fram að samkvæmt greinargerð minni fyrir siðferðishvöt gegni boðandi hugtök engu hlutverki í lýsingunni á meðvituðu sjónarhorni hinna siðferðilega samviskusömu. Því að siðferðileg hugtök koma samkvæmt greinargerð minni við sögu í hugtakasafni bæði dómsins og löngunar- innar sem býr að baki siðferðishvöt. Svo sannarlega eru þetta boðandi hugtök. Að ná tökum á þeim útheimtir að skilja þá dóma þar sem þeim er beitt þannig að þeir kalli fram boðandi staðla og að samþykkja (með fullum skilningi) slíka dóma felur í sér viðurkenningu á að þessir boðandi staðlar gildi og að af þeim megi leiða þá sérstöku leiðsögn sem dómurinn kveður á um. Ég hvika ekki frá því að sh'k viður- kenning á boðandi stöðlum nægi ekki fyrir siðferðishvöt. Þó munu þeir sem láta hvetjast af siðferðilegum athugunum hta svo á að þær vísi í kröfu á hendur þeim um að hegða sér eða lifa á tiltekinn hátt eða, í það minnsta, að þær setji fram siðferðilega réttlætingu á slíkri athöfn eða lífsmáta. Ennfremur er þetta það sem laðar þá að þessum valkosti (að minnsta kosti þá sem ekki veita siðferðilegum atriðum athygli í annarlegum tilgangi). Þeir gætu jafnvel verið fráhverfir honum eða sama um hann undir öllum öðrum framsetningarháttum. Það að vilja vera siðsamur er að vilja kjósa hinn siðferðilega réttmæta valkost.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.