Nýtt Helgafell - 01.10.1956, Blaðsíða 15

BERNARD SHAW
109
honum, að leikhúsinu væri þörf á ströngum
vökulögum til að koma í veg fynr þetta.
Enginn leikstjón, sem á annað borð inmr
sæmilegt verk af höndum, þolir meira en
tvo og hálfan tíma í senn. En Barker var
leikari að menntun og.bar þess vegna enga
umhyggju fyrir leikurum, heldur eyddi
tímanum fyrir þeim og ofþyngdi þeim
miskunnarlaust til ónýtis. Það eru allir
uppgjafaleikarar svona. Þeir hata flestir
leikara. Aldrei heyrði óg Arthur Pinero
tala vel um nokkurn leikara.“ ,,En þar sem
óg varð nú að ganga heim til St. John’s
Wood eftir þessa æfingu, en þór var ekið
í bíl yfir á Adelphi Terace, sem er rótt hjá,
þá eru mestar líkur til, að mór só þetta öllu
minmsstæðara,“ sagði óg. ,,Fjarstæða“
sagði hann. ,,Þú þekktir ekki konuna mína.
Barker hólt í ykkur. Ég var háttaður klukk-
an ellefu.“
Það er ekki að vita nema þetta hafi ver-
ið rótt hjá honum, því að óg hlýt hvort eð
er að hafa verið orðinn of þreyttur og leið-
ur um þrjúleytið til að muna, hver var með
okkur.
Barker kallaði leiknt Shaws ,,ítalskar
óperur“, og víst má syngja þau; söngleik-
urinn, sem gerður var upp úr Pygmalion,
gekk ágæta vel í New York. Shaw samdi
eftir heyrn og fór með hverja setningu upp-
hátt um leið og hann skrifaði. Þegar hann
var búinn, las hann leikritið fyrir nokkra
vini, sem hann valdi úr. Að því búnu las
hann það fyrir leikendurna, sem áttu að
flytja það. Hann las vel. Hann gæddi
hverja persónu sórstöku tungutaki, beitti
ekki handahreyfingum, en samt varð lest-
unnn aldrei tilbreytingarlaus; hann náði
hugblæ og tilætlun persónunnar með rótt-
um hraða og áherzlum og flutti hinar
löngu stígandi ræður áreynslulaust. Oft,
þegar hann lauk rnáli sínu, gall við lófa-
tak áheyrenda. Síðan fengu leikendur að
lesa hlutverk sín óáreittir um vikubil, með-
an höfundur leiðbeindi um hreyfingar og
sviðsstöðu, sem hann var reyndar búinn að
skipuleggja vandlega fyrir fyrstu æfingu.
Þegar hann hafði lokið við að ganga frá
þessu, fór hann burt af sviðinu og lót leik-
endurna fara með hlutverk sín eftir minni.
Meðan á þessu stóð, greip hann aldrei fram
í og leyfði það ekki öðrum heldur, fyrr en
allir voru búnir að læra hlutverk sín. En
hann gaf öllu gaum sem vandlegast, sat
venjulega í fremstu röð og skrifaði niður
hjá sór til minnis. I lok hvers þáttar fór
hann yfir hlutverk hvers og eins, las til-
svörin eins og átti að lesa þau, en gagnrýndi
hvorki nó útlistaði. Á æfingum hjá honum
leyfðist ekki að kvarta um neitt án þess að
benda um leið á úrbót. Nú sýndi hann
einnig líkamshreyfingar og svipbrigði, en
ýkti allt saman, til þess að gefa leikaranum
ekki kost á að stæla hann eða bergmála
hugsunarlaust. Á þeirn stundu hreif hann
alla með sór. Glaðværð hans kom öllum
í gott skap. Aldrei hrökk honum særandi
hæðnisorð af munm, og hann reyndi aldrei
að láta leikara gera annað en það, sem hon-
um var lagið. I því lá að nokkru leyti smlld
hans sem leikstjóra. Svo var að sjá sem
hann gerði sór á svipstundu grein fyrir
hæfileikum hvers leikara og vissi upp á
hár, hvað mátti bjóða honum; þannig náði
hann fram öllu því, sem í leikaranum bjó,
þó að ekki væri það alltaf það, sem hann
sóttist eftir. Hann hafði engar fastar regl-
ur um leik, en veitti skaplyndi leikarans
og persónuleik svifrúm, og sætti sig við
það, að hann lóki vel að sínum hætti. Fjör