Félagsbréf - 01.01.1956, Side 24

22
FÉLAGSBRÉF
afneita honum, ekki viðurkenna að svo sé, en líklegt þykir mér, að sag-
an sjái síðar meir slíkan fyrirboða í þessu, sem nú liefur gerzt.
Ferill Stalins er saga út af fyrir sig. Það má segja, að ekki sæti tíð-
indum á kvarða mannkynssögunnar, þótt liarðstjóri hefði grimma ein-
valdsstjórn á stórveldi í nokkra áratugi, jafnvel þótt liann ætti fleiri
loftungur og hástemmdari en áður liefur átt sér stað í sögunni. En hér
hefur gefizt fleira á að líta en valdaferill eins manns. Ennþá alvarlegra
er hitt, sem gerzt hefur í þeim löndum, sem liafa tekið sér rússneskt
stjórnarfar að fyrirmynd. 1 öllum þessum löndum hafa, að því er oss
var tjáð, setzt að völdum einlægir hugsjónamenn, merkisberar hins
sannasta sósíalisma, dyggir og fórnfúsir þjónar flokksins um mörg og
oft erfið ár. Og slóð þeirra er eftir þessi fáu valdaár ötuð fáheyrðum
óhæfuverkum. Þetta er nú játað af mönnum, sem vissu um þessi verk
og bera ábyrgð á þeim. En þeir játa ekki sínar sakir, þeir koma öllum
glæpum á herðar annarra, helzt dauðra manna. Það liefur verið talað
um þessar játningar sem vitni um siðferðislegan þrótt. Mig vantar
talsvert í þetta til þess að geta fallizt á það. Og við rússnesku valdhaf-
ana sérstaklega, sem sparka moldir Stalins, fyndist mér maklegt að
segja á þessa leið: Lítt voruð þér trúlegir áður, en liálfu miður nú, og
sannast enn liið fornkveðna, að illt er að eiga þræl að einkavini. Karki
þræli var vorkunn í svínabælinu, þegar hann vann níðingsverk á herra
sínum sofanda, en lifanda, samt ekki dauðum, og þó er lians dæmi
eitt liið lakasta, sem nokkurt þý hefur eftir sig látið, enda frægt um
aldur, en yðar skömm mun og uppi vera meðan Iieimur er byggður.
Og enn væri eðlilegt að segja sem svo:
Hvaða píslarvotta hefur sannleikurinn um stjórnarfarið eignazt? Hví
hefur enginn risið upp fyrr og andinælt þessum „herfilegu glæpaverk-
um?“ Hvar voru nú þær „hetjur frá Réttindaleysi“, er liættu lífi sínu
vegna sannleikans? Hrópaði ekki blóð flokksbræðranna, — svo að ekki
séu aðrir nefndir, — nægilega hátt til þess að þér lieyrðuð, góðir fé-
lagar? Var liin lielga hugsjón sósíalismans virkilega ekki svo ináttug
í brjóstum yðar í sjálfu hinu útvalda landi þeirrar liugsjónar, að liún
gæti gætt yður þreki og hugrekki til þess að ljósta þessum skelfingum
upp, áður en þær voru búnar að flekka þessa hugsjón til þeirrar hlítar,
að vart verður um bætt? Um þrjátíu ára skeið liefur trúin á kommún-
ismann og trúin á Stalin og rússneskt stjórnarfar verið eitt og liið
sama. Hvernig gátuð þér látið þetta við gangast? Hví gerðuð þér ekki
flugumenn utan með skýrum jarteiknum til að segja satt frá því, sem
var að gerast? Hví létuð þér þvert á móti allar yðar sendingar og öll