Helgafell - 01.07.1943, Page 9

HELGAFELL
275
nýju, og líkur til liess, að þau örlög kunni
einnig að henda Danmörku, eru engu minni,
nema síður sé. En jafnvel þótt svo yrði
ekki, eru öll líkindi til þess, að bölvun
hinnar þýzku hermdarstjórnar geti orðið
svo hraðvirk í Danmörku, að slík hjálp
verði einnig þar nauðsynleg og vel þegin.
Jóhann Sæmundsson læknir hefur sýnt
Helgafelli þá velvild að rita fyrir það
grein um þetta mál, og fer hún hér á eftir.
í grein sinni drepur læknirinn á nokkur
framkvæmdaratriði málinu til undirbún-
ings. Eins og þar er vikið að, hlýtur fyrsta
sporið að vera samtök áhuga-
manna, er leiti síðan samvinnu við
mannúðar- og menningarfélög, svo sem
Rauða krossinn og kvenfélög landsins.
Þegar slíkt samstarf væri komið á, yrði að
sjálfsögðu leitað stuðnings ríkis, bæjar- og
sveitafélaga um fjárstyrki og fyrirgreiðslu.
En þar sem læknirinn gerir þessum atrið-
um betri skil en við teljum okkur fært,
vísum við um þau öll til greinar hans.
TREYSTUM FORN Vlð lítum svo a’ að
VINÁTTUBÖND framkvæmd þess-
VIÐ NORÐURLÖND! arar kugmyndar
mundi fela í sér
viðunanlegt svar við þeim tveim samvizku-
spurningum vorum, hvernig vér getum
orðið nauðstöddum frændþjóðum vorum
að mestu liði og sjálfir fullnægt kröf-
um þjóðlegi'ar sómatilfinningar. Það er
einnig skoðun okkar, að slíkar ráðstafanir
séu í bezta lagi til þess fallnar að treysta
til frambúðar gagnkvæma vináttu milli
vor og hinna Norðurlandaþjóðanna, og því
ættu þær að geta átt drjúgan þátt í því
að varðveita og efla, á viðsjárverðum tíma-
mótum, þau arfhelgu vináttubönd milli ís-
lands og Skandínavíu, sem hinum Norður-
landaþjóðunum hlýtur að vera þarft og
ljúft, að lialdist órofin, en oss sjálfum
menningarleg lífsnauðsyn.
M. Á., T. G.
Tillaga um þjóðarútgerð
Mikilsmetinn fjármálamaður hefur vakið
máls á því við Helgafell að láta þá hugmynd
koma fram, að nú í góðærinu ætti að gera
gangskör að því að hefja fjársöfnun,
er miðuð væri við almenna þátttöku lands-
manna, til stórfelldrar eflingar útgerðinni
að styrjöldinni lokinni, og verði hér um
að ræða undirbúning að þjóðarfyrirtæki,
sem hagi bækistöðvum og rekstri eftir
aðstöðu og atvinnuþörf hinna einstöku
landshluta. Stofnun Eimskipafélagsins
væri hér ákjósanlegt fordæmi, nauðsyn
slíks útgerðarfélags alþjóðar tvímælalaus,
sökum yfirvofandi atvinnubyltingar í land-
inu, en fjárhagsleg skilyrði til almennrar
hlutafjársöfnunar í þessu skyni óvenju-
lega góð. Eins og stendur, væri langflest-
um sjómönnum, verkamönnum, iðnaðar-
mönnum og bændum kleift að gerast hlut-
hafar, enda bæri að stefna að því, að þær
stéttir, sem nú hafa atvinnu af fiskveiðum
á einhvern hátt, eða líklegt má telja, að
leiti þangað um lífsframfæri í náinni
framtíð, leggi fram féð að svo miklu leyti,
sem unnt er, og yrðu þeim þá jafnframt
tryggð fullnægjandi hlutdeild um stjórn
og rekstur fyrirtækisins á þann hátt, að ítök
fjársterkra einstaklinga gætu ekki borið
þar ofurliði lýðræðisreglur og heildarhags-
muni. — Helgafell kemur þessari hug-
mynd hér með á framfæri og mun gera
sitt til að um hana verði fjallað í timarit-
inu innan skamms af dómbærum mönnum,
á þá leið, að fram komi rökstuddar tillögur
um undii'búning og framkvæmdaratriði
þessa stórmáls. Æskilegt væri, að sjálf-
sögðu, að sem flestar raddir létu til sín
heyra um hugmyndina, einnig utan Helga-
fells, því að sannaxiega er of margt skraf-
að og skrifað á almannafæri hér á landi
til þess að þögnin ein ætti að verða álit-
legum nýmælum að fjörtjóni, þótt reynsl-
an bendi að vísu oft til þess, að gull þag-
mælskunnar sé spákaupmönnum þjóðmál-
anna útbærara þá en endranær.