Helgafell - 01.07.1943, Page 25

JÓN HREGGVIÐSSON
291
ungs. Þetta stórmæli Jóns var daemt í lögréttu 8. júlí 1693, og er komizt
svo að orði í forsendum dómsins og ályktun: ,,En meS því aS Jón Regga-
son er áSur þekktur af illmannlegum atvikum, ei síSur aS stráklegu og
óráSvandlegu orSatiltæki, öSrum til ertinga og ófriSsemi, þá í nafni drottins
er endilegur dómur . . ., aS Jón HreggviSsson skuli líSa stórkostlega húS-
láts refsing, alvarlega á lagSa fyrir yfirdrepsskaparlausa tilhlutan valds-
mannsins Jóns SigurSssonar .... Þar aS auk skal téSur Jón HreggviSsson
slá sig sjálfur þrisvar upp á munninn sér og sinni óráSvandri lygitungu til
minnilegrar smánar og fyrirlitningar, en öSrum óráSvöndum orSstrákum til
alvarlegrar viSvörunar. ‘ ‘
Var Jóni síSan refsaS 10. júlí 1693 þar á þinginu.
Bjó Jón síSan áfram óáreittur aS búi sínu, og var ekki viS honum hróflaS
þrátt fyrir dauSadóminn, sem á honum hvíldi.
IV.
ÁriS 1702 var þeim Árna Magnússyni prófessor og Páli Vídalín lög-
manni faliS aS semja jarSabók um allt ísland og aS rannsaka hag landsins.
Var erindisbréf þeirra mjög víStækt. MeSal annars var þeim faliS aS rann-
saka og dæma gömul og ný kærumál alþýSu manna á hendur höfSingjum
og valdsmönnum. FerSuSust þeir um landiS á árunum 1702—1712 og unnu
aSallega aS samningu jarSabókarinnar, en kynntu sér jafnframt önnur atriSi
verkefnis síns. RéttarfariS í landinu leizt þeim ekki á marga fiska, og gáfu
þeir konungi skýrslur um ýmis hneykslismál gömul og ný. SigurSur Björns-
son var um langt skeiS lögmaSur sunnan og austanlands. Um dómstörf hans
farast Árna orS á þá lund, aS leit muni á því, aS fátæklingar hafi unniS
mál viS ríkismenn, ef hann dæmdi í málum þeirra.
Frá Kirkjubæjarklaustri gáfu þeir Árni og Páll skýrslu til konungs 24.
september 1704 um mál Hólmfasts GuSmundssonar, sem þeim hafSi veriS
faliS aS athuga, og fleiri hneykslismál. Töldu þeir þar til mál Jóns Hregg-
viSssonar. í þessum málum var þó ekki aShafzt fyrri en áriS 1707. Oddur
SigurSsson hafSi fariS erlendis haustiS 1706. í þessari utanför sinni kom
hann því til leiSar, aS hann var 16. maí 1707 skipaSur sækjandi af hendi
hins opinbera í þessum málum, sem SigurSur Björnsson lögmaSur hafSi
aSallega fjallaS um. Um þær mundir var lagt fyrir þá Árna og Pál aS
dæma í þessum málum. Gáfu þeir út stefnu á hendur SigurSi Björnssyni
Iögmanni og Jóni SigurSssyni sýslumanni í BorgarfjarSarsýslu 24. septem-
ber 1707 vegna afskipta þeirra af máli Jóns HreggviSssonar, og á hendur
Jóni sjálfum. Skyldi mál þetta takast fyrir á Alþingi 1708, og var SigurSi
stefnt til þess ,,aS forsvara fyrir okkrum dómi þann samning eSur contract,
sem anno 1686 í lögréttu á Alþingi fram fór milli ySar og Jóns HreggviSs-
sonar, hvern (Jón) þér áSur fyrir tveimur árum svo sem morSingja frá líf-