Helgafell - 02.12.1943, Blaðsíða 44

426
HELGAFELL
um í héraði. Stóð hann hið næsta
þeim Pétri á Gautlöndum og Jóni á
Litluströnd um samvinnu í þá átt.
Árið 1896 fluttist Steinþór að Litlu-
strönd með fjölskyldu sína. Var lögð
til jarðarinnar engjaviðbót. Gerðu þeir
Jón og Steinþór með sér helmingafélag
um jarðarnot. Tóku þeir upp samvinnu
við heyskap og nýting lands. Heyfeng
skiptu þeir heim fluttum, og gaf hvor
fyrir sig sínum skepnum. En félag var
um útihirðing. Innan húss bjó hvor
fjölskyldan sér. Þetta var heppilega
ráðið. En nú þurfti að rýmka húsa-
kynnin. Gekkst Steinþór fyrir því, að
ráðizt var í endurreisn bæjarhúsa, og
vann sjálfur að smíðinni. Baðstofu
var skipt milli íbúða og hentuglega
um búið, eftir því sem þá gerðist.
Samvinnan um utanbæjarstörf og að-
drætti alla varð báðum til léttis og
Jóni því meira, sem á leið og ár
færðust yfir hann — og þegar upp
tóku að vaxa synir Steinþórs, vaskleg
ungmenni.
Búendurnir áttu saman skoðanir og
skaplyndi um margt. Þeir áttu samleið
um val á bókum til lestrar og föng
til að afla þeirra, ræddust við um það,
er þeir lásu og hugsuðu um. Batzt
með þessu vinátta, er hélzt.
Þá áttu þeir samfylgd til mannfunda
í sveitinni og þátttöku þar, hvort held-
ur var til skemmtana eða málefnum til
fylgis.
Steinþór var á meðal þeirra manna,
sem stöðugast unnu að kaupfélagsmál-
um í sveit og héraði. Hann var deild-
arstjóri í Mývatnssveit á æskualdri
Kaupfélags Þingeyinga. Og hann var
endurskoðandi félagsreikninga hin
seinni ár sín. Steinþór var skipaður
í fasteignamatsnefnd fyrir Suður-Þing-
eyjarsýslu. Og sæti átti hann í sýslu-
nefnd fyrir sveit sína hin síðari ár til
æviloka.
Frá þátttöku sinni í svo fjölbreyttum
störfum að almennum málefnum flutti
Steinþór heim með sér fersk áhrif þess
andrúmslofts, er á hverjum tíma lék
um héraðið í félagsmálum og menn-
ingarstefnu.
IV. FÉLAGSHYGGJA — RIT-
STÖRF — ÁST A LJÓSI
Á yngri árum Jóns Stefánssonar
voru það fornritin, Islendingasögur
fyrst og fremst, sem mest áhrif höfðu
á hann. En með sama áhuga og hann
hafði drukkið í sig fornsögur fylgdi
hann öllum bókmenntaþættinum í ís-
lenzkri endurreisn næstliðinnar aldar.
Með fullorðinsárum tóku kynni hans
af dönskum og norskum bókmennt-
um að hafa sín áhrif. Hann varð
snortinn af þeim straumum í andlegu
lífi Norðurlanda, sem stöfuðu frá
Georg Brandes. Og hann hreifst af
norskum stórskáldum samtíðar.
Frjálshyggja aldarinnar í mannfé-
lagsmálum og trúmálum varð Jóni
Stefánssyni þungt íhugunarefni. Með
útsýn þeirri, sem nú var fengin, rakn-
aði upp sumt af því, sem verið hafði
skjólhlíf hugsunar og tilfinninga, eða
þokaði fyrir nýrri vitneskju og skiln-
ingi. Hann horfði af nýju spurnar-
augum barns á sjálfan sig og samtíðar-
menn, á veröld alls.
Hann aðhylltist bróðernishugsjón
jafnaðarstefnunnar. Sú bróðerniskennd
varð honum viðkvæm til þeirra, sem
hlut voru bornir með einhverjum hætti,
og svo til þeirra, sem villt fóru vegar.
— Þegar granninn hrasar, finnur góð-
ur maður bezt, að þeir eru bræður. —
Og bróðerniskenndin leiddi hug Jóns