Helgafell - 02.12.1943, Blaðsíða 64

446
HELGAFELL
una. Hugsanir hans urðu meira en
eintal, hann var Uggi prestur aS
syngja messur kirkjunnar sinnar á
fjallinu. Þess vegna er bókarheitiS
raunrétt og rómantískt í senn, eSlileg-
asta heiti, sem hún getur fengiS.
Prestsvígslu fær Uggi í bernsku af
Ugga Greipssyni á Fjalli, afa sínum,
ættföSurnum, sem nafngjöf skyldar
hann til aS líkjast. Vígslan er dular-
full, kemur aS óvörum þegar afinn
lýtur aS grasi á leiSi elzta sonar síns,
er lézt 18 vetra: ,,Afi á Fjalli er staS-
inn upp. Nú lýtur hann höfSi, leggur
annan lófann á augu sér, hinn á koll-
inn á mér og stendur dálitla stund
hreyfingarlaus. Vindurinn leikur í
skeggi hans — og þokubeltin, sem
strjúkast meS fjöllunum í áttina til
jökla, eru hvít eins og skegg hans . . .
AS lokum tekur hann höndina frá
augunum, signir sig hægt og virSu-
lega, upplyftri ásjónu, og mig slíkt
hiS sama. ÞaS er í augum hans svip-
ur, sem ég hef aldrei séS í augum
annars manns, hvorki fyrr né síSar“.
Aldrei skilur viS barniS síSan táknum
magnaS vald ættföSurins á þessari
stund, þegar sál hans rennur í eitt
meS hinu guSlega og landiS meS
þokubeltin í eitt viS ásjónu hans. Án
þessa atburSar hefSi Kirkjan á fjallinu
ekki orSiS til, eins og hún er. ViS
sama tækifæri er þaS, sem Uggi trú-
ir afa sínum og ömmu fyrir því, aS
hann ætli aS verSa víkingur og skáld,
og fær einnig uppörvun í þá átt, svo
aS þaSan af stefnir aS því, aS úr hon-
um verSi Hugleiþur mjögsiglandi
(nafn á síSari hluta núverandi 3. bind-
is í dönsku útgáfunni). Ugga dugir
ekki minna en verSa víkingur, prestur,
bóndi og skáld.
Sagan er einkum meS tvenns konar
brag, hún er til skiptis rúmhelga Begga
og HátíSa-Begga, eins og segir um
Bergljótu gömlu, eina af ágætustu kon-
um sögunnar. Þó aS rúmhelga sagan
og hátíSlega sagan verSskuldi frek-
ari lýsingu, gefst ég upp viS verk, sem
tæki seint enda. Sérstök ástæSa væri
til aS minna menn á aS sjá viS lestur
hennar margbreytt merki þess, sem
sést í einkunnarorSum kirkjunnar hans
Ugga: handa fuglum og þeim, sem
eiga lei<5 yfir fjöllin. Höfundurinn
ann lífi villtra fugla, hvar sem þaS
ber fyrir, fjöllunum, fjallgöngum og
vorrekstrum, heiSaferSum á vetri í
hlákum eSa mannskaSabyljum og síS-
ast en ekki sízt því fólki, sem þreyS
hefur löngum þorrann og góuna viS
heiSi og hjarn og getur veriS næmt
eftir sem áSur fyrir dýrS tilverunnar
vetur, sumar, vor og haust og átt
mannfélagskenndir sínar óskaddar.
Skáld kirkjunnar á fjallinu, Val-
þjófsstaSadrengurinn, SkriSuklausturs-
bóndinn, er orSinn í sögunni svo mik-
ill heimsborgari, aS hann er búinn aS
skilja strjálbýlisfólkiS meS gagnrýni
borgarbúans og sameina nýja skiln-
inginn og æskuskilning sinn á heiSar-
búum í æSra veldi. NiSurstaSa þess
eru síSustu orS Nætur og draums, orS
til marks um þá guSsþjónustu, sem
Gunnar ástundar í fjallkirkju sinni:
,,Enn lýsir af minningu djúpt í
myrkrinu, hún brennir sig í mig:
ViS erum saman komnir margir
menn á einum hinna grjótorpnu bæja
í heiSinni. FaSir minn er meSal þeirra.
Ég hef fariS meS hestana út fyrir
tún aS hefta þá. Dagurinn hefur
veriS mér erfiSur, ég sezt niSur á
sendna þúfu, þreyttur og dapur. Ég
lít heim aS bænum, þaSan sem ég sit.
Kringum túnskækilinn hringar sig
skörSóttur grjótgarSur. Æ, hér er allt
tómt endalaust grágrýti! ÞaS gægist
upp úr túninu, starir út úr lágum
veggjunum. ÁfalliS verSur aS gera
sér þaS aS góSu, þaS er ekki rúm fyrir
ýkja marga dropa á strjálum stráun-
um. Bændurnir, sem standa í hnapp
umhverfis óupplitsdjarfa kofana, eru
einnig gráir, gráir eins og grjótiS.
Og þeir eru gráir í meira en einum