Neytendablaðið - 01.11.2009, Blaðsíða 4

Neytendasamtökunum barst loksins svar frá Nýja Kaupþingi á
dögunum en samtökin höfðu sent bankanum erindi þar sem spurt
var hvernig bankinn hygðist bregðast við úrskurði áfrýjunarnefndar
sem staðfesti að bankinn hefði brotið lög um neytendalán. Í bréfi
Nýja Kaupþings kemur fram að það sé mat lögfræðinga bankans
að bankinn hafi ekki brotið gegn lögum um neytendalán, þrátt fyrir
að niðurstaða Neytendastofu og áfrýjunarnefndar neytendamála
sé sú að lögbrot hafi átt sér stað. Nýi Kaupþing hafi því ákveðið
að höfða mál til ógildingar niðurstöðu stjórnvalda um að bankinn
hafi brotið gegn lögum um neytendalán með breytingum á vöxtum
gengistryggðra lána (myntkörfulána).
Síðan segir í bréfi Nýja Kaupþings: „Hins vegar hefur bankinn
ákveðið að bregðast við ákvörðun Neytendastofu og kynna betur
fyrir lántakendum hvaða þættir mynda nákvæmlega kjörvexti
bankans og með hvaða hætti breyting á þessum þáttum hefur áhrif á
kjörvextina. Kynningin verður send á næstu dögum til viðskiptavina
bankans sem eru með slíka lánasamninga við bankann.”
Varla er hægt að túlka þetta á annan hátt en þann að bankinn
viðurkenni að ekki komi skýrt fram í lánaskilmálum hvernig
vextirnir eru samsettir. Útskýringar til lántakenda nú koma að litlu
gagni þar sem þetta voru upplýsingar sem áttu að liggja fyrir þegar
lánið var tekið. Um það snýst einmitt styrinn.
Bankanum bar að upplýsa lántakendur um það hvaða þættir
mynduðu kjörvexti en kjörvextir bankans eru samsettir úr
millibankavöxtum og álagi. Í lánaskilmálum kemur ekki fram að
þetta álag sé yfirhöfuð til staðar né hversu hátt það sé. Lántakendur
hefðu þurft að vita hverjir millibankavextir væru á lántökudegi
og draga þá frá kjörvöxtum til að komast að því hversu hátt hið
umdeilda álag væri. Ekki kom heldur fram í skilmálum við hvaða
aðstæður álagið gæti breyst né hversu hátt það gæti orðið, þ.e.
hvort það væru yfirhöfuð einhver takmörk fyrir því hversu mikið
það gæti hækkað. Bankinn hækkaði þetta álag jafnt og þétt frá því
hann hóf að veita gengistryggð lán og fram að hruni.
Jafnframt kemur fram í bréfi Nýja Kaupþings sú afstaða bankans
að hver sem telur sig hafa orðið fyrir tjóni verði að sanna það
fyrir dómstólum. Ljóst er því að bankinn er ekki tilbúinn að fara
samningaleiðina í þessu máli eins og Neytendasamtökin höfðu
vonast til. Það er mjög dýrt fyrir einstaklinga að reka mál fyrir
dómstólum og enn og aftur kemur í ljós hversu mikilvægt það er
fyrir neytendur að geta sótt mál með hópmálsókn.
Hið vel þekkta orkumerki hefur verið til endurskoðunar hjá Evrópusambandinu í ljósi þess að
sífellt fleiri rafmagnstæki komast í A-flokk. Framleiðendur komu með þá hugmynd að nota tölur
í stað bókstafa en neytenda- og umhverfissamtök mótmæltu því harðlega enda bókstafirnir vel
þekktir meðal neytenda. Evrópusambandið gerði því einhvers konar málamiðlunartillögu þar sem
búið var að bæta við A-flokkum; A-20%, A-40%, A-60% o.s.frv. Neytendasamtök mótmæltu
harðlega enda væri slík merking einungis til að rugla neytendur í ríminu. Miklu nær væri að
herða á kröfunum þannig að einungis sparneytnustu tækin hverju sinni kæmust í A-flokk.
Næst var lögð var fram ný tillaga, undir forystu Svíþjóðar, þar sem mælst er til þess að teknir
verði upp fleiri A-flokkar og plúsum bætt við. Kerfið yrði þá A+, A++ o.s.frv., upp í A+++++.
Neytendasamtök, umhverfissamtök og samtök heildsala mótmæltu þessum tillögum og hvatti
Evrópusambandið til að halda sig við hið þekkta orkumerki A-G.
Nýlega komst nefnd á vegum Evrópusambandsins að tillögu sem verður að öllum líkindum
samþykkt á næsta ári. Tillagan snýr einnig að því að fjölga A-flokkum en samkvæmt henni
verður mest hægt að fá þrjá plúsa. Besti flokkurinn hverju sinni verður dökkgrænn (eins og A-
merkið er í dag) en það þýðir að í sumum tilfellum getur A+ verið best en í öðrum A+++. Ekki
verði sýndir fleiri en sjö flokkar hverju sinni.
Evrópusamtök neytenda lýsa yfir vonbrigðum með þessa niðurstöðu og efast um að hún muni
reynast vel. Það þykir þó bót í máli að fyrri tillögum sem voru enn verri skuli hafa verið sópað
af borðinu.
Nýi Kaupþing, nú Arion,
fer með málið fyrir dómstóla
Nýjar tillögur
um óskiljanlegt orkumerki - enn á ný
 NEYTENDABLA‹I‹ 4. TBL. 2009