Tímarit Máls og menningar - 01.09.1987, Blaðsíða 106

Tímarit Máls og menningar
Baðstofan var hvorki háreist né víð til veggja, og hún var óþiljuð nema fjalir
yfir rúmum, moldargólf, fjórar gluggarúður litlar voru á stafni, þaktar punt-
stráum á sumrum en oft þykkri hélu á vetrum. Heimilisfólkið auk mín var faðir
minn og ráðskona hans, bæði hnigin á efri ár. Þann dag sem lesið var lá tóvinna
til hliðar, gólf var sópað og skúm úr hornum og hrist ryk úr brekánum og á-
minntur var ég um að þvo mér um hendur, hreinn skyldi maður hlýðaguðsorði.
Nú tók faðir minn upp postilluna og strauk með erminni yfir spjöldin, síðan
gekk hann að strompinum og tók úr honum ítroðsluna, hann settist á rúmið
sitt, þar sem átta línu lampi hékk á stoð, opnaði bókina með varúð og hóf lestur-
inn.
Ég sat í minni sæng og hlustaði af líkama og sál og reyndi að loka úti synd-
samlegar hugleiðingar svo sem dýrt kveðnar vísur og þvíumlíkt. Faðir minn
hafði skýran og skilagóðan lestrarmáta og lagði áherslu á þau orð eða setningar
sem hann taldi að mest væri sáluhjálpin í. Ég varð kunnugur útleggingunni af
hlustun og lestri og var stöðugt að leita eftir einhverju nýju. Stundum varð frá-
sagnargleðin að hljómum og baðstofan að kirkju sem endurvarpaði orðunum ut-
an úr hvelfingunni, þessir hljómar fylltu baðstofuna afógnþrungnum mikilleik,
þar sem mjúkir tónar báru ofurþunga efnisins á ósýnilegum vængjum. Og nú
skildist mér að strompurinn á baðstofunni varð að vera opinn, lestrarefnið þurfti
hreint loft og óendanlega víðáttu.
Húslestrarnir voru skóli og fræðari og vöndur, og þó vísdómur postillunnar
væri of stór, of torskilinn fyrir dreng sem aðeins hafði tossakverið upp á heilann,
þá varð hugmyndaflugið víðfeðmara með hverjum lestri. Og vegna þess að ekk-
ert truflaði hugsunina um frelsarann, sem þrátt fyrir allt var þungamiðja kenn-
inganna, þá man ég glöggt frá þessum helgidögum ýmsar hugmyndir sem ég
gerði mér undir lestrinum. Stundum fannst mér frelsarinn vera fjall í svo mikilli
fjarlægð að það mundi taka mig alla ævina að nálgast fjallið, syndugum manni
yrði það erfið ganga. Eða þá að frelsarinn var haf svo stórt að hvergi sá til lands og
á því hafi yrði ég að velkjast allt lífið, án þess að sökkva, eða það sem mest var að
hann var sjálfur himingeimurinn svo víður og hár að það mundi taka mig alla ei-
lífðina að komast upp til himnaríkis. Og þó var hann þarna í baðstofunni og þá
þóttist ég vita að allt væri fullt af englum í kring um hann og þá hvarflaði ég
augum að strompinum og þóttist nú skilja til hvers faðir minn hefði fjarlægt í-
troðsluna, þarna gátu þessir góðu andar svifið út, út í faðm vindsins, en í hug-
vekjunni stóð að „guðdómurinn væri eins og vindurinn sem um mann leikur,
við finnum til hans en sjáum hann ekki.“ Það man ég glöggt þegar ég sat og
hlustaði á hugvekjuna, að ég reyndi að sleppa því sem ég vildi aldrei trúa, en það var
kenningin um eldinn og brennisteininn, en tók það til mín sem sagt var um frelsar-
ann og svo náttúrulega himnaríki, sem ég lagði mig eftir að kynnast sem best,
upp á seinni tímann. Og vissulega er margt fagurt að heyra í þessari postillu.
368