Peningamál - 01.12.2005, Blaðsíða 29

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
4
29
næstu sex mánuðum og í sambærilegri könnun í febrúar, eða 38,5%.
Hins veg ar telja mun fleiri fyrirtæki að starfsmönnun muni fækka,
rúm lega 15% nú en tæplega 9% í febrúar. Töluverður munur er á
við horfum atvinnurekenda eftir atvinnugreinum, sem endurspeglar lík-
lega mismunandi afkomu. Mestur vilji til fjölgunar er í sérhæfðri þjón-
ustu (67%) og í fjármála- og tryggingastarfsemi (46%), en tæplega
50% fyrirtækja í sjávarútvegi vilja fækka starfsmönnum.
Atvinnuleysi í takt við septemberspá
Eftir að hafa nánast staðið í stað frá því í mars, minnkaði árstíðar-
leiðrétt atvinnuleysi í september og hélt sú þróun áfram í október.
Atvinnuleysi að teknu tilliti til árstíðarsveiflu var 1,6% í október. Skráð
atvinnuleysi var þá 1,4% og hafði lækkað um 1½ prósentu frá sama
mánuði í fyrra og hefur ekki mælst jafn lágt frá því í október 2001. Það
sem af er ári hefur skráð atvinnuleysi verið 2,2%, sem er í samræmi
við sept emberspá Seðlabankans um 2% atvinnuleysi í ár. Áfram er
spáð að atvinnuleysi verði rétt undir 2% á næsta ári og að það aukist
heldur á árinu 2007 og verði tæplega 2½%.
Launaskrið meira í sumarlok en gert var ráð fyrir í september...
Launaþrýstingur á almennum vinnumarkaði virðist hafa færst í auk ana
í sumarlok. Laun á almennum vinnumarkaði voru 6,1% hærri á þriðja
fjórðungi ársins miðað við sama tíma árið 2004 samkvæmt launa-
vísitölu Hagstofu Íslands. Á sama tíma hækkaði vísitala neysluverðs
um 4% og hafði kaupmáttur launa því aukist um 2%. Ársbreyting
launa á almennum vinnumarkaði á þriðja ársfjórðungi var að vísu
minni en á fyrsta og öðrum ársfjórðungi en þá gætti í meira mæli
áhrifa umsaminna launabreytinga beggja áranna 2004 og 2005.
Tölur byggðar á aðferðum Kjararannsóknarnefndar fyrir nokkr-
ar atvinnugreinar og helstu starfsstéttir á almennum vinnumarkaði
sýna nokkuð mismunandi ársbreytingar launa á þriðja ársfjórðungi.
Að teknu tilliti til tímasetningar kjarasamninga virðist launaskrið ekki
til staðar í matvæla- og drykkjarvöruiðnaði. Samkvæmt niðurstöðum
könn unar Gallup telur tæplega fjórðungur fyrirtækja í sjávarútvegi að
laun hjá þeim muni lækka á árinu og tæplega fimmtungur að laun
eigi eftir að lækka á næstu sex mánuðum.10 Launabreytingar um fram
samningsbundnar hækkanir virðast hins vegar vera til stað ar í bygg-
inga- og mannvirkjagerð þótt þær séu litlar í sögulegu ljósi. Nokkurt
launaskrið virðist einnig hafa orðið í verslun og við gerð ar þjónustu.
Mið að við vaxandi umframeftirspurn eftir vinnuafli, sér staklega í þjón-
ustugreinum, sem ekki verður mætt með innflutningi vinnuafls í sama
mæli og verið hefur í bygginga- og mannvirkjagerð má gera ráð fyrir
að launabreytingar umfram forsendur kjarasamninga færist í aukana
á næstu mánuðum.
... og endurskoðun kjarasamninga eykur launakostnað á næsta ári
Niðurstaða endurskoðunar kjarasamninga á almennum markaði 15.
nóv ember sl. var að greidd yrði 26.000 króna eingreiðsla í desember
næstkomandi. Jafngildir hún u.þ.b. 0,65% viðbótarhækkun launa í
10. Það endurspeglar líklega að einhverju leyti áhrif hlutaskiptakerfisins á laun sjómanna.
0
250
500
750
1.000
1.250
1.500
1.750
0
100
200
300
400
500
600
700
2005200420032002200120001999
Ný atvinnuleyfi (hægri ás)
Laus störf (vinstri ás)
Fjöldi lausra starfa Fjöldi leyfa
1. Mánaðarlegar tölur, sýnd eru þriggja mánaða hreyfanleg meðaltöl.
Heimild: Vinnumálastofnun.
Mynd VI-3
Fjöldi lausra starfa hjá vinnumiðlunum
og nýrra atvinnuleyfa 1999-20051
0
1
2
3
4
5
6
7
8
20052003200119991997199519931991
Atvinnuleysi (árstíðarleiðrétt)
Atvinnuleysi (ekki árstíðarleiðrétt)
Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Mynd VI-4
Atvinnuleysi janúar 1991 - október 2005
% af mannafla