Peningamál - 01.12.2005, Blaðsíða 38

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
4
38
ingastefnunnar. Spá með breytilegu gengi og vöxtum getur hins vegar
gefið raunsærri mynd af líklegri framvindu, sérstaklega við svip aðar
aðstæður og nú eru til staðar. Raungengi er mun hærra en líklegt er að
geti staðist til lengdar, en þrátt fyrir að gert sé ráð fyrir að gengið hald-
ist í sögulegu hámarki allt spátímabilið eru verð bólgu horfur samkvæmt
grunnspánni óhagstæðar. Því blasir við að verðbólgumarkmiðið muni
ekki nást nema stýrivextir verði hækkaðir á spátímabilinu.
Greiningaraðilar gera ráð fyrir frekari hækkun stýrivaxta og lægra
gengi en miðað er við í grunnspánni
Seðlabankinn spáir ekki eigin vöxtum, en með því að nota vænt-
ingar markaðs- og greiningaraðila um vaxtaþróunina má reikna
verð bólguferil út frá breytilegum vöxtum og gengi. Í september
var horfið frá því að nota fólgna framvirka vexti sem mælikvarða á
vænta stýrivexti á spátímanum, því að þeir þóttu ekki gefa raunsæja
mynd af væntingum á fjármálamarkaði. Þessi vandi hefur aukist enn
frekar frá því í september með aukinni útgáfu erlendra aðila á skulda-
bréfum í krónum, sem með óbeinum hætti hefur haft veruleg áhrif á
verðmyndun óverðtryggðra skammtímaverðbréfa, eins og áður hefur
verið vikið að. Þess í stað er notast við vaxtaferil sem meta má út frá
svörum sérfræðinga á fjármálamarkaði um þróun stýrivaxta til næstu
tveggja ára, eins og lesa má út úr mynd III-4 á bls. 15 og fjallað er
nánar um í rammagrein VIII-1. Samkvæmt þeim munu stýrivextir ná
hámarki um mitt næsta ár þegar þeir verða orðnir næstum 12%. Í
kjölfarið lækka þeir smám saman og verða orðnir tæplega 8% í árslok
2007. Þessi vaxtaferill felur í sér að stýrivextir verða að meðaltali um
11½% á næsta ári og um 9% árið 2007, í stað 10,25% bæði árin í
grunnspánni. Stýrivextir yrðu því töluvert hærri en í grunnspánni á
næsta ári og allt fram á vormánuði 2007.
Út frá ofangreindum ferli stýrivaxta, erlendum vaxtaferli og að
gefnu óvörðu vaxtajafnvægi má reikna gengisferil sem notaður er við
gerð verðbólguspárinnar.12 Samkvæmt þessari aðferð mun gengis-
vísitala krónunnar lækka smám saman á tímabilinu og verða nálægt
115 stigum í lok árs 2007, sem telst tiltölulega hófleg lækkun í saman-
burði við spár sérfræðinga á fjármálamarkaði (sjá rammagrein VIII-1).
Verðbólguhorfur verulega verri gefi gengið eftir að óbreyttri
peningastefnu...
Til viðbótar við áðurnefndan verðbólguferil með breytilegum vöxt-
um og gengi er einnig gagnlegt að skoða verðbólguferil sem bygg-
ist á óbreyttum stýrivöxtum frá spádegi, eins og í grunnspánni, en
gengis ferli sem reiknaður er út frá óvörðu vaxtajafnvægi, eins og fyrri
verð bólguferillinn. Þessi verðbólguferill gefur hugmynd um hvernig
verð bólgan gæti þróast ef gengið tæki að gefa eftir í samræmi við
vaxtajafnvægið, en án þess að Seðlabankinn bregðist við. Eins og
mynd VIII-9 sýnir yrði verðbólga töluvert meiri en í grunnspánni eða
4½% í lok spátímans, í stað 3½% í grunnspánni. Aðhald pen inga-
stefnunnar er minna í þessu dæmi en í hinum tveimur, því að bæði
12. Ferillinn er reiknaður út frá viðskiptavegnum framvirkum vöxtum en þó þannig að gert er
ráð fyrir áhættuþóknun sem rekur fleyg á milli innlendra og erlendra vaxta.
1
2
3
4
5
20072006200520042003
Grunnspá
Verðbólguferill með breytilegum vöxtum og gengi
Verðbólguferill með föstum vöxtum og breytilegu gengi
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Mynd VIII-9
Mismunandi verðbólguferlar Seðlabankans