Skírnir - 01.01.1963, Blaðsíða 85
Skirnir
Börn og bækur
81
Pálssonar og Þórhalls Bjarnarsonar (1899, 1900) eru fyrir
löngu uppseldir. Sjálfsagt er að hafa úrval þetta með nútíma-
stafsetningu. Sú staðreynd, að börn og unglingar lesa forn-
ritin miklu minna en skyldi, á sennilega að nokkru eða að
verulegu leyti rót sína að rekja til þess, að þau eiga ekki kost
á góðu úrvali þeirra með nútímastafsetningu og í aðlaðandi
og hentugum ytra búningi. Vandinn er að vekja áhuga ham-
anna á þessum ritum; þegar ísinn er brotinn, geta þau lesið
fornritin í venjulegum útgáfum. Að sjálfsögðu er hlutverk
kennarans þarna mikilvægt. Með því að nota þessa þætti í
skólanum, byrja á því að segja þeim ýmsar sögur úr þeim,
er líklegt, að áhugi margra barna vakni á þeim.
3. Gefa þarf út safn sígildra erlendra barna- og unglinga-
bóka. Allmargar þeirra hafa þegar verið þýddar á íslenzku,
en sumar þeirra em uppseldar. Þýðingar þessar eru að von-
um misjafnar, sumar svo góðar, að varla verður um þær bætt,
en margar þeirra þyrfti að endurskoða eða þýða ritin á ný,
og svo þyrfti að bæta við þýðingum ýmissa góðra eða sígildra
barna- og unglingabóka, sem hafa ekki áður birzt á íslenzku.
Að ytri gerð verður útgáfan að vera vönduð, snotur, aðlað-
andi, en án alls íburðar. Safn 20—30 binda sígildra barna-
og unglingabóka myndi hafa ómetanlegt menningargildi.
4. Loks er þörf á því að gefa út safnrit (anthologiu) í
nokkrum bindum með köflum úr ritum eða úrvali bókmennta
við hæfi barna og unglinga. Efnið myndi verða bæði gamalt
og nýtt, eftir íslenzka og erlenda höfunda, og yrði röðun þess
nokkurn veginn miðuð við þroskastig barnanna. Ljóð ættu
að vera tekin þarna með. Fá má góðar erlendar fyrirmyndir
til þess að sníða bókaflokk þennan eftir, bæði bandarískar og
t. d. sænskar: Min skattkammare og Ungdomens skattkam-
mare.
Þessar útgáfur myndu standa eða falla með því, hvernig
til þeirra yrði vandað. Við útgáfu hvers þessa bókaflokks
verða að starfa tveir sérfræðingar: maður með næman bók-
menntasmekk eða bókmenntafræðingur, og sálfræðingur, sem
ber gott skyn á barna- og unglingabókmenntir. Til þýðenda
og höfunda þarf mjög að vanda.
6