Skírnir - 01.01.1967, Side 145

Skírnir
Ritfregnir
143
íslenzkan rétt. Dómasafn Hæstaréttar er og aðgengilegt fræðimönnum og
öðrum, er leita þurfa úrlausna um lög og dómvenjur, með því að réttur-
inn lætur prenta með hverju bindi mjög vandað efnisyfirlit. Munu þeir
Einar Arnórsson og Ólafur Lárusson einkum hafa samið efnisskrár yfir
hin fyrstu bindi dómasafnsins, en siðari áratugina ætla ég dómara Hæsta-
réttar hafa skipzt á um að gera yfirlitin. Dómasafn Hæstaréttar nær nú
bráðum yfir fimm áratugi, og eru bindin orðin þrjátíu og sjö, enda verða
dómar ársins 1967 prentaðir í þritugasta og áttunda bindi. Það er þvi
nokkuð seinlegt að leita að dómsúrlausnum í svo stóru verki þrátt fyrir
hinar glöggvu dómaskrár, er hverju bindi fylgja, og þekkja þetta bæði
lögmenn og fræðimenn.
Prófessor Ármann Snævarr háskólarektor hefur nú um nokkur ár haft
með höndum þann starfa, að draga saman í eitt rit skrárnar yfir dóma
Hæstaréttar, frá því er hann var stofnaður 1920. Er þetta hið þarfasta verk.
Kom út á árunum 1958—1961 hið þriðja bindi ritsins, og nær það yfir refsi-
rétt. Hefur Ármann Snævarr einn gert það bindi. Nú er nýkomið fyrsta
bindi verksins, og tekur það yfir dóma um réttarheimildir, persónurétt,
sifjarétt, erfðarétt, sjórétt og skaðabótarétt, þá er prentaðir eru í þrjátíu
og fimm fyrstu bindum dómasafnsins. Svo sem sjá má, er þetta harla
yfirgripsmikið efni. Hefur nú og ritstjórinn, prófessor Ármann Snævarr,
fengið til starfs með sér tvo unga fræðimenn, þá Gauk Jönmdsson, settan
hæstaréttarritara, og Arnljót Björnsson héraðsdómslögmann. Hefur Gauk-
ur Jörundsson tekið saman kaflann um sjóréttardómana, en Arnljótur
Björnsson kaflann um skaðabótarétt. Ber með sér handbragð þessara manna,
að þeir eru hinir efnilegustu fræðimenn, enda má sjálfsagt vænta af þeirra
hendi nytsamlegra ritstarfa um íslenzkan rétt. Er það vel, að hér veljist
til ungir menn og vaskir að rita um lögvísindi. Er slíks og ærin þörf, svo
tilfinnanlegur sem verið hefur skortur á fræðiritum um hérlendan rétt.
Ritstjóri verksins, Ármann Snævarr, hefur samið skrárnar yfir dóma
um réttarheimildir, persónurétt, sifjarétt og erfðarétt. Nær þetta efni yfir
tvo fimmtu hluta I. bindis. Þarf eigi margt um það að tala, að allt er
starf Ármanns Snævars um þetta sem annað unnið af nákvæmni og hag-
leik. Mun margur undrast, hverju sá maður má afkasta af ritstörfum, svo
annasömu embætti sem hann gegnir við Háskólann, og situr hann þó all-
oft í Hæstarétti sem dómari.
Töflur eru í bindinu um dóma í sjórétti og bótarétti, og eru þær mjög
til hagræðis um afnot verksins. Loks er skrá yfir atriðisorð, svo sem títt
er í dómaskrám. Hins vegar er ekki skrá yfir lagatilvitnanir. Væri þó slíkt
haganlegt fyrir þá, er leita þurfa að dómum til lögskýringar. Þó er þess
eigi svo brýn þörf sem ella, með því að efnisskipan bætir mjög úr hér um.
Svo sem sjá má, er efni raðað mjög eftir skipan fræðirita. Stingur þetta
allmjög í stúf við efnisskipan i efnisyfirlitum hæstaréttardómanna sjálfra,
enda er þeim raðað eftir atriðisorðum. Hefur hvor skipanin til sins ágætis
nokkuð.