Iðjuþjálfinn - 01.12.2001, Blaðsíða 15

útskriftarnema
Háskólanum á Akureyri 2001
Þjónusta iðjuþjálfa við
leikskólabörn á Austurlandi
Höfundur: Asdís Sigurjónsdóttir
Leiðbeinandi: Snæfríður Þóra Egilson
Lykilhugtök: leikskólabörn, tilhögun pjón-
ustu, pjónustustofnun (kerfi), pverfagleg
samvinna.
Þetta verkefni er heimildasamantekt með
nýsköpun og fjallar um þjónustu iðju-
þjálfa við leikskólabörn á Austurlandi.
Iðjuþjálfar vinna með börnum sem ráða
illa við daglegar athafnir vegna skertrar
færni af ýmsum toga s.s. þroskaraskana,
hreyfihömlunar og sálfélagslegra erfið-
leika. Markmið iðjuþjálfunar með leik-
^ skólabörnum er að auka færni þeirra og
stuðla að þátttöku og vellíðan í daglegu
lífi. Tilgangur verkefnisins var að svara
eftirfarandi spurningu: Hvernig getur
þjónusta iðjuþjálfa eflt færni, þátttöku og
vellíðan leikskólabarna á Austurlandi í
samvinnu við aðra þjónustuaðila á svæð-
inu? Gengið var út frá þeirri forsendu að
virk þátttaka í leik og starfi leikskóla-
barna hafi áhrif á færni og vellíðan. Einn-
ig var tekið mið af forsendum sem til
staðar eru á Austurlandi. Þar eru þrjár
þjónustustofnanir sem tengjast málefn-
um barna á leikskólaaldri; Heilbrigðis-
stofnun Austurlands, Svæðisskrifstofa
málefna fatlaðra á Austurlandi og Skóla-
skrifstofa Austurlands. Þjónusta iðju-
þjálfa við leikskólabörn á Austurlandi
verður tengd þessum stofnunum.Til að
þjónustan sé sem skilvirkust fyrir leik-
skólabörn á Austurlandi og fjölskyldur
þeirra er þverfagleg samvinna fagfólks
^ áðurnefndra þriggja stofnana mikilvæg.
I umfjölluninni var stuðst við tiltekin
faglíkön þ.e. Iðjulíkan fyrir börn
(Primeau og Ferguson, 1999) og Færnilík-
an Dunn (2000). Líkönin tilgreina mis-
munandi leiðir til að stuðla að sem bestu
samspili barnsins við umhverfi sitt og
iðju. Þessum leiðum var gerð skil í
verkefninu og leitast við að heimfæra
þær upp á íslenskar aðstæður.
Heima er best
-Heimaþjónusta aldraðra -
Höfundur: Aðalheiður Reynisdóttir
Leiðbeinandi: Guðrún Pálmadóttir
Lykilorð: Heimapjónusta - iðjupörf- aldraðir
Tilgangur rannsóknarinnar var að varpa
ljósi á hvernig aldraðir sem njóta heima-
þjónustu upplifa hana og skoða hvort og
hvernig þjónustan tekur til þátta er varða
eigin umsjá, störf og tómstundaiðju. Líf-
fræðilegar breytingar samfara öldrun
geta haft í för með sér ýmis vandkvæði,
t.d aukna dettni og öryggisleysi og leitt
til minni þátttöku í iðju. Félagslegar
breytingar eins og hlutverkamissir og
starfslok leiða líka alla jafna til minni
þátttöku í iðju. Erlendar rannsóknir hafa
sýnt fram á að iðjuþjálfun aldraðra í
heimahúsum getur komið að verulegu
gagni hvað þetta varðar. I lögum um
málefni aldraðra er kveðið á um að styðja
skuli aldraða til að búa í sínu umhverfi
eins lengi og kostur er og að þeir njóti
þjónustu sem samræmist þörfum þeirra.
I Skagafirði þar sem rannsóknin var gerð
byggir félagsleg heimaþjónusta á þessum
grunni. Lagt var upp með rannsóknar-
spurninguna: „Hverjar eru iðjuþarfir
aldraðra og hvernig er komið til móts við
þær í heimaþjónustu?" Rannsóknin náði
til fjögurra aldraðra einstaklinga sem
valdir voru markvisst. Þeir voru allir
eldri en 67 ára, bjuggu einir og fengu
heimaþjónustu á Sauðárkróki. Til að leita
svara við spurningunni voru tekin við þá
opin viðtöl. Gögnin voru flokkuð í
kóðunarflokka og því næst dregin fram
fjögur þemu og gögnin kóðuð markvisst
samkvæmt þeim. Helstu niðurstöður
rannsóknarinnar benda til að ekki sé
hugað sérstaklega að iðjuþörfum
aldraðra sem njóta heimaþjónustu.
Heimaþjónustan horfir framhjá mörgum
þáttum er stuðlað gætu að frekari virkni
og þátttöku aldraðra í iðju. Þjónustu-
formið miðar frekar að því að starfsmenn
heimaþjónustu geri hlutina fyrir fólkið en
að virkja það sjálft til þátttöku í verkum
og athöfnum. Niðurstöðurnar gefa enn
fremur til kynna sterkan vilja aldraðra til
að halda sem lengst í verk og athafnir
sem eru þeim mikilvægar. Hins vegar
finnst þeim ekki við hæfi að fara fram á
breytingar á þjónustunni til að koma á
móts við þetta. I ljósi þessara niðurstaðna
má ætla að þörf sé á endurskoðun á
uppbyggingu heimaþjónustu fyrir
aldraða þar sem litið er til þátta er stuðla
að frekara sjálfstæði og aukinni virkni
þeirra. Iðjuþjálfar eru vel til þess fallnir
að taka þátt í framtíðaruppbyggingu
þjónustunnar þar sem sérþekking þeirra
á mikilvægi iðju ásamt heildarsýn á að-
stæður einstaklinga geta stuðlað að betri
þjónustu.
Eftirfylgd iðjuþjálfa;
Staða ertirfylgdar á íslandi og
afstaða iðjuþjálfa til hennar
Höfundar: Hulda Þórey Gísladóttir og
Eygló Daníelsdóttir
Leiðbeinandi: Guðrún Árnadóttir
Lykilhugtök: Eftirfylgd iðjupjálfa, endurhæf-
ing, öldrun.
I starfi iðjuþjálfa má greina þörf fyrir
eftirfylgd sem ekki hefur verið mætt.
Tilgangur þessa verkefnis var tvíþættur.
Annars vegar að taka saman fræðilegar
heimildir um eftirfylgd iðjuþjálfa frá
endurhæfingar- og öldrunarstofnunum
sem sinna skjólstæðingum með færni-
vanda af vefrænum toga og árangur
IÐJUÞJÁLFINN 1/2001 15