Tíminn - 07.03.1989, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 7. mars 1989
Tíminn 7
Frumvarp um friðun hreindýra og eftirlit með þeim felur í
sér aukna yfirstjórnun og gjaldtaka færist til sveitarfélaganna:
LANDEIGENDUR EIGA
EKKIVEIÐIRÉTTINN
í nýju frumvarpi, lögðu fram af menntamálaráðherra, er
tekið af skarið um að eignarréttur að landi skapar
landeigendum ekki rétt til að veiða hreindýr. Er hér um
takmörkun á eignarrétti að ræða sem rökstuddur er með
friðunarsjónarmiðum.
Lagt er til að veiðileyfi séu veitt
viðkomandi sveitarfélögum gegn
greiðslu gjalds í ríkissjóð, sem
verja á til greiðslu kostnaðar við
framkvæmd laganna. Sveitarfélög-
in endurselja veiðileyfin og skal
tekjum af endursölunni m.a. varið
til að bæta þeim, sem að einhverju
leyti verða fyrir ágangi hreindýra,
tjón þeirra.
Eftirlitsmaður og
fimmmannanefnd
í frumvarpinu er kveðið á um að
stofna skuli við dýrafræðideild
Náttúrufræðistofnunar stöðu um-
sjónarmanns með hreindýrastofn-
inum á íslandi. Skal hann búa á
Austurlandi og vera menntaður í
líffræði eða hafa sambærilega
menntun. Þá er einnig nýmæli að
skipuð er sérstök fimm manna
hreindýranefnd sem hefur það
hlutverk að vera ráðgefandi um
framkvæmd laganna. Að fengnum
tillögum umsjónarmanns ræður
Menntamálaráðuneytið eftirlits-
mann í hverju sveitarfélagi þar
sem hreindýr ganga.
Hreindýraeftirlitsmaður Fljóts-
dalshrepps hefur nú umsjón með
hreindýrum, svo og umsjón með
störfum annarra hreindýraeftir-
litsmanna sem eru 31 talsins. Nauð-
synlegt þykir hins vegar að stofna
sérstaka stöðu umsjónarmanns er
verði tengiliður milli menntamála-
ráðuneytisins og þeirra sem telja
sig málefni hreindýra varða. Störf
eftirlitsmanna eru samkvæmt
frumvarpinu tvíþætt. Eftirlitsstörf
undir stjórn umsjónarmannsins og
eftirlit í cinstökum veiðiferðum.
Handhafar veiðileyfa greiði þókn-
un til eftirlitsmanna vegna eftirlits
í veiðiferðum, en ráðuneytið vegna
almennra eftirlitsstarfa.
Taining á hreindýrastotnmum
hefur farið fram með óreglulegu
millibili a.m.k. frá árinu 1982.
Samkvæmt þeim virðist stofninn
vera nokkurn veginn í jafnvægi.
Talning fer fram úr lofti og árið
1982 fundust 1546 dýr, sem er
svipaður fjöldi og á síðasta ári en
þá voru talin 1514 hreindýr. Taln-
ingarsvæði voru: Vesturöræfi,
Eyjabakkar, Kringilsárrani,
Sauðafell og svæðið norðaustan
Vatnajökuls. Út frá niðurstöðum
talningarinnar hefur fjöldi veiði-
leyfa á hreindýr verið ákveðin, en
ekki hefur verið veitt upp í þann
kvóta sem leyfður er frá árinu 1985
og ef til vill lengur, en blaðið hefur
ekki eldri upplýsingar. Svo dæmi
sé tekið frá árinu 1988, var heimilt
að veiða 330 hreindýr, en 213 voru
felld, samkvæmt veiðiskýrslum.
Munurinn var þó öllu meiri árið
1986, en þá voru felld 209 færri dýr
en heimild var til.
Er stofninn
áætlaður of stór?
Telja verður líklegt að mun fleiri
dýr séu veidd en gefið er upp,
a.m.k. ef marka má veiðisögur er
ganga manna á milli. Stærð hrein-
dýrastofnsins er þannig áætlaður
að talin dýr eru margfölduð með
Hreindýr.
tveimur og samkvæmt því er stofn-
inn talinn vera um 3.000 dýr.
Heimamenn eru margir hverjir ef-
ins um þessa aðferð og telja að
stofninn sé áætlaður of stór. Egill
Gunnarsson hreindýraeftirlitsmað-
ur á Egilsstöðum sagðist telja í
samtali við blaðið að raunveruleg
stærð stofnsins væri rúmlega 2.000
dýr.
Samkvæmt frumvarpi þessu gef-
ur mcnntamálaráðuneytið út veiði-
leyfi til sveitarstjórna, þegar fyrir
liggur ákvörðun hreindýranefndar
sem skipuð er af ráðherra og á að
vera ráðgefandi um framkvæmd
laganna, ásamt því að sinna öðrum
störfum. Eitt af hlutverkum nefnd-
arinnar er að ákveða í samráði við
eftirlitsniann, fjölda veiðileyfa ár
hvert. Sveitarstjórnum er heimilt
að endurselja veiöileyfi, sam-
kvæmt nánari fyrirmælum í reglu-
gerð.
Gert er ráð fyrir að veiðar verði
heimilar frá 1. ágúst til 15. sept-
ember. Að binda fasta dagsetningu
veiðitímans í lög er nýmæli, en
áður hefur veiðitími vcrið ákveð-
inn með reglugcrð frá mennta-
málaráðherra. Þá er einnig tekið
fram í lagafrumvarpinu að mennta-
málaráðuneytiðgeti, að tillögu um-
sjónarmanns, heimilað að hand-
sama megi dýr handa dýragörðum,
til að nema ný lönd eða í öðrum
áþekkum tilgangi. Það mun ekki
vera nýmæli, cn lítill áhugi viröist
vera fyrir að flytja hreindýr til
nýrra heimkynna í öðrum lands-
hlutum.
Reglur um skot-
vopn gagnrýndar
Margir veiðimcnn hafa gagnrýnt
þær reglur scm settar eru um
búnað og færni hreindýraveiði-
manna. Til veiða á hreindýrum má
einungis nota riífla, 243 cal. eða
stærri, með minnst 100 grain kúlu.
Auk þessa verða menn að hafa, að
mati cftirlitsmanns, „næga skotfimi
og kunnáttu í meðferð skotvopna".
Bent hefur verið á að margir af
eftirlitsmönnunum hal'i alls ekki
næga kunnáttu í meðferð skot-
vopna sjálfir, né þekkingu á skot-
vopnum sem nauðsynleg er. Líka
hefur verið minnt á að fáránlegt sé
að hleypa mönnum með gamla og
hálfónýta herriffla, eða viðlíka tól
á hreindýraveiðar. Hlaupvíddin sé
vissulega næg, en nákvæmni oft á
tíðum ábótavant og nánast með
höppum og glöppum hvert kúlan
fer. Á hinn bóginn sé ekki leyfilegt
að nota kalíber frá 222 til 243, sem
yfirlcitt séu nákvæmari rifflar og
högg kúlunnar nægt. -ág
PROFASTAR FUNDA
UM PRESTAKÖLLIN
OG PRÓFASTSDÆMI
Biskup íslands boðar til árlegs
prófastafundar dagana 7.-9. mars.
Fundurinn hefst með athöfn í
Dómkirkjunni kl. 11.00 í dag þar
sem biskup íslands setur nýjan
prófast, sr. Einar Þór Þorsteinsson
prófast f Múlaprófastsdæmi inn í
embætti.
Höfuðmál prófastafundar verð-
ur skipun prestakalla og prófasts-
dæma en það mál hefur hlotið
ítarlega umfjöllun kirkjulegra að-
ila. ,
Sr. Jón Einarsson prófastur
Borgarfjarðarprófastsdæmis hefur
framsögu í því máli.
Þá verða rædd mál, sem Kirkju-
þing 1988 vísaði til prófastafundar
en þau eru:
1. Um útfararsiði, sr. Tómas
Guðmundsson, prófastur Ár-
nesprófastsdæmi.
2. Um embættisklæðnað og
skrúða presta, sr. Guðni Þór
Ólafsson, prófastur Húnavatns-
prófastsdæmi.
3. Útdeiling sakramentis við altar-
isgöngur, sr. Örn Friðriksson,
prófastur Þingeyjarprófasts-
dæmi.
Auk þessa verða rædd önnur
mál, t.d. fræðslumál kirkjunnaren
Fræðsludeild hennar er nýtekin til
starfa, söngmál kirkjunnar og um
nafngiftir en um þær ræðir Skúli
Guðmundsson, skrifstofustjóri
Hagstofu íslands.
Fundir prófastanna verða í safn-
aðarsal Neskirkju.
Auk áðurnefndra prófasta,
biskups, vígslubiskups Hólabisk-
upsdæmis og biskupsritara, sitja
eftirfarandi prófastar fundinn: sr.
Baldur Vilhelmsson. ísafjarðar-
prófastsdæmi, sr. Birgir Snæ-
björnsson. Eyjafjarðarprófasts-
dæmi, sr. Bragi Friðriksson, Kjal-
arnesprófastsdæmi, sr. Fjalarr Sig-
urjónsson, Skaftafellsprófasts-
dæmi, sr. Flosi Magnússon, Barða-
strandarprófastsdæmi, sr. Hjálmar
Jónsson, Skagafjarðarprófasts-
dæmi, sr. Ingiberg J. Hannesson,
Snæfellsnes- og Dalaprófastsdæmi,
sr. Ólafur Skúlason, dómprófastur
Reykjavíkurprófastsdæmi og
vígslubiskup Skálholtsbiskups-
dæmis, sr. Sváfnir Sveinbjarnar-
son, Rangárvallaprófastsdæmi og
sr. Þorleifur K. Kristmundsson,
Austfjarðaprófastsdæmi.
Fimmtudaginn 9. mars heldur
Prófastafélagið aðalfund sinn en
núverandi formaður þess er sr.
Ólafur Skúlason, dómprófastur.
Prófastafundi lýkur sama dag
með altarisgöngu í Neskirkju kl.
17.00.
Landssamband framsóknarkvenna:
Atvinnurekstur
kvenna styrktur
Landssamband framsóknar-
kvenna hvetur til að tckin verði aftur
upp sú hugmynd að veita fjármagni
sérstaklega til stuðnings atvinnu-
rekstri á vegum kvenna.
Hugmyndin kom fram hjá Þróun-
arfélagi íslands. En eftir lauslega
athugun meðal örfárra kvenna var
hætt við áform þessa efnis.
Landssambandið telur hugmynd-
ina ekki hafa verið kynnta nægilega
og því sé mikilvægt að félagið endur-
skoði afstöðu sína. Einnig telur
sambandið eðlilegt að auglýst verði
eftir hugmyndum kvenna um stofn-
un smærri og stærri fyrirtækja. Sem
og að ákvörðun um styrkveitingar
verði tekin á grundvelli slíkra um-
sókna. jkb
Leiðrétting:
Lokanir á Landakoti
í frétt Tímans s.l. laugardag af
fundi Ólafs Ragnars Grímssonar
með starfsfólki Borgarspítalans,
kom fram að nú væru aðeins 100 af
199 sjúkrarúmum Landakotsspítala
í notkun, en þessar upplýsingar
komu fram í máli eins af ræðumönn-
um fundarins.
Logi Guðbrandsson hafði sam-
band við Tímann og vildi koma því
á framfæri að þarna væri rangt með
farið. Nú væru 12 rúm lokuð á
Landakoti en hvað sumarlokanir
varðaði þá yrði 55 rúmum lokað
þegar mest væri. Þetta eru nokkru
meiri lokanir en á síðasta ári en þá
var mest 38 rúmum lokað.
Logi sagði að þessar lokanir væru
m.a. liður í að þeim sparnaði sem
spítalanum væri gert að ná og það
væri alveg ljóst að niðurskurður af
þessu tagi myndi koma niður á
þjónustunni. SSH