Morgunblaðið - 15.08.1965, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 15. ágúst 1865

Frá London til Parísar -
með viðkomu í Reykjavík
Rætt við Henrik Sv. Björnsson, sendiherra
HENRIK Sv. Björnsson, sendi-
herra, og kona hans, frú
Gróa, eru stödd hér um þess-
ar mundir á leið sinni frá
London til Parísar, ef svo
mætti segja. Sem kunnugt er
af fréttum hefur Henrik látið
af störfum sem sendiherra ís-
lands í London, en fer um
mánaðamótin til Parísar, þar
sem hann tekur við sendi-
herraembætti. Fréttamaður
blaðsins hitti Henrik Sv.
Björnsson að máli á dögunum
í Hótel Holti, þar sem þau
hjónin búa.
— Við hjónin komum hing-
að til lands hinn 22. júlí,
saigði servdiherrann, ag föruim
til Parísar uim mánaðamótin.
Áður en við fórunri frá Lond-
on kvaddi ég saonstarfsfólk
mitt í sendiráðinu, fór í
toveðjiulheimsóikn til uitanrílkis-
ráðlhenrans, stjórnmálaleið-
toga og sendimamna annarra
rikja. Þá giekik ég einnig á
fund drottninigarinnar og
ræddi við hana í um stundar-
fijórðumg í kveðjuskyni.
___ Hvernig virtist yður af-
staða Breta gagnvant íslend-
jmguim veira?
___Ég kom tiil Bretlands í
febrúar 1961 áður en sam-
komulag náðiat í lamdlhelgis-
dieilunni. Þrátt fyrir að »ú
deila skygigði nokkuð á sam-
búð ríkjanna varð ég þegar í
stað var við vinsemd í garð
íslendinga og margir aðilar
skildiu mjóg vel málstað ís-
lendmga. Þetita deiluimál er úr
söguinni og öll viðskipti Breta
ag ísiendinga eru eins og bezt
verður á kosið. Það er miikill
og vaxandi áhugi ríkjandi
meðal ahnennimgs í Bretlandi
á rnálefnum varðandi ísland
og sendiráðið hefur í síaukn-
um mæli orðið við beiðnum
tim ýmis kymningarrit og
kvitomyndir uim ísland til að
svala fróðleiksfýsn álhuiga-
manna. Emgu að siður eru
þeir mangir, sem hafa litla
eða enga þeitokimgu á högum
íslendimga, en opinberar heim
sótonir miili landanna, eins og
t.d. fcrsta'himsóknin til Bret-
lmds, heimsókn Filipusar
prins til íslamds og gagm-
tovæmar heimsóknir þing-
mamnasendinefmde hafa stuðl-
að að því, að aLmemnimgur
hlyti notokra fræðsLu uim Land
og þjóð í blöðuim og útvarpi.
Þá hefur Surtur ofckar verið
ofarLega á baugi í fréttum
blaðamna og hefur óneitan-
Lega vakið mikiimn áihuga á ís-
landi. Þessi kymning hefur
og orðið til þess, að brezikir
ferðamenn leita nú í æ vax-
andi mæli til íslands í surnaæ-
leyfL
— Hvernig em horfur í
verzlumarviðslkiptum millli
þjóðamna?
— Sem stemdur há toLlamál
in mjög útflutningi íslenzkra
afurða til Bretlands. Norð-
menm, sem eru aðilar að Frí-
verzLunarbandailaginu greiða
t.d. 3% toll af imnfluittum
fiisiki til Bretlands, en við
verðum að greiða 10% toll af
dkikar fiski. Og svo er í ráði,
að innflutnimgstollur á vörum
frá ríkjum FríverzlunarbancLa
Lagsins verði felidur niður
eftir háilft arnnað ár. Að ó-
hreyttum aðstæðum mun sam
keppnisaðstaða okkar á brezk
um martkaði því fara enn
versnamdi. Ég álít, að fram-
tíðarmögiuileikar séu miklir á
sviði verzlumarviðskipta, ef
toliaimálin veita oklbur sam-
keppnisaðstöðu. Stofnun ís-
lenziks matsölustaðar í Lomd-
on, Icelamd Food Centre, tel
ég að rnuni eiga eftir að
kymraa vel aðalúibflutningsvör-
ur oik'kar.
— Marigir álíta, að störf
sendiiherra séu einkanlega
fóLgin í virkri þátttoku í sam-
kvæmislífi diplómaita. Hverm-
iig er starfsdegi sendiherrams
varið?
— Sendiráðið í Lomdon opn
ar skrifstofu sína kl. tíu alla
virka daga, og þar hefi ég
starfað til fcl. fimm eJh. E>ag-
leg verkefmi eru mörg og með
al þeirra má telja skilaboð á
milli ríkisstjórma, viðskipta-
mál, samband við ræðismenn
á ýmsum stöðuim, öflun upp-
lýsimga um mál varðamdi Is-
land fyrir þá, er þeirra óska
og aðstoð við fslendimga á er-
Lervdri grund. Sendiherranm í
London er jafnframt sendi-
herra íslamds í Hollandi,
Portúgal og á Spáni, svo að
stjórnmálaviðSkipti við þessi
lönd fara einmig um skrifstof-
una í Lomdon. Býkur þetta
mjög á annir í skrifstofunni,
en þar hefur Eirítour BenedLkz
verið mér til aðstoðar auk
þriggja skrifstafustúlkma.
Auk þessa heimsótti ég hin
löndin þrjú að mimnsta kosti
einu simni á ári og heilsaði þá
upp á suma sfarfsbræður mína
Þegar daglegum störfuim lý*k-
ur á skrifstofunni liggiur fyrir
að þigigja ótal boð í aLlskyns
samkvæmi, en sem skiljan-
legt er, verður ekki komizt
yfir öli þau ósfcöp, og því
verður hver og einm að setja
sér takmörk. Eins konar boða
alda gengur yfir annað slagið
og það er ákaflega þreytandi
að • vera þátttakaindi í sam-
kvæmislífinu til lengdar. Auð
vitað verður ekki sneitt hjá
sumum opinberum samkom-
uim, en við ihjónin höfum ann-
ars sett ofckur þá reglu, að
heimsætkja á þjóðhátíðardög-
um sendimenm þelnra ríkja, er
hafa stjórmmáilasaimband við
ísland, eða sem við höfum ein
hver sérstök kynni af.
— Hefur sendiherrann tæki
færi til að kymnast viðhorfiuim
almemniinigs til heimalamds
síns?
— Kynmi senditoerrans af
mönnum og málefnum eru
ekki eimgömgu bumdin við til-
tölulleiga smáan hóp stjórn-
málamanma og erlendra sendi
manna. Auðvitað fylgist sendi
herramn vel með því, sem rætt
er ag ritað á opinberum vett-
vamgi og einmig ihefiur hann
tækifæri til að hitta almenma
borgara við ýmis tækifæri. Ég
hef t.d. oft verið beðimn að
heimsækja eimhverja ákveðna
hópa og kymna ísland fyrir
þeim. Þannig hef ég lí'ka kom-
isat í kynni við alþýðu manna
og kynnzt sjómanmiðum henn-
ar.
— Teljið þér tímabært, að
fslendingar stofmsetji upplýs-
imgadeildir við einhver sendi-
ráða sinna?
— Nei, emn sem komið er,
fimnst mér það tæpast koma
til greina. Það er í sífellu
reynt að spara útgjöiLd till
reksturs semdiráðanna og því
beld ég, að það starfsli#, sem
fyrir er á skrifstofum ok'kar
verði að sjá um að veita þær
upplýsimgar og þau upplýs-
ingarit ag tovifcmyndir, sem
völ er á.
— Eru þess mörg dæmi, að
Islendingar Leiti á náðir semdi
ráðsins?
— Etoki er það mjög ail-
gengt. Þó kemur annað slagið
fyrir, að landar þurfi að biðja
um aðstoð otokar. Og einnig
kemur fyrir, að Bretar séu
í vandræðum rneð einhvem
íslending og þá hafa þeir sam
band við oikikur. Ég minmist
eins slíks dæmis. íslenzkur
togarasjómaður hafði komið
Sendiherrahjónin frú Gróa og Henrik Sv. Björnsson. —
(Ljósm.: Gisli Gestsson)
tiil London frá Grimsþy
ásamt fleiri íslendingum.
Hópurinm ætlaði að ferðast
saman með neðamjarðar
braut til dvalarstaðar síns í
London, en svo óheppilega
vildi til, að þessi umræddi sjó-
maður varð eftir, þegar lestin
með ferðafédögunum fór af
stað og meira að segja hafði
eimn þeimra tekið jakka sjó-
mannsins með öllum skilríkj-
um í sína vörzlu. Maðurinm
stóð þarna ráðalaus upp í neð
anjarðargöngunum og eftir
langan tima fór hamn á -fund
LögregLunnar, sem hann gat
þó etoki gert skiijanlegt
hversu neyð hams var sár. En
lögreglan hringdi til mín
seint um kvöld og sagði ,að
hjá sér væri íslendingur, sem
ekki kymmi enSku og þeir á
Lögreglustöðinni kynnu því
miður etoki íslenztou, svo að
báðir aðilar væru í stökustu
vandræðum. Ég bað um, að
íslendimgurinn yrði fiuttur í
sendiráðið og þar tókst mér að
grafa upp nafmið á toótelinu,
sem hann átiti að búa á og
komsit hann til sikila. Þegar
sjómaðurinm kvaddi, þakkaði
hann mjög vel fyrir aðstoðina,
en sagði svo: „Ja — hvert þó
í þreifandi. í öllu þessu þurfti
maður að lenda — og það
ófullur. —
__ Leggst það ekiki vei í
yður, að flytja nú til Parísar?
— Jú, mjög vel. Við hjónin
höfum áður búið þar og þekkj
um því París. Starfið er nokk
uð fjölþætt þar, því að sendi-
herrann er fulltrúi íslands í
fastaráði Atlantshafsbanda-
Lagsins og í O.E.C.D. og þarf
að sækja reglulega fundi hjá
þessum stofnunum. Þá sækj-
um við og fundi nefnda innan
fastaráðs NATO, og sitja þá
annað hvort sendiherra sjálf-
ur eða einhver fulltrúa hans,
sem eru þrír í París. Eftir
komuna til Parísar mun ég
fara í kynningarheimsókn til
utanríkisráðherrans og ýmsa
starfsmenn í ráðuneyti hans.
Það er mjög þýðingarmikið
fyrir erelnda sendimenn að
hafa gott samband við utan-
ríkisráðuneyti á hverjum
stað. í byrjun næsta mánaðar
flyt ég til Parísar og skömmu
síðar fer ég : fund de Gaulle
og afhendi honum trúnaðar-
bréf mitt. í París er ég einnig
sendiherra íslands í Belgíu,
Luxembourg og Júgóslavíu.
Þegar ég hef afhent trúnaðar-
bréf mitt í París mun ég
heimsækja þessi lönd og fram
vísa skilrí'kjum mínum þar.
— Verður starf sendiherr-
ans þreytandi, þegar til lengd
ar lætur?
— Það getur auðveldlega
orðið það, ef ekki eru sett
ákveðin takmörk varðandi
veizluhöld og heimsóknir í
önnur hús. Oft hefur líka ver-
ið erfitt að vera með börn
á skólaskyldualdri með sér.
En við hjónin höfum Látið
börnin ökkar dveljast mikið
á Islandi til þess að þau séu
í tengslum við heimaland sitt
og ættingja og vini sína þar.
En embættið gefur tækifæri
til kynna af ýmsum löndum
og þjóðum, og sömuleiðis hef
ég fengið að kynna land miitt
og þjóð. Mér líikar ailtaf
vel að vera sendiherra ís-
lands.
Guðfinna Guðbrands-
dóttir —
A MORGUN verður Guðfinna
Guðbrandsdóttir, kennari, kvödd
hinztu kveðju í Dómkirkjunni í
Reykjavík, en hún andaðist á
Vífilsstöðum að morgni hins 7.
þessa mánaðar.
v Guðfinna fæddist 19. júní 1909
I Viðvík í Skagafirði, en þar
bjuggu foreldrar hennar þá óg
lengi síðan. Móðir Guðfinnu var
, Anha Sigurðardóttir, sem látin er
fyrir fáum árum. Sigurður faðir
hennar var Einarsson. Hann bjó
fyrst í Pálsbæ á Seltjarnarnesi
og síðar í Seli í Reykjavík. Móð-
ir Önnu var Sigríður Jafetsdóttir
Einarssonar, en hann var bróðir
Ingibjargar konu Jóns Sigurðs-
sonar forseta. Faðir Guðfinnu er
•éra Guðbrandur Björnsson fyrr-
verandi prófastur, en faðir hans,
séiót Björn Jónsson í Miklabæ,
Minning
var sonur Jóns bónda Magnús-
sonar á Broddanesi og Guðbjarg
ar konu hans, en kona séra
Björns var Guðfinna Jensdóttir
frá Veðrará innri í Önundar-
firði.
Guðfinna ólst upp hjá foreldr-
um sinum, elzt sinna systkina.
Hneigðist hugur hennar snemma
til fróðleiks og mennta. Eftir að
barnaskóla lauk, var hún í ung-
lingaskóla heima í sveit sinnL
þá í Kvennaskólanum á Blöndu-
ósi og síðan í Kennaraskólanum,
en þaðan útskrifaðist hún vorið
1933.
Að loknu kennaraprófi kenndi
Guðfinna á mörgum stöðum,
ýmist í sveitaskólum eða í kaup-
stöðum. Síðast kenndi hún í
Hveragerði. Kennslustörf sín,
sem og önnur störf, vairn Guð-
finna af einstakri samvizkusemi
og alúð, þótt aðbúnaður og að-
staða væri oft verri en skyldi,
einkum fyrri árin. Er ég þess full
viss, að nemendur hennar, sem
eru æði margir og dreifðir um
allt land, munu minnast hennar
með þökk í hug og viröingu, ekki
einasta fyrir góða fræðslu, heldur
og ekki síður fyrir holl og varan
leg uppeldisáhrif.
Guðfinna var sifellt að nema.
Kom þar hvort tveggja til, að
hún var að eðlisfari mjög bók-
hneigð og fróðleiksfús og einnig
vildi hún verða sem hæfust til
að inna störf sín vel af hendi.
Sumarið 1937 var hún í Askov
á námskeiði, sem þar var fyrir
kennara, og veturinn 1948—’49
var hún við nám í Handíðaskól-
anum. Auk þessa var Guðfinna
á mörgum skemmri námskeiðum,
síðast í Englandi fyrir fáum ár-
um, þá farin að heilsu.
Guðfinna hafði mikinn hug á
bindindismálum og hafði á því
sviði ekki aðeins holl áhrif á
nemendur sína, heldur og aðra,
er hún var samvistum við. Skrif
aði hún um það efni bæði í blöð
og tímarit.
Eftir að Guðfinna settist að í
Hveragerði, eignaðist hún þar
kyrrlátt og hlýlegt heimili og
hugði gott til framtíðarinnar eftir
nokkuð erilsama ævi. En rétt
i þann mund tóto hún að toenna
sér þess meins, er varð hennl
að aldurtila. í mörg og löng ár
háði hún sína þögulu baráttu
hugrökk og bjartsýn. Hef ég ekki
í annan tíma orðið vitni að því-
líku þreki og æðruleysi.
Eg kynntist Guðfinnu fyrst;
þegar hún kenndi í Laugarnes-
skólanum veturinn 1946—47, og
hefur okkar vinátta haldizt síð-
an. Guðfinna var á margan hátt
sérstæð kona og minnistæð þeim,
sem henni kynntust, víðlesin og
fróð, heilsteypt og hreinlynd, en
fremur fáskiptin. Hún var mikill
vinur vina sinna, einlæg og
trygg, svo að þar bar aldrei
skugga á. Höfum við, vinir henn
ar, mikils misst, er við sjáum
henni á bak, og verður h.ennar
skarð seint fyllt, en minning
hennar mun lifa lengi í hugum
okkai.
Eg þakka Guðfinnu öll gömlu,
góðu kynnin og bið henni bless-
unar í hinu ókunna landi hand-
an við gröf og dauða. Föður
hennar, öldruðum, og systkinum
hennar votta ég einlæga samúð.
Gunnar GufaMwdnw.