Skírnir - 01.01.1963, Blaðsíða 228
216
Ritfregnir
Skírnir
Hannes Pélursson: Stund og staSir. — Helgafell. Reykjavík 1962.
Þetta er þriðja ljóðabók Hannesar Péturssonar. Fyrsta bókin, Kvœði,
var óvenjugott byrjandaverk, einkum sögulegu kvæðin. Annað ljóðasafn-
ið, / sumardölum, var daufara í bragði. En með Stund og stöðum hefur
skáldið aftur tekið nýtt stökk, þó að ekki hafi því lánazt að koma mönn-
um svo á óvart sem í fyrstu, enda gerir það varla nokkur nema einu sinni.
Kvæðunum skiptir Hannes í fimm flokka eða þætti: Raddir á dag-
hvörfum, tilbrigði við þjóðsögur, Hinar tvær áttir, Stund einskis, stund
alls, Stáöi og Sonnettur. Raddimar minna á þjóðsagnakvæðin í fyrstu bók
Hannesar, eru samanþjappaðar að efni og myndræns eðlis, vel gerðar, en
taka yfirleitt ekki fram fyrri þjóðsagnakvæðum skáldsins.
Hinar tvær áttir er kjarni bókarinnar. 1 þeim flokki, sem er mjög per-
sónulegur og þrunginn lífsreynslu, eru teknar til meðferðar þrár manns-
ins, heimþrá hins brottfarna til æskustöðvanna (SöknuSur, tJtlegðin,
Ódrsseifur), iðrun yfir glötuðum tækifærum (Hinn fjórSi vitringur frá
Austurlönduni), þrá eftir skilningi, vináttu, samúð og fegurð (Hinar tvær
áttir, MeS nœturlestinni). Kvæðin i þessum flokki eru hvert öðru betra.
Látlaust og þakksamlega túlkar skáldið hug sinn til æskustöðvanna, ekki
sizt fjallsins, sem fylgir því „eftir til fjærstu vega“, og vorsins heima.
Svo að tekin séu sýnishorn, þá er eitt stytzta kvæðið, Útlegðin, á þessa
leið:
Langt hef ég borizt burt frá þeim dögum er óx
í brjósti mínu sú veröld er augun litu.
Hví rak mig tíminn í útlegð frá hlutunum, hingað
í heimbyggð þess vana sem ómerkir reynslu og gerð.
Hvar liggur, bernska, vegurinn héðan og heim
að höllinni sem þú reistir mér eitt sinn í þeim?
Þá þykir mér UndriS ekki síður fagurt smákvæði.
Enn gerist undrið
sem öllu tekur fram
og eins þó við siglum
upp úr sjöunda himni:
enn verður lyngmórinn
athvarf söngfuglsins
aftur renna hjarðirnar
til efstu grasa.
Um söknuð og þrá fjallar líka næsti þáttur: Stund einskis, stund alls.
söknuð eftir þá daga, „þegar heimurinn var fiskur í vörpu ljóðsins“, sökn-
uð eftir stóran himin „vorborinnar sögu“, þrá eftir eldlegri hugsun, nýrri
dögun, göfgi og fegurð.
Kaflinn StaSir túlkar, að mér finnst, útþrána, fullnægingu hennar,