Tíminn - 25.03.1956, Qupperneq 7
1 í MI N N, sunnudaginn 25. marz 1056
7
Um alllangt skeið hefir verið
réttilega beiit á það, að erfitt væri
fyrir íslenzka kjósendur að velja á
milli flokkanna við kosningar. Allt
síðan að íhaldið missti meirihluta
sinn 1927, hefir enginn einn flokk-
ur verið Iiklegur til ao fá meiri-
hluta, og aldrei fullvitað um stjórn
arsamvinnu milli flokkanna fyrir
fram, nema fyrir kosningarnar
1927 og 1934, þegar augljóst var,
að Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn myndu vinna sam-
an, ef þeir fengu meirihluta. Af
þessu hefir það leitt, að kjósendur
liafa sjaldnast vitað það fyrir kosn
ingar, hvaða stjórn þeir voru raun
verulega aö styðja með þvi að
kjósa þennan eða hinn flókkinn.
Með því að kjósa Sjálfstæðisflokk-
inn, voru þeir t. d. ekki vissir um,
hvort þeir væru fremur að stuðla
að stjórnarsamstarfi viö kommún-’
ista (sbr. nýsköpunarstjórnina) ;
eða Framsóknarflokkinn (sbr. sam ;
vinnuna síðan 1950) og þannig;
mætti rekja þetta áfram.
Það hefir vantað lireinar línur,
svo að kjósendur gætu gert sér,
fulla grein fyrir því, livað væri
raunverulega um að velja, Þa'ð,
■ sem hefir vantað, er að flokk-
arnir semdu um sainstarf sín á
milli fyrir kosningar og gæfu
kjósendum þannig aðstöðu til að
taka afstöðu til þess í kosning-
umim, en semdu ekki um það eft
ir kosningarnar, þegar kjósanri-
inn gat liiíu eða engu iim þessi
mál ráðið.
Það, sem hefir vantað tii að
losna við glundroðann og óvissuna,
er hefir einkennt íslenzkt sljórrx-
málalíf undanfarið og gert hefir
kjósendum erfitt að átta sig fyrir
kosningar, er m. ö. o. það, að valið
slæði fyrst og fremst milli tveggja
meginfylkinga, og kjósandinn gæti
greitt atkvæði eftir því i vorri
þessari fylkingu hann treysli bet-
ur. Það heíir vantað valið milii
vinstri og hægri.
Tvær aðalfylkingar
Samfylking Framsóknarflokksins
og Alþýðufiokksins markar að því
leyti, eins og mörgu fleiru, tíma-
mót í íslenzkum stjórnmálum, að ;
kjósendurnir íá nú tækifæri tii I
þess eins og í kosningunum 1927 j
og 1934 að velja á milli tveggja j
meginfylkinga. Við kosningarnar
nú verða því línurnar miklu
hreinni og val kjósenda því auð-
veldara en það hefir verið um a.
m. k. tuttugu ára skeið.
Ef litiS er á úrsiit þingkosning-
anna 1953, kemur það í ljós, að
. Framsóknarflokkurinn og AI-
þýðuflokkurinn hafa fengið 29.
053 atkvæði samanlagt, en Sjálf-
stæðisflokkurinn 28.738 atkv.
Kommúnistar fengu þá 12.422
atkv. og Þjóðvarnarmenn 4.667
atkvæði.
Þessar tölur sýna það eins glöggt
og verða má, aö með samfylkingu
Framsóknarflokksins og Alþýðu-
flokksins hafa skapast hér tvær
meginfylkingar. Leiðin til að
skapa starfshæfan þingmeirihluta
er að efla aðra hvora þeirra. Hitt
er ekki til annars en að viöhalda
ringuireiðinni og glundroðanum að
kasta atkvæðum á annað livort
kommúnista eða Þjóovarnarmenn.
Samfylking Framsóknarflokksins
cg Alþýðuflokksins gerir það ]>ann
ig að verkum, að línurnar eru
orðnar miklu hrcinni cn áður.
Meginfylkingarnar eru orðnar
tvær, íhaldsfylkingin og umbota-
fylkingin. Þeir, sem báðum vilja
liafna, hafa aðeins þriðja valið;
Að viðhalda glundroðanum og ring
ulreiðinni með því að kjósa ann-
aðhvort kommúnista eða Þjóðvörn.
Alræði braskasanna
er takmark Sjálfstæðis-
flokkssns
Sjálfstæðisflokkurinn vcrður
önnur aðalfylkingin í næstu kosn-
ingum. Því er nauðsynlegt, að
menn geri sér þess vel grein, hverj
ir ráða honum og hvert takmark
hans raunverulega er.
Starfsemi Sjálfstæðisflokksins er
Lírnir símnmíúmm skýrast - Ivær megmfylkingar - Sjálfstæð-
isffokkíirmn berst fyrir afræði fcraskaramia - Trííin á „ffokk aSIra
stéítau 'ög trijin á Stalm, en? raunaleg dæmi um mátt bSekking-
anna - Yerkefni samfySkingar Framsóknarflokksins og Alþýðu-
tíðinni, eru enn bundnar við þetta.
Þeir vita vel, að fylgi þeirra mun
ekki aukast, nema síður sé. Aðal-
von þeirra nú er að sundrungar-
flokkarnir, kommúnistaflokkurinn
og Þjóðvarnarflokkurinn, nái það
mörgum atkvæðum, að samfylk-
ingu Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins takist ekki að fá
meirihlutann.
ffokksisis - Stuðningur vlð koírmúnista og Þjóðvarnarmenn við-
hefdur gfuedroðanum og síyrkir íhafdið - Skylda umbótamanna
Þrátf fyrir ireqan afia í verstöövunum suövestan lands að undanförnu or mikiS um aö vera í hraöfrystihús-
uunm. ÞjóðarbúiS á mikiö undir, aS þar sé vel unniS. — Myndin er úr vélasal nýtízku hraSfrystihúss.
vissulega löngu búin að sanna það,
að hann er fyrst og fremst flokk-
ur fámcnnrar gróðaklíku í Reykja-
vík, þótt hann hafi vfir sér gæru
„allra stétta flokksins". Með
skefjalausum . áróðri, sem mik'd
peningaráð flokksforingjanna hafa
gert lionum kleift að halda uppi,
hefir honum tekist að blekkja sak-
laust fólk víða.um land til að álíta
liann allt annað en hann er. I-að
eru því vissul.ega mildu fleiri, sein
hafa látið blíndast af röngum á-
róðri hérlendis á undanförnum ár-
úm, en þeir, sem hafa dýrkað Stal
in sem lýðræðishetju og mannvin.
Blekkingin um „allra stétta floick-
inn“ er vissuiega um margt skyld
blekkingunni um Stalin.
Ef SJálfstæðisflokkurinn fengi
völdin, mýiiðn þeir, sem hafa
trúað á haii'n sem „alira stétta
flokk", verífa fyrir sizt minna á-
falíi en þeir, seni hafa irúað á
Stalin. — StjórnarfaríS yrSi þá
fyrst og frenist miðað við það aö
treysta völd cg auð þeirrar í'á-
mennu klíku, sem ræður Sjálf-
stæðisflokknum. Þá yrði hér hald
i'ð líkt á máíum og í ríkjum Suð-
ur-Ameríku, þar sem stjórnar-
herrarnir fela æítingjum og vild-
arvinum helztu embætti þjóSíé-
lagsins, og beita síöaii hvers kon-
ar ofríki til að halda í völdin.
Líti'ð dæmi nm það, sém koma
myndi, er val bankastjóra við
Landsbankahn og Útvegsbank-
ann síðan Sjálfstæðisflokkurinn
fékk meirihluía í sfjórn bessara
síofnaná. Þar siíja nú tveir
tengdasynir og mágur ráðamcstu
ættarinnar í innsta hring Sjálf-
stæðisflokksíns. Til þess að missa
ckki völdin, yrði ekki Iiikað vii)
að lagfæra kesningalögin fiokkn-
um í hag (sbr. steiktu gæsirnar).
fjarlaigja andstæðingana með
fölskum forsendum (sbr. Klepps-
málið og Kóllumálið) og halda
ki'öfum alþýðunnar niðri með iog
regluvalði (sbr. ræðu dómsmála-
ráðherrans um eflingu lögregl-
unnar í sambandi við lausia efua-
hagsmúlannaj.
Stjórn Sjálfstæðisflokksins myndi
m. ö. o. þýða alræði o^ofríki brask
araklíkunnap, er þrengdi hag ailr-
ar alþýðu tií að auka auð sinn og
yfirráð. Þá myndi aftur búið að
landbúnaðinum á líkan hátt og í
tíð nýsköpunarstjórnarir.nar. Þá
myndi hallarbyggingar og örinur
fjáríesting hinna nýríku í höfuð-
staðnum, verða til að fullkomna
þann fólksflótta úr dreifbýlinu,
sem rýmkun fjárfestingareftirlits-
ins 1953 hefir magnað um allnn
helming.
Máftur blekkinganna
j Þeir menn cru alltof margir,
sem ekki vilja trúa því, að þessi
, lýsing á Sjálfstaaðisflolcknum sé
rétt. Þeir standa í þeirri trú, að
, hann sé íhaldssamur kyrrstöðu
I flokkur eins og brezki íhaldsffokk
i urinn og hinri kristilegi flokkur
' Adenauers.
Þessir menn eru álíka blindaðir
og þclr, sem hafa trúað á Staíin
sein lýðræííi-.hetju. Þeir gera sór
ekkl grein fyrir því, að hvergi
mótar hjá Sjálfstæðisflokknum
fyrir neinni sérstakri þjóðmála-
stefnu, eins og t. d. hjá íhalds-
flokkunum í Evrópu. llann getur
gengið lengra í yfirbo'öum en
nokkur flokkur annar, beitt sér
íyrir strangari höftum en nokk-
ur flokkur annar (sbr. fiskeinok-
unina) og yfirleitt brotið gegn
öllu því, sem evrópskir íhalds-'
flfikkar telja stefnu sína. Til
þessa liggur sú einfalda ástæða,
að forkólfar hans hafa enga
stefnu aðra en þá að viðhalda
með einhverjum hætti þeirri sér
réttindaaðstöðu, sem þeir hafa
náð, og helzt að treysta hana og
auka. Sjálfstæðisflokkurinn er
því ekki íhaldsflokkur í evrópisk
um skilningi, heldur flokkur
pólitískra ævintýramanna og fjár
brallsmanna, eins og afturhaids-
flokkarnir í SuSur-Ameríku.
Því miður eru þeir enn svo
margir, sem eru blindaðir af áróðri
Sjálfstæðisflokksins, að hann mun
1 hafa allsterka aðstöðu í næstu
j kosningum. Þó ber nú meira á því
; en oft áður, að þeir, sem áður hafa
í fylgt honum, eru að opna augun
' fyrir því, hvers konar flokkur
hann í raun og veru er.
Samfylking Framsóknar-
flokksins ag Alþýóuflokksins
Þá er að víkja nokkrum orðum
að hinni meginfylkingunni, sam-
j fylkingu Framsóknarflokksins og
1 Alþýðuflokksins.
i Flokkar þessir voru stofna'ðir á
sínum tíma lil að vinna að bættum
kjörum hins vinnandi fólks í land-
inu. Framsóknarflokkurinn hcfir
einkum beitt sér fyrir bættum
kjörum fólksins í sveitum og kaup
túnum, en Alþýðuflokkurinn fyrir
hagsmunum fólksins í hinum
stærri bæjum. Báðir flokkarnir
haía lyft Grettistökum í barátt-
unni fyrir bættum kjörum albýðu-
stéttanna. Verk þcirra hafa sýnt
og sannað, að alþýðustéttirnar
geta treyst þeim til að vinna vel
að bættum hag þeirra.
Þessir flokkar hafa löngum útt
málefnalega samstöðu, en leiðir
þeirra samt skilið um alllanga hríð
af óeðlilegum ástæðum. Það hefir
átt sinn mikla þátt í því, að hér
hafa ekki verið fyrir hendi um all-
langt skeio nógu öflug samtök um-
bótamanna. Með samfylkingu og
samningum bessara flokka nú fyr-
ir kosningarnar, hefir verið bætt
úr þessu.
Mikilvæg verkefni bíða þessa
nýja bandalags, ef þa'ð fær meiri-
hluta í næstu kosningum. Það
þarf víða að hreinsa til eftir að
sundrung vinsft-i aflanna er búin
að tryggja stjórnarþátttöku Sjáif
stæðisflokksins um 17 ára skeið.
Það þarf að hreinsa til í bönk-
unum, fiskverzluninni og fisk-
vinnslunni. Það þarf að koma
verzluninni í heilbrigt horf. Það
þarf að útrýma hvers konar ó-
eðlilegri milliliðastarfsenii. Það
þarf að skapa efnahagslífinu neii
brigðan starfsgrundvöll, svo að
atvinnuvegirnir geti eflzt, fram-
farirnar haldið áfram, atvinnan
verið nóg cg líískjörin batnað.
Gg þetta verður ekki gert, nema
í núnu samstarfi við stéttasamtök
in í landinu. Það verður að
tryggja þátítöku þeirra í lausn
málanna, þótt því fylg'i, að jafn-
framt verði að tryggja þeim að-
stöðu til áhrifa á gang þeirra.
Það er alveg víst, að um allt
land verður þessari nýju samfylk-
ingu fagnað, því að hún gefur fyr-
irheit um, að hér verði mynduð
umbótastjórn og bægt frá þeim
glundroða, er hefir einkennt stjórn
málin um skeið. En því aðeins
verður henni þó tryggður sigur-
inn, að enginn sannur umoó a
maður liggi á liði sínu, heldur
vinni einbeittlega að því, að meiri-
hlutanum verði náð.
Sprengifiokkarnir
Hér hefir áður verið sagt frá
þvi, að sundrung vinstri aflanna
á undanförnum árum, hafi átt meg
inþátt í því að efla áhrif Sjálf-
stæðisflokksins og tryggja honum
stjórnarþátttöku. Vonir Sjálfstæð-
ismanna um völd og áhrif í fram-
Trú Sjúlfstæðismanna á sundr-
ungarflokkana hefir enn styrkzt
við það, a'ð kommúnistar hafa
tryggt þátttöku Sjálfstæðismanna
í ríkisstjórninni fram yfir kosn'
ingar með því að neita kosninga
stjórn Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins um hlutieysi
Það sýnir vissulega, að kommún
istar munu einnig reyna að
tryggja stjórnarþátttöku Sjáíf
stæðiliflokksins eftir kosningar,
ef þeir fá nokkurt bolmagn til
þess. Kjósendurnir veroa því
að svipta kommúnista aðstöðunni
til að geta ráðið nokkru um þessi
: mál eftir kosningarnar.
Hver sá vinstri sinnaður kjós-
andi, sem í næstu kosningum, kast
ar atkvæði sínu á kommúnista eða
Þjóðvarnarmenn, er raunverulega
með því að viðhalda þeim glund-
, roða og sundrung vinstri aflanna,
' sem hefir lamað íslenzkt stjórn-
málalíf um alltof langt skeið. Það
g'at frekar verið afsakanlegt, að
menn köstuðu atkvæðum sínum á
þessa flokka, meðan ekki var um
neitt heilstcypt samstarf vinstri
mauna að ræða og' lítil von var
um að komast út úr glundroðan-
um, en eftir að samfylking Fram-
sóknarflokksins og Alþýðuflokks-
ins er komin til sögunnar, horfir
þetta allí öðru vísi við. Þá er það
bein þjónusta við bæði íhaldið og
glundroðann, að kjósa sprengi-
flokkana.
Þetta er staðreynd, sem hver
sannur vinstri sinnaður maður
verður að gera sér Ijósa.
Skylda umbóíamanna
Allir þeir, sem vilja losna við
glundroðann úr íslenzkum stjórn-
málum og ekki vilja gefa bröskurun
I um alræði, eiga í næstu kosning-
j um að fylkja liði um samfylkingu
! Framsóknarflokksins og Alþýðu-
. flokksins. Með því eina móti, verð-
ur tryggð hér frjálslynd umbóta-
I stjórn á komandi árum.
| Það er því ekki aðeins skylda
fylgismauna Framsóknarflokks-
ins og Alþýðuflokksins að veita
þessari samfylkingu liðveizlu,
heldur allra þeirra frjálslyndra
og umbótasinnaðra manna, sem
eru fyrir hendi, hafa fylgt öðr-
um flokkum.
undir ö'ðrum skilyrðum en nú
Þess sjást líka rnörg merkin, að
þessi nýja samfylking muni hljóta
fylgi langt út fyrir raðir þeirra,
sem áður hafa fylgt þessum tveim-
ur flokkum, og þó mun þetta koma
enn betur á daginn, þegar það hef-
ir skýrst betur, hve stórfelldum
breytingum og umbótum hún mun
valda á allri skipan og framvindu
íslenzkra stjórnmála.
DeiÍ3 Gunnlaugs Péturssonar
og stjórnar S. H.
Á þessum stað hér í blaðinu,
var nýlega skýrt frá því, að Gunn-
laugur Pétursson, sölustjóri Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna í
New York, hefði sagt starfi
sínu lausu vegna ágreinings við
stjórn fyrirtækisins hér heima, en
hún hefði gegn ráðum hans tekið
ákvarðanir, er hefðu dregið stór-
lega úr sölu íslenzks fisks vestan
hafs. Stjórnin birti svargrein við
þessu í Mbl. og taldi þessa frá-
sögu alveg tilhæfulausa.
Gunnlaugur hefir í tilefni af
þessu skrifaS grein í Mbl., þar
sem hann staðfestir frásögn Tím-
ans og gefur óbeint til kynna, að
vegna afskipta stjórnar Sölumið-
stöðvarinnar liafi fisksala íslend-
inga vestan hafs minnkað um helm
ing í Bandaríkjunum á síðastl.
ári, og það, sem verra er, að keppi
nautar okkar hafi þess vegna unn-
(Framhald á 6. síðu.)