Tíminn - 05.04.1957, Qupperneq 7

TÍMINN, föstudaginn 5. apríl 1957.
z
_ ..... ■
Þannig leit Akureyri út, er Vilhjáimur var þar um mánaðamótin febrúar-mari.
ViIIijákrjir Einarssen skriíar frá Ákureyri:
Þýskur knattspyrnukennari þjálfar
knatispyrnumenn á Akureyri í sumar
Knattspvisan er orðin lang almenn
asta íþráttagremm á Ákureyri
inn er fyrir sunnan, og þar þurfa
þeir að vera til þess að komast
í álnir bæði í knattspyrnu og öðr
um greinum íþrótta.“
Akureyri, 1. :narz 1957.
Ekki get ég sagt skilið við þessa
pistla mína frá Akureyri án þess
að hafa samband við nokkra menn
úr félagslífi bæijarins, og þá fyrst
Og fremst íþróttakennara.
Áður gat és um hið fjölbreytta
starf í Íþróttaíélagi Menntaskól-
ans á Akureyri. Þótt fólkið í Gagn
fræðaskóianum á Akureyri sé
yngra, er starfið þar í ýmsu hið
athyglisverðarta, og bið ég Har-
ald Sigurðs~on, íþróttakennara
skólans að skvra frá helztu þátt-
um síarfseminnar:
„Eitt er það, sem hefir nýlega
eflt íþróttalifið hjá okkur, og það
er bikarkeponi, sem tekin hefir
verið upp í ýmsum greinum. f
sundi gáfu kennarar skólans bik-
ar, og keppt hafa á annað hundr
að nemend j.r um hann. Guð-
mundur Jónsson forstjóri Esso
gaf bikar t'l keppni í knatt-
spyrnu. Einnig er keppt um bik-
arí handknaftleik. Sigurvegararn-
ir fá nöfn sín letruð á bikarana,
og þeir geymdir á áberandi stað
í skólanum.
Við eiguin framundan skíða-
keppni ba'Si i göngu og svigi, j
sem er hér Arlega. Það hefir mik- f
ið háð okkur að við höfum eng- ■
an skála, e" Snæhólabragginn er
orðinn ónýtur. Reyndar er nú !
risið fjallahótel, sem skólinn mun i
fá afnot af, og mun það bæta úr,
þörf okkar. Nýlega hefir verið
komið á keppni í sundi og
knattspyrrt' milli G. A. og Lauga-
skóla, og r':k:ll áhug: fyrir fram-
haldi á slíku. Meðal nýjunga í
skólanum má nefna umferðar-
kennslu, sem fram fer í fimleika-
sal skólans, með hjálp lögregl- j
unnar. Danskennsla fer fram j
. vikulega og er mikil og almenn.
Ýms námskeið eru í skólanum,
t. d. kenn^la í olíulitameðferð.
Taflfélag er mjög fjölmennt í
skólanum, og stjórnar Jón Sigur-,
geirsson kennari því.“
— Það c-u alltaf vandamál í
sambandi við skipulag á íélagslífi
i skólum, liggur þér nokkuð sér-!
stakt á hjarta þessu viðkomandi? |
— Vildirðu e. t. v. segja eitt-
hvað um skipulag íþróttamála al-
unglingar hér úr skólanum séu í mennt?
5 félögum í einu: Æskulýðsfélag-
inu, stúku, íþróttafélagi, skólafé-1
laginu, skátafélaginu, og e. t. v. ;
fleiri. Ég tel ráðlegt að takmarka
félagatöluna við t. d. tvö félög. j
Hitt kennir unglingunum blátt á-1
fram að vanrækja sín störf. Það
er ógerlegt að standa alls staðar
í stykkinu hvað vel sem ungling-
arnir eru af vilja gerðir. Þetta
liggur á þeim eins og martröð, og
þeir losa sig undan farginu við
fyrsta tækifæri, eða strax og þeir
eru búnir í skóla, og verða ó-
starfhæfir við félagsmál.“
— Viltu ekki segja mér svolítið
frá íþróttamálum almennt hér í
bæ?
„Það er þá fyrst að nefna
knattspyrnuna, sem er nú lang-
almennasta íþróttin hér. Aðstað-
an við æfingar batnaði stórlega
við völlinn, þótt enn vanti bún-
„Sjálfsagt segi ég ekkert, sem
ekki hefir verið sagt oft áður,
en það eru ýmis atriði sem ég
vildi drepa á: T. d. skattpíning
íþróttafélaga, sem gerir þeim
lífið illa brogað, og er alveg ó-
viðunandi. Hvað heildarskipulag
snertir vantar alveg hjá okkur
fjármagn til að halda uppi öfl-
ugri heildarforustu. Tilfinnanleg-
ust er vöntun á landsþjálfurum í
hinar ýmsu greinar. Þetta þyrftu
að vera menn, sem sinntu slíkum
störfum frá ári til árs og gætu
unnið eftir ákveðnu skipulagi og
haft varanlegt samband við sem
flest byggðarlög.“
ÆskulýtSsheimiIi templara
Eg komst á snoðir um merki-
lega starfsemi, sem góðtemplarar
reka á Akureyri, en það er æsku-
ingsherbergi, og full þörf væri,, lýðsheimili, sem opið er öllum
á æskulýðshöll við völlinn. íínatt, æskulýð bæjarins og hefir upp á
spyrnuráðið hefir ráðizt í það (ag þjóða ýmiskonar tómstunda-
stórvirki að fá til Jandsins þýzk- gaman og leiki. Ég sneri mér til
an þjálfara um 6—8 mánaða Eiríks Sigurðssonar yfirkennara
ske:ð, sem mun koma 3. marz. I vjg barnaskólann, og gaf hann mér
Höskuldur Markússon hjá Am-jýmsar upplýsingar viðvíkjandi
aro hefir verið milligöngumað-1 þessu merka brautryðjandastarfi,
ur, og veitt okkur ómetanlegan
stuðning. Þetta held ég að sé
mjög raunhæft til úrbóta í knatt-
spvrnumálum, og vonast eftir Ak-
urevringum sterkari næsta sum-
ar en nokkru sinni fyrr. Við er-
um einnig að afla okkur sam-
banda og viljum senda 2—3
stráka utan til æfinga að for-
dæmi Akurnesinga.
Okkur til mesta óhagræðis hef-
ir veri'ð ákveðið að hafa hluta
íslandsmótsins í maí. Þá gæti
svo farið að við hefðum aldrei
ieikið á ófrosnum völlum, en
hlutur Sunnlendinga ólíkt betri.
Þannig er ekki rétt að farið. ís-
landsmótið á að vera lokatak-
sem stúkan rekur þarna.
Eiríkur sagði m. a.: „Þegar regl-
an á Akureyri fór í alvöru út í bíó-
rekstur, sáum við að einhver á-
kveðinn tilgangur þyrfti að vera
vera með slíku. Við ákváðum að
stofna til tómstundaheimilis fyrir
æsku bæjarins. Okkur bauðst Hót-
el Norðurland til kaups, og keypt-
um allt í skuld. Síðan hefir verið
rekin margvísleg starfsemi með
mikilli þátttöku. M. a. sem við
höfúm í húsinu má nefna: lesstofu,
leikstofur með bob, borðtennis,
billjard, töflum og spilum, 5—6
námskeið í ýmiskonar tómstunda-
iðiu s. s. tréskurði, hjálp í viðlög-
um. hjúkrun í heimahúsum, flug-
um heimill ókeypis aðgangur bæði
að námskeiðunum og leikstofun-
um.
Segja má að bíóið hafi gert það
að verkum að við hófum þetta
starf, en eftirgjöf á skemmtana-
skatti gerir rekstur heimilisins
mögulegan.“
Því heyrist oft fleygt að stúk-
urnar séu stofnanir úr tengsl-
um við raunhæfa æskulýðsstarf-
semi, eins konar sjúkravernd
fyrir fullhrausta menn, sem
ekki nái til þeirra sem raun-
verulega þarfnast hjálpar með.
Þeir sem þannig tala ættu að
kynna sér starfsemi reglunnar
á Akureyri, og mér er sagt að
svipuð starfsemi sé komin á
fót á ísafirði. Ilér sést að unnið
er að gagnmerkum þarfamálum
fyrir æsku viðkomandi staða,
og varla hægt að benda á raun-
hæfara umbótastarf.
Ég get ekki lokið þessum Akur-
eyrarþönkum án þess að rabba of-
urlítið við Hermann Stefánsson,
menntaskólakennara, en Hermann
er einnig formaður Skíðasambands
íslands (SKÍ). Hann var við gæzlu
sundhallarinnar nýju er ég hitti
hann að máli, en meðal hinna fjöl-
mörgu starfa, sem Hermann sinnir,
er gæzla sundhallarinnar og sund
kennsla, en hann er framkvæmda-
stjóri hallarinnar.
Hermann kvað sundáhuga hafa
aukizt mjög á Akureyri við inni-
laugina, sem er í hvívetna mjög
vönduð bygging. Reyndar er strax
komið svo að laugin sjálf er alltof
lítil fyrir bæinn, það eru oft mikil
þrengsli við æfingar.
Það hafa ýmsir vinnuflokkar
stofnað sundklúbba og hafa tíma
einu sinni í viku, svo sem: póst-
hús-klúbbur, Atla-klúbbur (verk-
smiðjumenn), bifreiðastjórar o. fl.
Kvennatímar eru tvisvar í viku á
kvöldin, mjög mikið sóttir, en á
morgnana kl. 8—9 er tími fyrir
skrifstofumenn til hressingar fyrir
innisetuna, en þessi tími hefir ekki
verið mikið sóttur. Þetta er fyrir-
komulag, sem taka ætti til fyrir-
myndar annars staðar á landinu
til að auka almenna þátttöku í
þessari hollu og göfugu íþrótt.
Það má í fleiru sjá ávexti þess-
ara bættu aðstæðna. í vetur var
100 manna boðsundskeppni milli
M.A. og bæjarins, 50 menn frá
hvorum. M.A. vann karlakeppnina,
en tapaði kvennakeppninni. Nú
æfa á vegum sundráðs Ak. 60
manns, en sundráðið hefir 3 tíma
á viku í lauginni, og auk þess hafa
ýmis félög og skólar sértíma. Það
auðveldar vörzlu laugarinnar, og
eykur þrifnað, að allir eru látnir
fara úr skóm í forstofunni, en
menn ganga svo um á sokkaleist-
unum.
Viðvíkjandi útilauginni hafði
Hermann ýmislegt á prjónunum.
Athugað er með möguleika á því
að auka heita vatnið með því að
bora. Einnig mætti bæta leiðsluna
og einangra hana betur. Fjaðra-
bretti eru að koma, einnig „ryk-
suga“ til að hreinsa vatnið. Þá er
áformað að rækta tré og blóm á
lóð laugarinnar og skipuleggja
hana vel. „Það er gömul venja að
afinn og amman koma til að sjá
barnabarn sitt taka fyrstu sund-
tökiri, við viljum hlynna að slíku.“
Einmitt þessa dagana er Her-
mann að hleypa af stokkunum
miklu fyrirtæki, sem nefnt er
„Landsganga“ á skíðum. Keppnin
er í því fólgin að menn eiga að
ganga,4 km í einni lotu. Þetta ætti
flestum heilbrigðum mönnum að
Á víðavangi
ír.ark, en ekki sett fyrst, jafnvel módelsmíði, teikning og meðferð
„Jú, eitt vildi ég drepa á, sem
ég tel almennt og vaxandi vanda-
mál í stærri bæjum a. m. k. Okk-
ar efnilegustu unglingar lenda
oft í alltof mörgum félagssamtök-
um. Einmitt vegna þess, hvað
þeir eru víða liðtækir er alls stað-
ajr riíizt um þá. Dæmi eru til að
þótt 14—15 manns eigi að fara
á heimsmeistaramót. Heildin má
aldrei líða fyrir fáa. Það þarf að
kanna liðið vel á haustin, sam-
æfa svo iandslið og gera það
starfhæft að vori, og umfram
allt víkka klíkuna. Þeir sem tala
hæst um að knattspyrnan þurfi
að vera fyrir fjöldann, eru oft
fyrstu menn til að draga saman
seglin ef landsbyggðin fer fram
á jafnrétti við Reykjavík. íþrót.ta-
menn sækja frá Akureyri til
olíulita o. fl. Nú er að byrja nýtt
námskeið, nokkurs konar sjóvinnu- j
námskeið, og þannig halda tilraun-1
irnar áfram.
Fyrst var samkomusalur sá er
hótelinu fylgdi notaður fyrir dans-
leiki, en nú höfum við breytt hon-
um í kvikmyndasal. Við rekum svo
hótel á sumrin. Miðhæð hússins
hefir eingöngu verið helguð æsku-
lýðsheimilinu, og er Tryggvi Þor-
steinsson framkvæmdastjóri þess.
Húsið er opið á vissum tímum fyrir
Reykjavíkur vegna þess að fram- mismunandi aldursflokka, og öll-
vý^a létt verk, og ætti þetta að
koma fólki til þess að bregða sér
á skíði, svo hér er um að ræða
merka nýjung. Þetta fellur um
siálft Sig ef fólk fæst ekki til þátt-
töku, en gæti annars orðið skemmti
legur íþróttaviðburður, t. d. annað
hvert ár.
Veðurpuðirnir hafa brugðizt mér
og ég hefi verið veðurtepptur hér
nvrðra í 4 daga. Það er þó ekki
þörf að kvarta, því ég er í sóma
og yfirlæti í heimavist M.A., en
hér hefi ég verið í 3 vetur áður.
Heimavistin er nemendum sem
annað heimili, og hér voru enn
margir skólabræður og systur, að
ógleymdri „matmóður M. A.“
Magneu Pétursdóttir, sem hefir
brauðfætt marga árganga af
Menntskælingum. Þar sem ég kveð
skólann, dettur mér í hug vísubrot
úr skólasöngnum, sem á ekki að-
(Framhald á 8. síðu).
HvaS sagSi fjármáia- f )
róðherrarm? 1
Mbl. heldur áfram þeim áróðrl,
að Eysteinn Júnsson fjármálaráð
herra hafi einhli'ða kennt verk-
fallinu 1955 um þá öfugþróun,
sem hefur átt sér stað í efnahags
málunum seinustu misserin. —
Hefur þó nokkrum sinnum verið
birt liér í Tímanum ummæli eftir
fjármálaráðherra, er sýna að hér
er rangt mcð farið. Uáðherrann
hefur jafnan bent á, að ofmikil
fjárfesting, er Sjálfstæðismenn
knúðu fram við stjórnarmyndun
ina 1953, eigi ekki síður sinn
stóra þátt í J>ví, hver þróunin
hafi orðið og hafi líka verið ein
orsök verkfallsins 1955.
í stjórnmálaumræðum á Al-
þingi, sem fóru fram í maí 1955,
eða rétt eftir stóra verkfallið,
fórust Eysteini m.a. orð á þessa
leið:
„Ég gat um það áðan, að sút
skoðun mundi hafa orðið nokku'ð
útbreidd meðal verkamanna í vet
ur, að hægt væri og rétt að
hækka kaupið. Ekki mun þetta
þó í sjálfu sér hafa byggst á því,
að menn álitu atvinnuvegina af-
lögufæra, suma hverja, eins og
t.d. togaraútgerðina, heldur freni
ur á hinu, að mikil eftirspurn
var eftir fólki til starfa, sótzt eft-
ir eftirvinnu manna og mönnum
sýndust margir græða.
Það er þó hæpið að treysta því,
að hægt sé ævinlega að græða á
kauphækkunum, þótt mikil eftir-
spurn sé eftir vinnuafli. Stafi auk
in eftirspurn aðallega af aukinnl
framleiðslu vegna góðrar af-
komu, þá er dæmið einfalt og
hagurinn vís af kauphækkun,
enda hún þá sjálfsögð og nauð-
synleg. Stafi hin mikla vinna á
hinn bóginn fyrst og fremst af
mikilli fjárfestingu, þarf málið
vandlegrar íhugunar við“.
Hér er það viðurkennt eins
glöggt og verða má, að hin óeðli-
lega eftirspurn eftir vinnuafli,
sem hlauzt af fjárfestingunni,
hafi átt sinn þátt í kaupkröfun-
um og verkfallinu.
Tvennskonar rætur
Næst fóru almennar stjórn-
málaumræður fram á Alþingi í
janúarlok 1956. Þá hóf fjármála-
ráðherra aðalræðu sína á þessa
leið:
„Þegar síðast voru haldnar eM
húsumræður á Alþingi, voru ný-
afstaðin mikil átök um kaupgjald
í landinu. Hafði þá verið knúin
fram með löngu verkfalli og ærn
um fórnum fyrir verkamenn og
raunar þjóðarbúið allt, veruleg,
almenn kauphækkun, án þess að
nokkur hefði þó í rauninni trú
á því, að undirstöðuframleiðslan
gæti borið hana.
Þessir atburðir áttu sér tvenns
konar rætur. Annars vegar var
mikil eftirspurn eftir fólki til
vinnu, er stafaði af breyttum at-
vinnuháttum togaranna og mik-
illi fjárfestingu. Þessi mikla eftir
spurn vilti ýmsum sýn um það,
undir hverju framleiðslan gæti
risið. Á hinn bóginn var svo
verkalýðsforusta kommúnista,
sem eins og vant er, beið tæki-
færis, til að setja efnahags- og
atvinnulifið úr skorðum“.
,Endurbót" Bjarna
Þótt framangreind ummæli
fjármálaráðherra hafi þegar ver-
ið birt tvívegis hér í blaðinu,
lætur Mbl. sér ekki segjast, held
ur hamrar á því dag eftir dag,
að ráðherrann hafi eingöngu
kennt verkfallinu 1955 um það,
hvernig komið sé. Þessu til sönn
unar slítur það úr samhengi nokk
ur ummæli ráðherrans og byggir
síðan á því umræddar rangfærzl
ur. Þetta er lítið dæmi þess,
hvernig málflutningur MbL er
orðin síðan Bjarni Bencdiktsson
tók að sér að „endurbæta“ hann.