Tíminn - 28.09.1957, Blaðsíða 4

B
TÍMINN, laugardaginn 28. september 1957,
Umræður í Danmörku ™ Skipiðvar1
gamalt - Seglskip í byggingu - Fer
fyrir þingiS - Herzlan á seg Iskipunum
- Járnmenn og trémenn - Véíknúin
skolaskip í Svíþjóð
Öriög þýzka skólaskipsins
„Pamir" hafa vakið mikið
umfal á Norðurlöndum og þá
einkum í Danmörku. Danir
eiga nú fjögur seglskip, sem
notuð eru til kennslu fyrir
yfirmenn á flotanum. Árið
1928 misstu þeir fimmmastr-
að skólaskip, Köbenhavn,
sem fórst með allri áhöfn, 59
manns.
Eins og kunnugt er, voru 90
manns um borð í „Pamir“, þegar
skipið fórst, þar af voru 54 nem-
endur 16—18 ára.
Margir vilja kenna því um, að
skipið var gamalt. Pamir var smíð-
að fyrir 52 árum og var oft haft
á orði, að skipið væri tæplega sjó
Keppni milli Austur- og Vestur-
bæjar ver'áur n.k. þriSjudag
Vetrarstarf Bridgefélags Rvík-
ur hefst næstk. þriðjudagskvöld
me'ð hinni árlegu bæjarhluta-
keppni milli Austur- og Vestur-
bæjar. Spilað verður á nokkrum
borðum með sveitakeppnisfyrir-
komuiagi. Fyrirliði Austurbæjar
ev Eggert Benónýsson, en Vest-
urbæjar Stefán J. Guðjolinsen.
Annan sunnudag hefst svo tví-
menningskeppni í 1. flokki og er
vonast eftir mikilli þátttöku. Þátt-
tökutilkynningar þurfa að berast
sem íyrst.
Aðalfundur Bridgefélagsins var
nýlegá haldinn, og var kosin ný
stjórn, þar sem fyrrverandi for-
maður, Eggert Benónýsson, og
gjaldkeri, Þorgeir Sigurðsson, báð
ust eindregið undan endurkosn-
ingu. Voru þeim þökkuð mikil
störf í þágu félagsins. í stjórn,
voru kosnir Gunngeir Pétursson,'
formaður, Sveinn Helgason, gjald-
keri, Guðmundur Kr. Sigurðssori,
ritari, Andreas Bergmann, varafor
maður og Karl Tómasson, fjármála
ritari.
Skólaskipið „Köbenhavn"
sem fórst með allri áhöfn 1928. Skipið var
átta ára gamalt.
aðgæzlu né halda sér við seglarif-
un og annað umstang, sem fyrir
kemur á seglskipum. Sjómennirnir
fært. Til samanburðar má geta hljóta því ekki sömu herzju, skap-
þess, að Ivöbenhavn var aðeins átta
ára gamalt, þegar það fórst.
Segl-skólaskip í byggingu
Ríkisskólaskipið „Danmark" er
nú á siglingu umhverfis jörðina.
Seglskip þetta vekur nú aðdáun og
eftirtekt, hvar sem það kemur á
gerð þeirra mótast við aðrar að-
stæður. Hlutdeildin í því að sigr-
ast á hættunni minnkar að sama
| skapi og öryggið vex. Til þess að
verða öruggur stjórnandi þurfa
menn að skynja hættuna og vit
og hugrekki, sem vex í baráttu við
staðreyndirnar, verður varanlegt
. . . ,, , og haldgott. Gamlir sjómenn segja
hafmr, og skipstjormn er a afur gtun(jum ag nu séu trémenn á járn
1
stuðningsmaður þeirrar aðferðar
að kennsla sjómannsefna fari fram
á seglskipum. Bendir hann á það,
að nú þegar háværar raddir séu
uppi um það í Danmörku, að
kennsla á seglskipum verði látin
falla niður, séu segl-skólaskip í
byggingu víða annars staðar og að
kennslan á slíkum skipum sé ein-
mitt álitin sú heppilegasta. Hið
stærsta, sem nú er í byggingu, er
fjórmöstruð skonnorta, 3800 tonn.
Skipið er á stokkunum í Rio Santi-
ago við La Plata og er ætlað til
kennslu fyrir argentínska flotann.
Skonnortan verður með 19 seglum
og 2400 ha. dísilvél. Þýzki flotinn
hefir og pantað 1600 tonna bark-
skip hjá skipasmíðastöðinni Blohm
& Voss í Hamborg og seglskip til
kennslu eru nú í smíðum víða ann-
ars staðar.
Fer fyrir þingið
Það er þó nokkurt vafamál, hvort
nauðsynlegt sé, að kennsla skip-
stjóra og yfirmanna, sem starfa
eiga á gufuskipum og öðrum vél-
knúnum skipum, eigi að fara fram
á seglskipum. Að slík kennsla herði
og móti skapgerð sjómanna, er þó
varla nokkur vafi. Virðist þó nærri
lagi að skipstjórar hljóti kennslu
um borð í skipum sömu tegundar
og þeir síðar eiga að stýra.
Þetta vandamál verður lagt fyrir
danska þingið næst er það kemur
saman. Fræðslulöggjöf sjómanna
verður tekin til endurskoðunar.
Hin nýju lög munu fjalla um
skólaskip, sem ekki eru búin segl-
um. Þótt talsmenn seglskipanna
séu margir í Danmörku, er margt,
sem bendir til þess, að tími þeírra
sé liðinn þar í landi. Hinar miklu
kröfur, sem gerðar eru til yfir-
manna í brú og vél, gera það nauð-
synlegt að tákmarka kennsluna á
seglskipunum og snúa sér aðallega
að hinu flókna námi um borð í
vélskipum.
Herzlan á seglskipunum
Vistin á gufuskipunum hefir
ekki sömu áhrif á ungu sjómenn-
ina og lífið á skonnortunni með
þanin segl. Á gufuskipum taka
menn lítið eftir komandi veðra
brigðum, sem gefa hættuna til
kynna og eiga síður virka hlut-
deild í því að sigrast á hættunum.
Á gufuskipum geta menn venju-
lega skriðið 1 skjól, þegar hættu
ber að og er skipinu þá stjórnað
í brúrini og með talsambandi það-
an niður í vélina. Þar heyrast eng-
ar hressilegar skipanir á dekkinu
og skipverjar þurfa ekki að sýna
skipunum, en sjómennirnir á tré-
skipunum hafi verið járnmenh. En
kröfur nútímans til yfirmanna á
vélskipaflotanum eru ekki þær
sömu. Skipstjórar og aðrir yfir-
menn þurfa nú að vera búnir tækni
legri kunnáttu, sem lærist ekki
um borð í seglskipum. Mörg skipa-
félaganna í Svíþjóð eru nú þeirrar
skoðunar, að yfirmenn eigi að
hljóta kennslu á þeim stöðum, þar
sem þeir eigi síðar að skipa fyrir.
Með tilliti til þessa hafa á síðari
árum verið byggð mörg vélknúin
flutningaskip þar í landi sérstak-
lega innréttuð til kennslu fyrir
unga sjómenn.
Þannig lítur eitt hinna vélknúnu, sænsku skólaskipa út. Skipið er einnig
byggt sem flutningaskip og ber 8300 tonna hleðsiu.
Falleg bók um kristilegt uppeldi í
heimilum og skólum eftir séra Arelíus
Er einkum ætluí til fermingarundirbúnings
í gær kom út hjá Leiftri falleg bók, sem heitir „Leiðar-
ljós“ og er eftir séra Árelíus Níelsson. Bókinni er ætlað að
vera leiðarljós við kristilegt uppeldi á heimilum og í skólum
og til fermingarundirbúnings.
í bókinni er tekið saman það
helzta, sem ætlast er til að ferm-
ingarbarnið viti, og það er gert á
ljósu og einföldu máli, svo að auð-
skilið er. í bókinni eru allmargar
fallegar litmyndir.
Fermin garundirbúningurinn.
í inngangsorðum segir m. a.:
„í margar aldir hafa öll börn
í löndum Lútíherstrúarmanna
lært utan að kjarnan úr boðskap
kristinnar kirkju fyrir ferming-
una, ásamt nokkrum úrvals sálm
um og ritningargreinum.
nám er talinn nokkurs
grundvöllur kristilegra trúar-
skoðana og siðgæðis. Einmitt
þetta á þessi litla bók að flytja
okkur“.
Bókin er mjög Vönduð að öllum
fnágangi.
Gunnar Leistikow skrifar frá New York:
Sjónvarp hefur gjörbreytt viðhorfi
amerískra kvikmyndaframleiðenda
öllu að skilja mannlegar tilfinn-
ingar.
Skýringin er því fólgin að kú-
rekamyndir njóta gífurlegra vin-
sælda hjá áhorfendum sem fram
leiðendum. Aðrar orsakir liggja að
því einnig.
Það er skiljanlegt að ungir strák
ar elski kúrekamyndir. Þar eru
ræningjar og hermenn í róman-
tísku umhverfi úr sögu Banda-
ríkjanna klæddir skrautlegum bún
ingum. Þar eru spenningur og
Þetta i slagsmál, ævintýralegar eftirreið
konar | ar og æðisleg skothríð og efnið
er svo einfalt að hvert mannsbarn
skilur.
Allt þetta á þó kúrekamyndin
sameiginlegt með fjölda annarra
greina kvikmynda, svo sem indí-
ánakvikmynda og sjóræningjakvik
mynda. En því eru þá gerðar 10
kúrekamyndir móti einni indíána
mynd, 5 kúrekamyndir móti einni
sjóræningamynd?
Orsök þess er vinsældir kúreka
myndanna hjá framleiðendum.
Orsökin til þeirra vinsælda er
aftur sú að það er svo ódýrt að
framleiða kúrelcamyndir.
Meiri áherzla en áftur er nú lögft á framleiSsIu
vanda'ðra mynda með hárfínum hlæhrigðum
New York, sept.
Ein bezta kvikmynd Banda
ríkjamanna það sem af er
þessu ári er byggð upp sem
hörkuspennandi og hrífandi
sálfræðikvikmynd. Hún heif-
ir „3.10 til Yuma", en það
þýðir nokkurn veginn Lestin
til Yuma kl. 3. Myndin f jallar
um mann, sem gætir fanga,
sem sekur er um morð og
gerist þær 7 klst., sem þeir
bíða eftir lestinni, sem á að
flytja þá til yfirvaldanna.
þorpi gætu ekki við neitt ráðið ef
til átaka kæmi.
Morðingjann leikur Glenn Ford
og sýnir ýmsa mannlega þætti í
eðli bans, áhorfandinn öðlast skiln
ing á því hvernig hann hefur orð
ið ósaáttur við þjóðfélagið. Van
Heflin leikur bóndann sem fær-
ist nær freistingunni því lengra
sem á myndina líður.
Kostnaður við kúrekamyndir
aðeins brot af kostnaði við
aðrar myndir
Það er alls ekki merkilegt að
Ódýrar stjörnur
Columbia Pictures hafa freistast
til að framleiða slíka mynd sem er
þrunginn djúpráðnum táknum og
hárfínum blæbrigðum. Nú á dög
um er meir og meir gert af því
og reynist nær vonlaust með öllu
að laða almúgann í kvikmynda-
húsin. Hann fæst ekki á brott úr
heimahúsum þar sem hann starir
á sjónvarpstækin von úr viti.
Hitt er aftur á. móti merkilegt
að slík sálfræðirannsókn á hinum
almenna manni skuli sett á svið
sem kúrekamynd. Slíkt efni væri
þó miklu nær að nota sem nútíma
mynd en í þeirri grein kvikmynda
þar sem það. er órjúfanlegt lög-
mál að hetjan hafi skín-andi hreina
samvizku og bófinn sé ófær með
Fanginn er klógur og lúmskur
og snöggtum betur gefinn en gæslu |
maðurinn. Þessar 7 klukkustundir ;
á þann hátt að morðinginn neytir!
allra bragða til að fá fangavörð-
inn til að sleppa sér 1-ausum. Hann
veit að þessi einfaldi bóndamað-
ur hefir einungis látið til leið-1
ast að gæta hans vegna launanna
, 200 dollara, sem hann þarf á að ;
lialda, en kysi miklu fremur að ’
hverfa aftur að búi sínu. Fanginn
hefir ráð á fjárupphæðum, sem
mundu leysa öll efnahagsvandamál
bóndans 1 eitt skipti fyrir öll og
báðum er þeim kunnugt um að
bófaflokkur morðingjans situr um
að fá hann lausan, svo efamál er
hvor hinna tveggja er í meiri
hættu. Yfirvöldin í þessu smá-
Ur kvikmyndinni „3,10 til Yuma"
Fyrst og fremst þarf enga há-
launaða stjörnu til að leika í kú
rekamyndum. Vitaskuld hafa
heimsfrægir leikarar, eins og Gary
Cooper og Burt Lancaster leikið
í kúrekamyndum en það eru und
antekningar. Hetjurnar sem bóf-
afnir eru leiknir af alveg sérstakri
tegund leikara sem eru valdir
frekar eftir reiðfimi þeirra en leik
hæfileikum og það er mikill mun
ur á launum þessara leikara en
stjarnanna. Konurnar eru ennþá ó-
dýrari. Stúlkan sem hetjan fær
að launum í lokinn fyrir dirfsku
sína er vanalega smástjarna á litl
um launum sem er frá sér num-
in -af að fá tækifæri til að sjá sjálfa
sig á kvikmyndatjaldi. Og kannski
á hún von á því -að verða uþp-
götvuð. Og statistarnir eru allra
ódýrastir. Fyrir 250 dollara eru
þeir tiibúnir að mola hausinn hver
á öðrum í slagsmálum, kasta sér
ofan á hesta á fleygiferð eða varpa
sér niður af þaki á húsi.
Leiktjöldin kosta næstum ekk!
neitt. Enginn heimtar leigu fyrir
hið stórbrotn-a landslag í Arizona
og hið frumstæða sveitaþorp frá
síðustu öld er hægt að fá með
litlum hreytingum svo hæft sé I
kvikmynd. Og að lokum eru ofsa
hræddar skepnur hverjar annarri
líkar. Það er einfaldlega hægt að
kauna svo og svo marga metra af
brokkandi dýrum af kvikmvnd-a-
fél-agi sem hefur afgangs slíkar
filmur.
Allt er þetta ósegjanlega miklu
ódýrara. einfaldara auðveldara en
að smíða líkön af gömlum heiv
(Framhald á 8. síðil,J(