Tíminn - 25.06.1958, Blaðsíða 8

8
T í M I N N, miðvikudaginn 25. júní 1958.
Vistheimilið í Breiðuvík
Gullbruðkaup:
CFramhald af 7. síðu).
'Hjá mörgum er um það alvar-
legar geðveilur að ræða, að ekki
er á faeri nema sérmenntaðra
manna að kynnast nákvæmlega
hinum raunverulegu meinum og
bæia úr þeim. En einmitt þess
vegna væri mjög nauðsynlegt ,að
ítarleg greinargerð sálfræðings
eða annars kunnáttumanns fylgdi
hverjum dreng, ekki sízt meðan
enginn slikur sérfræðingur er
staxfandi við stofnunina.
— Hvaða erfiðleikar eru mest
áberandi?
— Minnimátt'arkennd. Hjá
drengjunum í Breiðuvík sér kenn
ari minnimáttarkennd í öllum
mögulegum myndum og afbrigð-
um. Til þess að uppræta hana dug
ir ekki einungis góð kennsla í
venjulegum skilningi, heldur þarf
samstillt átak alls þess starfsfólks,
sem við stofnunina er. Til þess
að slíkt mætti verða, þyrfti að
ala upp starfsfólkið áður en tekið
væiri til við uppeldi drengjanna,
og án slíks starfsliðs verður stofn
unin aldrei fyrirmyndar uppeldis
stofnun.
— Er starfsliðið ekki sérmennt
að?
— Af starfsliði, sem telja mætti
að hefði séimenntun, voru aðeins
þrír. Vig kennararnir, annar með
kennarapróf og hinn með handa-
vinnukennarapróf og Mstjórinn,
sem hefur handavinnukennarapr.
— Hver er yfirmaður stofnun-
arinnar?
— Bústjórinn, Björn Loftsson.
— Hvernig drengir eru þetta
svona yfirleitt?
— Ágætir strákar, og við fyrstu
kynni ekki að neinu leyti sjáan-
lega frábrugðnir sínum jafnöldr-
um. Þeir taka aga síður en svo
verr en búast mætti við, gera yíir
leitt fullkomlega greinarmun á
réttu og röngu, og þeir snúast
ekki lakar við trausti fullorðinna
en hverjir aðrir drengir. Við
kynningu koma í Ijós þeir sál-
ratlau erfiðleikar sem áður er
getið og að þeim lagfærðum er
áreiðanlegt, að þeir myndu allir
reynast hinir ágætustu þjóðfé-
lagaþegnar. Já, þetta eru góðir
strákar.
— Að hverju vinna þeir auk
námsins?
— Yfir veturinn er úr litlu að
moða hvað snertir útivinnu, nema
lítilsQiáttar skepnuhirðingu. Þá er
slæmt að hafa enga aðstöðu til
föndurs og tómstundaiðju. Handa
vinnukennslan gengdi að sjálf-
sögðu st'óru hlutverki, en handa-
vinnukennarinn átti við mikla erf
iðleika að etja. Hann kenndi
lengst af í óinnréttuðu og ljtt
upp&ituðu húsnæði með algert

, il

Jörgen Björnssön og Arnia Bjarnad.
*
Gönguferð að vetrarlagi.
lágmark efnis og verkfæra. Þrátl
fyrir þessar aðstæður náði hann
mjög góðum árangri.
Þegar vorar eykst útivinnan. Þá
taka drengirnir þátf í voryrkju-
störfum ,bera á tún og í garða,
herfa flög, setja niður kartöflur,
smala og s. frv. Síðan vinna þeir
áframhaldandi við landbúnað yfir
sumarið.
— En sækja þeir nokkuð sjó?
— Ekki hefur það verið hingað
til. En Breiðuvík er gamall út-
gerfðarstaður og bústjóri, sá sem
nú er, mun hafa fullan hug á sjó
sókn.
— Er ekki staðurinn mjög ein-
angraður?
— Jú, vissulega. Að vetrinum
til g&ta liðið svo mánuðir, að veg-
ir séu ófærir. Um samgöngur á
sjó yfir veturinn við Breiðuvík
er ekki að ræða. Vegir liggja til
Patreksfjarðar og þaðan eru' allir
aðdræltir. Betra er því að birgja
sig vel upp fyrir veturinn.
— En er þá ekki erfitt að ná
í lækni?
— Jú. Hann er á Patneksfirði
og þangað er langtímum saman
ófært. Það kemur sér því vel, að
strákarnir hafa verið með afbrigð
um hraustir.
— Hvernig verkar þessi ein-
angrun á drengina og heimilis-
fólk?
_ Því mun ekki að ncita, að
áhrif hennar eru ekki að öllu
leyti æskileg, svo ekki sé fastar
að orði kveðið. Sérstaklega þar
sem hér við bætist', að húið er
við mikil þrengsli eiíis og áður
segir. Að öðru leyti getur hver
og einn gert sér ljóst, að einangr-
un stofnunar, sem er heimili fyrir
stóran barnahóp, er óæskileg og
getur á stundum verið í fyllsta
máta viðsjárverð. T.d. virðist aug
ljóst, að nánara samstarf við heil
brigðisyfirvöldin sé æskilegt.
— En hefur einangrunin ekki
líka slæm áhrif á öflun liæfs
starfsliðs og möguleikana til þess
- “
-
Snjómokarar í fjárhúsdyrunum.
að það staðfestist við heimilið uin
lengri tíma?
— Einangrunin, ásamt því, að
starfsfólk má helzt ekki vera fjöl-
skyldufólk, sökum húsnæðisvand-
ræða, hefur valdið því, að oft
og tíðum hafa verið, miklir örðug
leikar á öflun starfsfólks og von-
lílið að halda því til langframa.
— Hvern árangur í heild sinni
telur þú svo af starfi heimilisins?
— Ávinningurinn af starfi
heimilisins hefur fyrst og fremst
verið sá, að breyta um andrúms-
loft drengja, sem voru í óheppi-
legu umhverfi eða slæmum félags
skap. Af um 20—30 drengjum,
sem utskrdfast háfa 'frá he’im-
ilinu, er mér kunnugt um aðeins
einn, sem lent hefur afvega að
nýju. Yfirleitt held ég, að dreng-
irnir hafi haft g'ott af dvöl sinni
í Breiðuvík. En hins vpgar mun
vanta toeint skýrsluhald um
hversu drengjunum hefur vegnað,
eftir að þeir hurfu brott.
— Að lokum fáeinar spurning-
ar varðandi þig f VÍIfan, Hinrik.
Hvaða orsakir lágu til þess að þu
valdir þér kennslustarf af þessu
tagi? _
— Það var raunar lilviljun.
Sumarið 1956 starfaði ég við
barnaheimili Rauðakrossins í Laug
arási, en þar voru 120 Reykjavík”
urbörn um tveggja mánaða skeið.
Þetta voru börn úr öllum át'tum,
ef svo mætti segja, og ég fc-kk
nokkra forvitni á að athuga þau
í ljósi þeirra aðstæðna, sem þau
voru sproltin úr. Eg hafði samt
j a engant h.'ftt hugsað niér að
I starí’a að uppfræðslu afbrigði-
| legra barna, enda hafði ég þá ekki
starfað við kennslu. Er fulltrúi
barnaverndarnefndar kom þarna
austur um sumarið, ræddum við
nokkuð um slík börn og þá bar
Breiðuvik a goma. Þá stofnun
i“ egvarla heyrt nefnda áður,
inr«i*fftlllKVl11 hefUr Þetta samtaI
j orð g til þess að ég ákvað að fara
vesTur.
, ~ °5 hverniS hefur þér svo
Iikað starfið?
- Mér hefur líkað það á flestan
hatt vel Það hefur verið ánægju-
S og lærdómsríkt að vinna með
þessum drengjum, sem ég hefi
kynnzf , Breiðuvík, því að þetta
sAaT °g eg hefi $agt’ ágætis
— Og þú hefur hug á að halda
afram kennslu slíkra barna, ef
þess væri kostur?
Já, það hef ég raunar, en
hms vcgar hefi ég fundið til þess
að min almenna kennaramenntun
dugir mér ekki til þeirra hluta
svo að vel sé og þess vegna hefði
eg hug a að afla mér frekari þekk
mgar a þessu sviði.
— Hefurðu þá ekki sótt um
styrk til slik<f náms?
— í fyrra sótti ég um styrk til
menntamálaráðuneyisins til kynn-
isdvalar á stofnun fyrir afbrota-
unglinga eins og hún myndi bezt
gerast á Norðurlöndum, en heim-
ilisnefndin lagðist á móti umsókn
inni og þar meg var henni hafn-
að.
— Hefurðu þá gefið frekari til-
raunir í þessa átt upp á bátinn?
— Nei, nei, síður en svo, þótt
ég hins vegar viti ekki hvernig
til tekst í framtíðinni. Fái ég
styrk til slíks náms, vil ég
I að minnsta kosti ekki, að honum
I fylgi neinir átthagafjötrar.
Gullbrúðkaup áttu á sunnudag-
inn hjónin Jörgen Björnsson og
Anna Bjarnadóttir, nú til heimilis
að Vitastíg 17 hér í bæ.
Jörgen er fæddur á Þverá í Ölf-
usi og uppalinn þar. Hann er nú
kominn fast að áttræðu. Anna er
fædd á Minnabæ í Grímsnesi cg
ólst þar upp til 22 ára aldurs, en
■'þá, vorið 1907, hófu þau Jörgen
þuskapinn að Þverá. Þaðan flutt-
, úst þau að Árbæ í sömu sveit og
'síðan að Hjallakróki, en þar
bjuggu þau lengit, 27 ár. Þau
brugðu búskap árið 1942 og flutt-
ust þá suður í Garð og dvöldust
þar hjá syni sínum, Þórði Sigur-
steini, bónda í Fagrahvammi, í
þrjú ár. Eftir það fluttust þau til
Reykjavíkur og dveljast nú í húsi
barna sinna þriggja á Vitastíg 17.
Fréttamaður leit inn til þeirra
hjóna á laugardaginn og spjallaði
við þau um liðna daga austan
fjalls. Dóttir þeirra leit inn í sömu
and.á og fréttamann bar að gerði
og spurði glettnislega, hvort nú
ætti að fara að yfirheyra þau
gömlu.
— Það er ekki von að maður
sleppi alveg við yfirheyrslu, sagði
Jörgen.
Nú er orðið alsiða að vera í heyi
á sunnudögum, en þá var það ekki
gert nema það mætti til. En þá
var nú minna um skemmtanir. Ég
man eftir einni útiskemmtun í
Grímsnesinu í 20 ár. En ré’Jtaferð-
in þótti sjálfsögð. Það var vani að
Iofa manni að fara í fyrstu rétt,
enda var tiihlökkunin mikil.
Annars bar fátt tii tíðinda hjá
húsmóður í sveit. Það var ■ekki ann
að en að elda mat, þvo þvotta og
eiga börn.
— Og hvað urðu börnin mörg
hjá ykkur?
— Við áttum sjö. Fjóra syni og
þrjár dætur. Synirnir eru Þórður
Sigursteinn, sem býr í Garðhnun,
Bjarni og Guðmundur, sem búa
hér á Vitastig og Ingimar kaup-
maður, en hann býr líka hér í
Reykjavík. Tvær dætur eigum við
á lífi, Rögnu Sigríði, hér á Vita-
stígnum og Sigursteinu, einnig bú-
setta í Reykjavík. Ein er dáin, það
var Guðbjörg. En svo eigum við
1 barnabörn.
— Cg nú er gullbrúðkaup á
morgun?
— Já, þá erum við búin að
hanga saman í 50 ár, segja þau
Jörgen og Anna hlæjandi.

— Ja, ég veit nú ekki hvort
við ættum að tala um yfirheyrslu.
— O, þú hefðir nú ekki haft
mikið upp úr mér, ef það hefði átt
að taka mig á eftir.
Jörgen hallaði sér út af á legu-
bekk og ég fór að spyrja hann
um uppvaaxtarárin á Þverá. Eins
og svo margir Árnesingar hafði
hann sótt sjó frá Þorlákshöfn.
— Ég fór í Höfnina árið sem ég
var fermdur og stundaði þá vinnu
á vetrum til 1913. Ýmist í Höfn-
inni eða var á skútum annars 'stað
ar.
— Ég hefði nú ekki farið á sjó-
inn, segir Anna, ég var svo sjó-
hrædd.
Jörgen var við bústörfin á milli
vertíða og stundum fór hann í
kaupavinnu. Kring um 1907 var
dagkaupið 3 krónur, eða 18 krón-
ur á viku, en það var það hæsta,
sem um var að ræða á þeim tím-
um.
— En þá var minna unnið í sveit
inni á sunnudögum, segir Anna. —
— Hvernig líkaði ykkur að yfir-
gefa sveitina?
— Mér hefir nú líkað bara vsl
hérna við sjóinn, segir Jörgen.
— En mér fannst alltaf skemmti
legra sveitalífið, segir Anna. Mér
finnst ég aldrei eiga heima hér í
Reykjavík.
— Skreppið þið ekki stundum
austur yfir fjall?
— Jú, við förum austur á hverju
sumri, og það er alveg sama hvar
maður kemur á gamlar slóðir,
manni er alls staðar íekið opnum
örmum. En við áttum alltaf góða
nágranna, það var alveg sama hvar
við vo.rum.
— Og þið ætlið náttúrlega að
bregða ykkur í sumar?
— Ég veit ekki, segir Jörgen.
— Maður er nú farinn að eldast.
— Eg er nú líka gömul, segir
Anna. — Mér finnst ég vera svo
ósköp ung í anda.
— Já, þetta er svo sem enginn
aldur, en ég er nú að fylla áttunda
tuginn.
Lárus hreppstjóri
(Framhald af 5. siðu).
lögum, éddfci einungis sikaittalögum,
hcldur öllum lögum þjóðarinnar.
Þó situr Alþingi marga mánuöi
á hverju ári við það að breyta
þeissum 1-c'gum og semj-a ný. Ný
lög og stjórnaríyrirmæli á íslandi
eru stórar bætour á hverju ein-
asta ári. Þelta kemur á prent
jafnóðum og er k'allað Stjórnar-
tíðindi, A deild. Ég hugsa að
Lárus kannist eiitthvað við það, ef
'hann hugear sig iim, því að Stjórn-
artíðindin eru send öllum hrepp-
stjórum og Lárust segist hafa verið
hreppstjóri í meira en 18 ár.
Ég er Lárusi hjartanlega sair,-
mála að „það hlýtur að vera erf-
itt að prófa menn í þeim lögum,
sem ekki er buið »ð siemja eða
sainþykkja á Alþingi.“ En þrátt
fyrir það held ég að sýslumenn
mættu ganga úr skugga um að
menn kunni og skilji meginalriði
skattalaga áður en þeir skipa
hreppstjóra.
Svo voma óg að Lárus hreppstjóri
haldi vinsældum sínum og ánægju.
I II. Kr.
Baðstofan
(Framhald af 6. síðu).
lil hljóðið heyrðist. Ég spurði
heimafólk mitt, þegar ég kom
heim, hvort það hefði nokkuð séð
eða heýrt. Kvað það nei við.
í sama mund og þetta bar. fyrir mig
er Torfi sonur minn og (Steinþór
sonur hans staddir á milli Kálfa-
tells og Leitis (i bíl). Bregður þá
birtu yfir bílinn, sem yfirgnæfír
birtuna aí' ljósunum. Vegur er
þarna nokkuð varasamur og varð
Torfi því að hafa alla gát á stjörn
bílsins og gát því ekki gefið því
írekar gætur, sem fyrir bar. En
Steinþór leit út. Sá hann glóandi
eldhnött hvería niður fyrir vest-
urfjöllin, í sömu stefnu og ég sá
hann. Annars urðu þeir ekki
Á sama tíma, eftir klukku, og það
gerðist, sem frá heflr verið sagt,
var Sigurgeir Jónsson á Fagur-
hólsmýri í Öræfum, staddur á bíl
milli Svínafells og Sandfells.
Bregður þá svo björtu leiftri yfir
bxlinn, að það yfirtekur bílljósin,
en stóð stutt yfir. Ekkert hjóð
heyrði hann sem tæki yfir hljóðið
í þílnum."