Tíminn - 03.02.1959, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, þriðjudagínB 3. fcbrúar J35ft
ERLENT YFIRLIT:
Otgefandl : FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu víð Llndargðtn
Síœar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 8M.
(skrifstofur, ritstjórnin og blaöamenn?
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 1394S
Ný viðhorf í málura Þýzkalands
Ahrif frá amerískum demókrötum og brezkum jafnaðarmönnum
Tvær uppáhaldssögur Bjarna
ÞAÐ er staðreynd, sem
meira að segja Bjarni Bene-
diktsson reynir ekki lengur
að bera á móti, að Sjálfstæð-
ismenn ýttu undir kaupkröf
ur og verkföll eftir beztu
getu, meðan þeir voru í
stjórnarandstöðu. í staðinn
fyrir að reyna að verja þetta,
færir Bjarni það sér og
fiokksbræðrum sínum til af-
sökunar, að Framsóknar-
menn hafi haft frumkvæði
og aðalforustu um kauphækk
anirnar á þessum tíma. Þessu
tii sönnunar þrástaglast
hann einkum á tveimur sög-
um, sem virðast vera orðnar
einskonar uppá'haldssögur
hans. Önnur sagan fjallar
um kauphækkun hjá S.Í.S. í
árslok 1956, en hin um til-
lögu, er Kristján Thorlacíus,
varabæjarfulltrúi Framsókn
arflokksins flutti á fundi
bæjarstjórnar Reykjavíkur
síðastl. haust.
Rétt þykir að ræöa nokkuð
þessa sagnagerð Bjarna og
hvers vegna hann þrástagl-
ast svo mjög á þessum tveim
ur uppáhaldssögum sínum.
í GREINARGERÐ, sem
S.ÍjS. birti nýiega um kaup-
hæk'kun þá, sem varð hjá því
í árslok 1956, og Bjarni gerir
mest að umtalsefni, segir á
þessa leið:
„í ræðum á Alþingi, svo og
i blaðaskrifum hefur því
verið haldið fram að undan-
förnu hvað eftir annað, að
Samband ísl. samvinnufélaga
hafi gengið á undan og gefið
fordæmi með 8% launahækk
uri skrifstofu- og verzlunar-
fóiks á árinu 1956. Þessi full
yrðing getur ekki byggzt á
neinu öðru en ókunnugleika
nm launahækkanir fainna
ýmsu starfshópa á árunum
1955 og 1956 og gang launa-
mála yfirleitt þau misseri.
Þessi misskilningur hefur áð
ur verið leiðréttur, en vegna
síendurtekinna ummæla um
þetta atriði þykir rétt að
ibenda á nokkrar staðreyndir
sem sanna, að Sambandið
gekk ekki á undan og gaf
ekki fordæmi með umræddri
launahækkun, heldur þvert
á móti fylgdi í kjölfar ann-
arra starfshópa:
1) Verzlunarm.félag Reykja
víkur fékk launahækkun
fyrir meðlimi sína 1. apr.
1955 og nam hún allt að
lö% á hæstu flokkunum.
2) Starfsmenn hins opinbera
fengu 9—-10% launahækk
un 1. janúar 1956 með nýj
um launalögum.
3) Bankastarfsfólk fékk ríf-
lega launahækkun, sem
reiknaðist frá og með
janúar 1956, en ákvörð-
unin um launahækkunina
mun hafa verið tekin um
mitt árið 1956.
4) Bæjarstjórn Reykjavíkur
samþykkti JL júní 1956
launahækkun fyrir starfs
fólk bæjarins. Hækkun
reiknaðist á öll laun árs-
ins 1956 (jan.—júni einn
ig) og mim haía numið
um 8%.
5) Vegna framangreindra
launahækkana skrifstofu-
og verzlunarfólks sá
stjórn S.Í.S. sér ekki ann
að fært í desember 1956
en að heimila 8% launa-
hækkun, sem skyldi reikn
ast fyrir allt árið 1956.
Engin hækkun átti sér þó
stað í hæstu launaflokk-
unum.
Þetta sýnir, að hliðstæðir
starfshópar höfðu fengið
laun sín hækkuð áður en
starfsfólk Sambandsins fékk
sína hækkun. Þeir, sem
halda því fram, að einhverj
ir hafi riðið á vaðið í þessum
efnum, ættu að líta til ann-
arra en Sambandsins.“
Frekara þarf ekki að- ræða
um þá sögu Bjarna, að S.Í.S.
hafi haft forgöngu um kaup
hækkanir með kauphækkun
þeirri, sem það veitti starfs-
fólki sínu í desember 1956.
ÞÁ ER að vikja að sögu
Bjarna um tiílögu Kristjáns
Thorlacíus, sem Bjarni telur
að sé upphaf kauphækkan-
anna á síðastl. sumri. Til
þess að gera þessa sögu sem
trúlegasta, birtir Bjarni í
seinasta Reykjavíkurbréfi
Mbl. ljósmynd af tillögu
Kristjáns, þar sem hún er
skráð í fundargerð bæjar-
stjórnar. Þetta er hins vegar
seinheppilegt, eins og fleira
hjá Bjarna, því að við þetta
kemur í ljós, að tillagan er
flutt á bæjarstjórnarfundi
18. sept., en kauphækkunar-
skriðan hófst í jún og júlí,
þegar flest iðnaðarmanna-
félögin í Reykjavík fengu
stórfelldar hækkanir. Hvern
ig á tillaga, sem er flutt 18.
sept., að hafa verið frum-
örsök kauphækkananna, sem
urðu í júní, júlí og ágúst? —
Áreiðanlega mun enginn
annar en Bjarni láta sér
detta í hug að halda slíku
fram.
Tillaga Kristjáns fjallaði
um það, að bærinn semdi við
Dagsbrúnarmenn um kaup-
hækkun með hliðsjón af því,
aö flestar aðrar vinnustéttir
bæjarins, sem betur voru
launaðar, höfðu fengið hækk
anir. Slíkt var vitanlega ekki
annað en réttlætismáO, úr
því sem komið var. Eða er
það skoðun Sjálfstæðisflokks
ins, að óbreyttir verkamenn
hafi enga kauphækkun átt
að fá eftir að aðrar betur
launaðar stéttir höfðu feng-
ið hana?
NÁNAR þarf svo ekki að
rekja þessar uppáhaldssög-
ur Bjarna til þess að sýna,
hvílík fjarstæða það er að
ætla að eigna Framsóknar-
mönnum frumkvæði og for-
ustu að kauphækkunum
þeim, sem hér hafa orðið
undanfarin misseri.
Þrátt fyrir það„ þótt þess
ar sögur Bjarna hafi marg-
sinnis verið hraktar, og það
sé gert hér einu sinni enn,
! SA ATBURÐUR gerðist í Was-|
hington í vikunni, sem leið, að'
hinn níræði öldungur, Theodore1
Green frá Rhode Island, lagði nið-
ur formennsku i utanrikismála-
nefnd öldungadeildar Bandaríkja-
þings. Ástæðan fyrir þessu var sú,
að hann taidi sig ekki lengur fær-
an -um að gegna þessu ábyrgðar-
mikla starfi fyrir aldursakir. Eftir-
maður hans sem formaður utan-
ríkismálanefndarinnar verður
William Fulbright frá Arkansás,
einn gáfaðasti forustumaður demo-
krata í öldungadeildinni. Ful-
bright hefur átt sæti í utanríkis-
málanefndhini um nokkurt árabil
og gert sér sérstakt far um að
fylgjast vel með gangi alþjóða-
mála. Semustu misserin hefir hann
• staðið einna fremstur í hópi
þeirra, sem gagnrýnt hafa utan-
ríkisstefnu Dulles.
Eins og stjórnarjferfi Bandaríkj-
anna er háttað, getur utanríkis-
nefnd ölduugadeildarinnar haft
veruleg áhrif á utanríkismála-
stefnuna, þótt þa'ð sé fyrst og
fremst forsetans að marka hana.
Alveg sérstaklega gildir þetta nú,
þar sem stjórnarandslæðingar,
| demokratar, eru í meirihluta í báð-
! um þingdeildum. Fyrii’ stjórnina er
það óhjákvæmilegt, að þingið sé
ekki mjög á öndverðum meiði við
hana í utanríkismálunum. DuLles
hefur líka látið það-í ljós, að hann
muni leita eftir samstarfi við þing-
ið. 'Slíkt samstarf er hins vegar
ólíklegt til þess að takast, nema
I hann komi verulega til móts við
i Fuibright og flokksbræður hans,
en Fulbright verður nú helzt'i tals-
maður þeirra á vettvangi utanríkis-
málanna.
í viðtali, sem Fulbright átti við
blaðamenn nú um heigina, lýsti
hann sig því fylgjandi, að rætt
yrði við Rússa ■ um Þýzkalands-
málin og taldi hann m. a. koma til
greina, að reynt yrði að ná sam-
komulagi á þeim grundvelli, að
erlendir herir yrðu dregnir eitt-
hvað til baka beggja megin járn-
tjaldsins.
ÞAÐ er áreiðanlega íyrir áhrif
frá demókrötum, sem Dulles h’ef-
ur nú bersýniiega tekið st'efnu
sína í Þýzkaiaindsmálunum til end-
urskoðunar. Hingað til hefir það
verið stefna vesturvelda í Þýzka-
landsmálum, að sameining iands-
ins yrði framkvæmd með þeim
hætti, að frjálsar kosningar færu
fram í öllu iandinu og á grundvelli
þeirra mynduð sameiginieg stjórn
í'yrir allt landið. F'riðarsamningar
yrðu ekki gerðir við Þýzkaland
fyrr enn slík stjórn væri fyrir
hendi. Þá hefir það verið afslaða
vesturveldanna, að hið sameinaða
Þýzkal. fengi alveg að ráða utanr.-
stefnu sinni, t. d. hvort það yrði
í Atiantshafsbandaiaginu eða ekki.
Rússar voru í upphafi fylgjandi
því, að Þýzkaland yrði sameinað á
grundvelli frjálsra kosninga í
landinu. Síðar hafa þeir
horfið frá þessari stefnu og talið
að sameiningin yrði að fara fram
með þeim hætti, að Vestur-Þýzka-
land og Austur-Þýzkaland væru
viðurkennd, sem jafn réttháir
aðilar, er semdu síðan sin á
milli um sameiningu landanna á
þeim grundvelii, að hið samein-
aða Þýzkaland yrði sambandsríki.
Slík sameining væri líkleg til að
Dulles
taka talsverðan-tíma, og því væri
ekki rétt-áð draga friöarsamnjnga
við Þýzkaiand þangað til- slík sam-
einnig væri orðin. Friðarsamninga
yrði að gera sem fyrst, eg kæmu
Vestur-Þýzkaland og Austur-Þýzka
land fram sem jafnréttháir aðilar
við þá sanmingagerðir. Þá hafa
Rússar lagt megináherzlu á, að hið
sameinaða Þýzkaland yrði hlul-
laust.
Tillögum Rússa hafa vesturveld-
in alveg hafnað, m. a. vegna þess
að þau vilja ekki viðurkenna Aust-
ur-Þýzkaland sem sérstakan aðila.
RÚSS.AR hafa nýlega gert
tvennt t.ii að tryggja sér frum-
kvæðið í þessum málum. Þeir hafa
lýst vfir, að þeir muni í maí næstk.
afhenda Austur-Þýzkaland yfirráð-
yfir öllum flutningaieiðum til
Vestur-Berlínar, en þau eru nú í
höndum rússneska setuliðsins þar.
Þá hafa þeir boðað til ráðstefnu 28
ríkja, er ræða skuli friðarsamn-
inga við Þýzkaland. Upp á síðkast-
ið hafa þeir mildað þessa afstöðu
nokkuð og sagzt myndi fresta því
að afhenda Austur-Þýzkalandi yfir-
ráðin yfir fiutningaleiðum til
Vestur-Berlínar í maímánuði, ef
samningar verði hafnir milli stór-
veldanna um framtíð Berlínar fyr-
ir þann tínia. Samkvæmt tillögum
Rússa á Vestur-Beriín að vera frí-
ríki í framtíðinni, þar sem engin
erlend herseta verður leyfð, en
vesturveldin hafa þar nú talsvert
varnarlið.
Sú hótun Rússa að afhenda
Austur-Þýzkalandi yfirráð yfir
flutningaieiðum til Berlínar, hafa
skapað vesturveldunum mikinn
vanda. Eiga þau að láta sér þetta
lynda og viðurkenna óbeint stjórn
Austur-Þýzkalands? Eiga þau að
komast hjá þessu með nýjum loft-
flutningum t:l tiorgarinnar eiíis og
1948? Eða eigá þau að ’brjóta sér
leið til Berbnar með valdi, ef
Austur-Þýzkalar.d stöðvar flutn-
inga þangað?
VIÐBRÖGÐ demokrata 1 Banda-
ríkjunum, jafnaðarmanna í Bret-
landi og jafnáðarmanna í Veslur-
Þýzkalandi, •era yfirleitt þau, að
þótt ekki meg: beygja sig neitt
óeðlilega fvrir Rússum, sé- samt
nauðsyntegi af- mæia umræddum
aðgérðum méð því að bjóða <upp á
nýjar leiðir tú samkoniulags, Iffir-
leitt virðast þeir -t-elja,, áð aúver-
andi stefna vestnrv-eldanna í 'Þýzka
landsmálumim sé orðin úrelt. Það
sé ekki eðlilegb að Rússar faUist á
að strax fari itam frjálsar 'lcesn-
ingar í öllu Þvzkalandi, því að það
sé sama og g-efa. upp -Austur-tÞýzka-
land. Það sé J:ka eðlilegt, að þeir
vilji fá vissa -iryggingu- gegn end-
urhervæðingu Þýskalands. Af þess
um ástæðum sé nauðsynlegt, að
farið sé inn a nýjar leiðir. Athug-
aðir verði nýii möguleikar á meiri
samvinnu mffii Vest'ur-Þ.ýzkaiands
og Austur-Þýzúalands en nú.á sér
stað, og þaimig stefnt .smátt ■ og
smátt að sam-einingu landsins. Þá
sé athugandi að vesturveldin bjóð-
ist til að draga hesr sinn að mestu
eða öllu frá Vesíur-Þýzkala:ndt, ef
Rússar dragj sttr sin úr leppríkj-
unum.
ÞAÐ ER mjiig dregið í efa,' að
Rússar myndn faRast á slíkt, ef
þeim væri i alvöru boðið upp á
það. Þeir mnna sennilega óttast,
að þeir missi íökin á Aust'ur-iÞýzka
landi og lepprfkjunum, ef þeir
hafa ekki her þax lengur, Bætt
sambúð i’eslar-Þýzkalands og
A u stu r-Þýzk a land s myndi ekki
verða til að auka fylgi kommúnista
í Austur-Þýzkalandi, því að fólk
þar gæti þá betur borið saman lífs
kjör sín og landa sinna í Vestur-
Þýzkalandi. Fyrir lýðræðisstefn-
una ætti það þvi siður en svo að
verða til óhags, ef samskiþti Vest-
ur-Þjóðverja og Austur-Þjóðvcrja
ykjust eða eriendir herir væru
dregnir burtu írá Veslur-iÞýzka-
landi og lepprlkjum Rússa.
1 Ef Rússar hins vegar höfnuðu
slíkum tillögum, væri það sýnt
svart á hvítu, aið lausn þessara
mála strandaði a þeion. Vesturveld-
in hefðu þá nuð af þeim frum-
kvæðinu í kalda stríðinu.
•
ÞAÐ HEFÍR nú verið tilkynnt
að Dulles murd íerðast 'til Evrópu
í þessari viku og ræða þar- við
stjórnir Vest.ir-Þýzkalands, Bret-
lands og Frakkiands um þessi mál.
Sennilegt þykir, að hann ætli að
(Framhald á 8. síðuj.
Fiðlutónleikar Spivakovsky á vegum
Tónlistarfélagsins eftir helgina
mega menn þó vænta þess,
að Bjarni Ben. haldi áfram
að hamra á þeim. Þegar
Bjarni var við pólitískt nám
i Þýzkalandi, réð þar ríkj-
um maður, sem hélt því
fram, að menn færu að trúa
ósannindunum, ef þau væri
sögð nógu oft. Þrotlaus end-
urtekning Bjarna á tveimur
framangreindum sögum, sýn
ir glöggt fyrirmyndina, er
hann fylgir í þeirri iðju sinni.
Fiðlusnillingurinn Tossy
Spivakovsky kemur hingað til
landsins í dag á vegum Tón-
listarfélagsins og heldur tón-
leika í Austurbæjarbiói á
þriðjudags- og miðvikudags-
kvöld kl. 7, fyrir styrktarfé-
laga Tónlistarfélagsins.
Tossy Spivakovsky er kunnur
víða um lönd sem afburða snjaLl
fiðluleikari. Hann er fæddur i
Odessa í Rússlandi, en fluttist
með foreldrum sínum til Berlínar
er hann var aðeins tveggja ára
að aldri. í Þýzkalandi stundaði
'hann nám i fiðluleik hjá frægustu
kennurum. Aðeins tíu ára gamall
kom Spivakovsky fyrst fram á
opinberum tónleikum, og sem
,.undrabarn“ ferðaðist hann víðs
vegar um E\TÓpu og hélt tón-
leika. Um nokkurra ára skeið var
hann konserrmeistari í hinni
frægu Fílharmeriísku hljómsvcit í
Berlín.
Síðar var SpivaSovsky búsetlur
í Ástralíu í nokkur ár, en síðast
Iiðin 20 ár hefír hann verið bú-
settur í Bandarikjunum, þar sem
hann nýlur geysimikils álits sem
fx’amúrskarandi snillingur. Tækni
hans þykir einstök og túlkunin
frumleg og gædd sérstæðum per-
sónuleika.
Undanfarið befir Spivakovsky
verið á tónleikaferð um Evrópu,
cn kemur hér við á vesturleið.
Á efnisskránni á þriðjudags-
og miðvikudagskvöld verður xn.a.
Adagio í E-dúr ef-tir Mozart, ,són-
ata í d-moll eítir Brahms, Chac-
onne Bachs. Sónata eftir Debussy,
verk eftir Béla Bartok o. fl. Undir
leikari verður Ásgeir Beinteins-
son. Þetta veroa einu tónleikarnir
sern Spivakovíky heldur að þessu
sinni.