Tíminn - 01.11.1959, Blaðsíða 6

ð
TÍMINN, sunnudaginn 1. nóvembcr 1953. í
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur 1 Edduhúsinu við Lindargðta
Símar: 18 300, 18 301,18 302,18 303,18305 og
18 306 (skrifst., ritstjómin og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. - Afgreiðslan 1232S
Prentsm. Edda hf. Simi eftir kl. 18: 13 948
Rannsókn olíumálanna
I BLAÐINU í dag er birt
skýrsla um einn þátt í rann-
sókn hinna svonefndu olíu-
mála á Keflavíkurflugvelli.
Skýrslan er frá rannsóknar-
dómurum þeim, er hafa haft
þessi mál til meðferðar.
Af skýrslu þessari verður
það ráðið, að Hið Isl. stein-
olíuhlutafélag hefur flutt inn
tollfrjálst ýmis tæki, er þáð
hefur notað við þjónustu þá,
er það hefur innt af höndum
við varnarliðið. Sú hefð mun
hafa skapast, að islenzk fyrir
tæki fengju einnig að flytja
fnn toljfrjálst þau tæki, er
þau -notuðu eingöngu vegna
starfa í þágu varnarliðsins.
T.d. munu Sameinaðir verk-
takar hafa flutt inn slík
tæki fyrir enn stærri upp-
hæð en H.ÍS. Bein lagafyrir
mæli munu þó ekki vera fyrir
þessu toPfrelsi, heldur mun
þetta byggt á þeirri túlkun á
ákvæðum varnarsamnings-
iris, að tollfrelsi varnarliðs-
ins nái einnig til tækja, sem
notuð eru í þágu þess, þótt
aðrir en það séu eigendur
þeirra. í bréfi, sem þáver-
andi forstjóri H.Í.S., Haukur
Hvannberg, skrifaði utan-
rikisráðuneytinu 9. apr. 1952,
mun hann hafa lýst yfir
þessum skilningi, en þó jafn
framt óskað nánari úrskurð
ar ráðuneytisins. Þar sem
úrskurður kom aldrei, mun fé
lagið hafa látið flytja inn
tollfriálst þau tæki, er það
notaði vegna þjónustunnar í
þágu .varnarliðsins.
HÉR skal ekki lagður
dónu’r á bað. hvort H.Í.S. hef
ur gerzt brotlegt við lands-
lög með þessum tollfrjálsa
innflutningi. Rannsóknar-
dómnrarnir iáta ekki í ljós
neitt á’it á því atriði, enda
eðlilevt. bnr sem annar
þeirra á eftir að dæma í mál
inu.
Þ°+t'1 afriði verða dómstói
arnir að fialla um. Reynist
þessi *-nnfriálsi innflutning-
ur ó1n'Tleg!ir. mun það að
sjálfsö'iðu hafa í för með
sér, nð sama verði látið
ganga T'fir önnur íslenzk
fyrirtínki, sem hafa flutt inn
tollfriálst t^ki og efni vegna
þjónustu í þágu set.uliðsins.
í skýrslu rannsóknardóm-
aranna kemur fram, að enn
séu órannsökuð ýmis atriði í
viðskiptum umræddra fyrir-
tækja á Keflavíkurflugvelli,
■n.a. varðandi gjaldeyrismál.
í sambandi við þau atriði
gengur nú ýmis orðrómur og
hefði því verið æskilegt, að
eitthvað meira hefði verið
sagt um bau í skýrslu rann-
sóknardómaranna.
í sambandi við þær um
ræður. sem orðið hafa um
þes=' hefur jafnan ver-
ið löTð í ’-rí áberzia hér í
blaðinu, að þau yrðu rann-
sökuð til hlítar og þeir seku
látnir hljóta sína refsingu,
ef um sekt reyndist áð ræða.
Þetta skal enn árétiað hér.
Áreiðanlega hafa engir
ríkari áhuga fyrir þvj en sam
vinnumenn landsins, að eng
in linkind eða undanbrögð
verði sýnd við rannsókn þess
ara mála, þar sem umrædd
fyrirtæki eru með vissum
hætti tengd samvinnuhreyf-
ingunni. Samvinnufélögin
hafa átt því láni að fagna,
að tiltölulega færri óreiðu-
mál hafa átt sér stað innan
þeirra en hjá öðrum fyrir-
tækjum. Ástæðan er sú, að
þeir hafa gengið ríkt eftir
að gæta réttar og velsæmis.
Þess vegna er sízt linkindar
að vænta hjá samvinnu-
mönnum í máli eins og
þessu.
AF hálfu andstæðinga
Framsóknarflokksins og sam
vinnuhreyfingarinnar hefur
með furðulegum hætti verið
reynt að nota umrædd mál
gegn þessum aðilum.
Vitanlega eru til brotlegir
menn i öllum félagshreyfing
um og flokkum, án þess að
með nokkrum rétti sé hægt
að kenna viðkomandi flokk
um eða samtökum um, eða
telja þessi afbrot mæli-
kvarða á starf þeirra. Um-
rædd olíufélög eru ekki
heldur nánara tengd Fram-
sóknarfl. en það, að a.m.k.
tveir af fimm mönnum í
stjórn þess eru Sjálfstæðis-
menn og sá þriðji hefur
staðið nálægt þeim flokki.
Svipað gildir um þann fyrrv.
forstjóra, er mest kemur við
sögu þessara mála. Með þessu
er þó síður en svo verið að
bendla Sjálfstæðisflokkinn
við þessi mál, en vissulega
mætti alveg með svipuðum
rökum draga hann inn í þau
og Framsóknarflokkinn.
Með svipuðum röksemdum
mætti líka áfella Alþýðu-
bandalagið fyrir viss verk
Sigurðar Sigmundssonar í
Húsnæðismálastjórn og telja
þau mælikvarða á, hvernig
flokksmenn þess höguðu sér
yfirleitt. Það væri a.m.k. al-
veg í samræmi við þann mál
flutning Þjóðviljans, þegar
hann er að kenna olíumálin
við Framsóknarflokkinn eða
samvinnuhreyfinguna.
En hvað, sem þessum ó-
sæmilega áróðri andstæðing
anna líður, er það eindregin
krafa Framsóknarmanna og
samvinnumanna, að þessi
mál verði rannsökuð til hlít-
ar og dómur látinn ganga um
þau. En vitanlega er það
jafn eðlileg krafa, að lögin
verði ekki síður látin ná til
annarra, sem líkt er ástatt
um, t.d. annarra ísl. aðila, er
notið hafa tollfrelsis á Kefla
1 íkurflugvelli.
Leikfélag Selfoss:
Koss í kaupbæti
S. 1. laugardag frumsýndi
Leikfélag Selfoss bandaríska
gamanleikinn „Koss í kaup-
bæti“ eftir Hugh Herbert.
Þýðinguna gerði Sverrir Thor-
oddsen. Leikstjóri var Har-
aldur Björnsson.
Leikurinn er léttur og skemmti-
legur. Efnið er hin alkunna, marg-
slungna flækja misskilnings, ásta
og árekstra, sem að lokum leysist.
góð leikkona, ef áfram væri
haldið. Sverrir sýnir einnig ágæt-
an leik. Hreyfingar hans eru góð-
; ar og notkun hans á ruggustóln-
|um er skemmtileg og framkoma
hans öll eðlileg, enda hefur hann
verið á sviðinu áður eins og Elín.
Lovísa Þórðardóttir leikur frú
Archer. Er leikur hennar láílaus’
og eðlilegur og gerir hún hlut-
verki sínu mjog góð skil. Er sam-
leikur þeirra mæíjgnanna mjög
góður.
Þetta er langt frá því að vera gam-
anleikur í fremstu röð, en þjónar
þeim tilgangi að skemmta áhorf-
endum eins og til er ætlazt, og
takmarkinu er náð.
Það er á einskis' manns færi að
setja á svið gamanleik, þegar tími
er af skornum skammti og að-
stæður erfiðar, svo að ekki só
meira sagt, þannig að fátt megi
fínna að, en Haraldi hefur tekizt
margt vel og er heildarsvipur sýn-
ingarinnar heldur góður, þótt
staðsetningarnar s'éu alleinhæfar
og umferð fólksins ekki nægilega
eðlileg. Hlutverkaskipuninni er
nokkuð ábótavant. Eru sérstak-
lega feðurnir í fjölskyldunum á-
berandi of ungir, en vera má að
við því hafi ekkert verið a,ð
gera. Ledkíri'arnir eru ungir og
verða ekki svo auðveldlega gerðir
gamlir — og þó.
Með tvö aðalhlutverkin, Corlis
Archer og Dexter Franglin, fara
þau Elín Arnoldsdóttir og Sverrir
Guðmundsson. Elín hefur margt
það til að bera, s-em góða leik-
konu þarf að prýða, enda er leik-
ur hennar mjög góður og mætti
ætla, að hún gæti betur, orðið
Ólafur Ólafsson og Sigurður S.
Sigurðsson leika fjölskyldufeður
og gera það án nokkurs glæsileiks,
enda sýnast þeir altof ungir í
hlutverk þessi. Þó gerir Ólafur
ýmislegt laglega, þótt hann ýki
víða um of.
Kristín Helgalóttir í hlutverki
Louise sýnir vel þessa uppþorn-
uðu, viðskotaillu eldabusku, sem
elur innra með sér elsku og um-
hyggju, sem kemur fram í dekri
við börnin.
-Guðlaugur G. Thorarensen leik
ur ungan dreng, uppfullan af á-
huga á sölumennsku, einkenni óg
aðall ungra, efnilegra Bandaríkja-
borgara. Vekur hispursleysi hans
kálínu, enda er drengur hnittinn
í tilsvörum sínum.
Ingunn Jónsdóttir sýnir í hlut-
verki sínu mjög vel hina oísa-
fengnu illsku móðurmnar, sem
finnur gengið á rétt barns síns.
Nína B. Knútsdóttir leikur
unga ástfangna stúlku, meinlausa
og lítt gefna.
Önnur smærri hlutverk eru í
höndum þeirra Huldu Þórðardótt-
ur, Óla Þ. Guðbjartssonar, Klem-
ens Erlingssonar, Halldórs Magn-
ússonar og Steindórs Hjörleifs-
sonar.
Frumsýningin fór fram í Iðnað
armannahúsinu, en breytingar
hafa verið gerðar á því í sumar,
þannig að þar hefur nú skapazt
aðstaða til leiksýninga, þótt að-
búnaðurinn sé á engan hátt við-
unandi eða til frambúðar. Er
vonandi að forráðamenn sjái
sóma sinn í því að gera Selfyss-
ingum fært að reisa sér sam-
komusal með aðstöðu til leiksýn-
inga og annarrar félagsstarfsemi.
Það er vel til fundið hjá L.S.
að sýna léttan gamanleik nú um
' veturnæturnar efKir þetta langa
1 og leiðinlega haust og þeir verða
ivafalaust margir, sem leggja leið
| sína í leikhúsið til að sjá „Koss
i í kaupbæti“, enda óhætt.
Jósep
Isl. búfræðikennarar njóta styrks
ICA tíl námsferða eriendis
Undanfarin ár hefur ICA
stofnunín bandaríska árlega
kostað íslending til að kynna
sér ýmis atriði er að land-
búnaði lúta í Bandaríkjum
Norður-Ameríku og Evrópu
og einnig hafa komið híng-
að ráðunautar á vegum stofn
unarinnar. Um 20 íslending-
ar hafa notið styrks frá stofn-
uninni.
Nú hefur þessi stofnun verið
lögð niður, en önnur tekin við,
IES og samhliða því verður sá
háttur hafður á að Bandaríkin
veita ekki styrki nema til náms
og kynningar í Bandaríkjunum
sjálfum.
Tveir menn eru nýkomnir úr
námsferðum á vegum ICA, þeir
Árni Pétursson, kennari á Hólum
og Ólafur Stefánsson, kennari á
Hvanneyri. Fór Árni um Banda-
ríkin, en Ólafur um Norðurlönd
og Bretland. Hér fer á eftir stutt
frásögn Árna af þessum ferðum.
Ólafur Stefánsson frá Hvann-
eyri ferðaðist um Norðurlönd og
Bretland í tvo mánuði og kynnti
sér búvélaprófun, kennslu og hey
verkun. Heimsótti hann tilrauna-
bú og landbúnaðarháskóla í öll-
um þessum löndum. Hann lagði
sérstaka stund á að kynna sér ný
landbúnaðartæki sem að gagni
mættu koma hér á landi, og skýrði
frá ýmsum nýjungum, sem eru á
döfinni. Rómaði hann mjög mót-
tökur þeirra aðila sem greiddu
götu hans ytra og kvaðst lengi
myndi búa að þeirri reynslu sem
hann öðlaðist í utanferðinni.
Ég ferðaðist um U.S.A. frá 13.
júlí til 15. okt. sl. á vegum I.C.A.
(Efnahagssamvinna Bandaríkj-
anna við aðrar þjóðir) í þeim til-
gangl að kynna mér búnaðar-
kennslu, búfjárrækt og ráðúnauta-
og tilraunastarfsemi. Ég ferðaðist
mest um norðurfylki U.S.A. og
heimsótti marga búnaðarskóia,
búnaðarháskóla, tilraunastöðvar
og landbúnaðarsýningar. Ferðin
var fyrirfram skipulögð af I.C.A.
og landbúnaðarráðuneyti U.S.A.
og hverjum degi ráðstafað. Ég
dvaldi fyrst 10 daga í Washington
DC, þar sem gefnar voru upplýs-
ingar um stjórn og framkvæmd
búnaðarmála almennt svó og sögu
þjóðarinnar.
Mjög athyglisverð er tilhögun
þeirra á búnaðarfræðslu og ráðu-
nauta- og tilraunastarfsemi, sem
eru í afar nánum tengslum ' og
gjarnan undir sömu stjórn, þann-
i.° t. d. að sami maður er deildar-
stjóri búnaðardeiidar háskóla, for-
stjóri tilraunastöðva og yfirmaður
ráðunautastarfs fylkisins, eða t.d.
yfirmaður skóla og ráðunauta og
aðstoðarforstjóri tilraunastöðva,
en aðalforstjóri þeirra þá aðstoðar
forstjóri skóla og ráðunautastarfs.
í skólum eru hjálpartæki, svo
sem kvik- og skuggamyndir mikið
notuð, og mikil áherzla er lögð á
að fá nemendur til að vinna sjálfa
að úrlausnum verkefna.
Búskapur er mjög breytilegur
og sérhæfður frá einu fylki til
annars, og að mínu álitf mætti
auka framleiðslu ýmissa búvara
hér á landi með meiri sérhæfni.
Starfsemi 4-H klúbba og F.F.A.
(Framhaid a U síBu)