Tíminn - 23.03.1960, Blaðsíða 5

TIMI N N, miðvikudagiun 23. marz 1960.
5
lr
ERLENT YFÍRLIT
Útgefandl: FRAMSÖKNARFLOKKURINN
Ritstjóri og ábm.. ÞórarlnD Þórarinsson.
Skrifstofur 1 Edduhúsinu við Llndargötu
Símar 18 3U0 L8 301 18 302. 18 303 18305 og
18 306 iskrifst ritstjömin og blaðamenn).
Augiýsmgasími 19 523 Afgreiðslan 12 323
Prentsm Edda hf.
Minni framkvæmdir
í fyrradag fór fram á Alþingi atkvæSagreiðsla við aðra
umræðu fjárlagafrumvarpsins fyrir 1960. í sambandi við
þá atburði gerðust þeir sögulegu atburðir, að stjórnarlið-
ar felldu allar tillögur stjórnarandstæðinga um aukin
framlög til verklegra framkvæmda og atvinnuveganna.
Afleiðingin verður sú, að framlög fíkisins til verklegra
framkvæmda og atvinnuveganna munu raunverulega
stórlækka frá því, sem verið hefur, þar sem þessi fram-
lög eru flest látin standa í stað á sama tíma og allur til-
kostnaður stórhækkar. ,
Með tillögum Framsóknarmanna var ekki stefnt hærra
en það, að þessi framlög héldust hlutfallslega óbreytt
frá því, sem verið hefur, þar sem ekki þótti líklegt, að
stjórnarsinnar fengjust til að gers meira. Þær vonir
brugðust þó, að þeir fengust til að fallast á það. Hinar
opinberu framkvæmdir skyldu skornar niður hvað sem
það kostaði.
Sú afsökun stjórnarliða er algerlega haldlaus að þess-
ar tillögur Framsóknarmanna hefðu haft nýjar álögur í
för með sér. Af hálfu'fulltrúa Fram-jóknarflokksins í fjár-
veitinganefnd hefur verið sýnt ljóslega fram á, að tekju-
áætlunin er alltof lágt áætluð. Ekk- er rétt að ætla að
innflutningurinn verði minni nú en 1958, því að fólki
hefur fjölgað verulega síðan, en miðað við innflutn-
ínginn 1958 ættu ýmsar tolltekjur ríkisins samkv. gild-
andi lögum að gefa af sér 210 millj. kr. meira en stjórn-
in áætlar. Framsóknarmenn lögðu til, að tekjurnar
yrðu ekki áætlaðar nema 80 millj. kr. hærri en í fjárlaga-
frv. segir, og er það bersýnilega varleg áætlun. Það nægði
hins vegar til að mæta þeirri útgjaldahækkun er tillögur
þeirra um aukin framlög til verklegra framkvæmda og at-
vinnuveganna höfðu : för með sér.
Stjórnarsinnar geta því ekki afsakað andstöðu sína
gegn þessum tillögum með því, að þær hefðu leitt til
nýrra álaga.
Ástæðan til þess, að þeir felldu bessar tillögur er ein-
göngu sú, að þeir vilja knýja fram samdrátt framfara og
framkvæmda — vilja koma á „hæfil^gu atvinnuleysi“ eins
og þeir kalla það. Það ástand telja þeir vænlegt til þess,
að hinir fáu útvöldu geti haft ráð vmnustéttanna í hendi
sér. Um það er ekki skeytt, þótt þetta verði til að skerða
eðlilega uppbyggingu og eflingu framleiðslunnar og or-
saki þannig lélegri lífskjör í framtíðinni. Hag hinna fáu
útvöldu skal setja ofar öllu.
Lélegir fulltrúar
Þegar deilt var um kjördæmabyltinguna síðastl. vetur,
var ekki farið dult með það, að einn tilgangurinn með
henni væri sá að draga úr opinberum framlögum til fram-
kvæmda og atvinnuveganna úti um land.
Þetta er nú greinilega komið fram
Með fjárlagaafgreiðslunni nú, er stefnt að því að draga
stórlega úr framlögum ríkisins til vega, brúargerða hafn-
arbóta og rafvæðingar út um land. Tillögur Framsóknar-
manr.a, sem beindust gegn slíkum samdrætti voru allar
felldar.
Það hefur sannast greinilega í bessari viðureign að
hin stóru kjördæmi gefast ekki vel í baráttu strjálbýlisins
Íyrir framförum og jafnrétti. Þó getur fólk þar enn rétt
hlut sinn nokkuð með því að hafn* þeim fulltrúum er
ekkj styðja rétt þess, eins og þingmenn stjórnarflokkanna
úr þessum kjördæmum gerðu við atkvæðagreiðsluna um
fiárlagafrv. í fyrradag Þeir reyndust þá meira en lélegir
fulltrúar landsbyggðarinnar.
aitskéll á í vök að verjast
Verkamannaflokkurinn sialdan sta'ði'ð hallari fæti en nú
SÍÐASTLIÐINN fimmtudag
fóru fram tvær aukakosningar
til brezka þingsins. Úrslitin
hafa vakið óvenjulega athygli
vegna þess, að Verkamanna-
flokkurinn beið ósigur í þeim
báðum. í öðru kjördæminu
vann Íhaldsflokkurinn þingsæt-
ið af Verkamannaflokknum, er
hafði unnið það með 50 atkv.
í haust, en tapaði því nú með
um 700 atkv. mun. Þessi úrslit
vöktu sérstaka athygli vegna
þess, að það er mjög fátítt í
Bretlandi, að stjórnarandstæð-
ingar tapi aukakosningu- f hinu
kjördæminu hélt íhaldsflokkur-
inn þingsætinu, en þar gerðist
það jafnframt, að Frjálslyndi
flokkurinn, er ekki bauð þar
fram í haust, fékk nú fleiri at-
kvæði en Verkamannaflokkur-
inn. Þessi úrslit hafa ýtt undir
þá trú, að Frjálslyndi flokkur-
inn eigi eftir að eflast á kostn-
að Verkamannaflokksins, og
raunar á kostnað aðalflokkanna
beggja, því að íhaldsflokkurinn
missti bersýnilega einnig at-
kvæði til Frjálslynda flokksins
í þessari kosningu.
FRAMANNEFND kosninga-
úrslit hafa mjög orðið til þess
að beina athygli að deilum,
sem staðið hafa yfir undanfarið
innan Verkamannaflokksins og
vafalaust hafa orðið til að
veikja hann. Þessar deilur hafa
vakið enn meiri eft’rtekt en
ella vegna þess, að þær má
skrifa að verulegu leyti á reikn-
ing formanns flokksins. Hugh
Gaitskells. Sú skoðun á því vax
andi fylgi að fagna, að vafa-
samt sé, hvort Gaitskell .sé
heppilegur flokksforingi, þótt
hann sé hæfileikamaður að
mörgu ley-ti. Honum virðist a."
m. k. ekki nógu sýnt um að
hefja sig yfir innanflokkserjur,
eins og flokksforingi þarf helzt
að geta gert. Þá virðist hann
vera of mikdl bókstafsmaður og
leggja mikla áherzlu á að forma
ýms stefnuskráratriði sem ná-
kvæmlegast í stað þess að gefa
flokknum lit og líf með þrótt-
mikilli baráttu í sambandi við
þau málefni, er efst ber í hug-
um manna. Gaitskell, sem er
hagfræðingur að menntun, virð
ist sem stjórnmálamaður hneigj
ast meira að þurri fræði-
mennsku en lífrænni baráttu
t
í KOSNINGUNUM, sem fóru
fram á síðastl. hausti, stóð
Verkamannaflokkurinn allvel
sameinaður, þótt hann biði ósig
ur, og Gaitskell þótt standa sig
þá fremur vel í baráttunni, þótt
hann vekti ekki jafnmikla at-
Hugh Gaitskell
hygli og foringi Frjálslynda
flokksins, Jo Grimond. Ýmsir
töldu því, að Gaitskell ætti eft-
ir að ná fullri viðurkennmgu
sem aðalforingi Verkamanna-
flokksins.
Þessar vonir brugðust hins
vegar á aukaþingi, sem flokk-
urinn hélt nokkru fyrir áramót-
in. Þar reyndi Gaitskell eink-
um að kenna þjóðnýtingar-
stefnu flokksins um ósigurinn
og lagði því til að breytt yrði
hinni 4. grein stefnuskrárinnar,
þar sem því er lýst yfir sem
markmiði flokksins að þjóð-
nýta allar hinar helztu atvinnu-
greinar. Þessu var strax illa
tekið af vinstri mönnum flokks
ins og raunar mörgum fleiri,
sem töldu deilur um þetta óþarf
ar, enda höfðu aðrar orsakir en
þjóðnýtingarstefnan átt miklu
meiri þátt í ósigrinum, því að
hún hafði lítið borið á góma í
kosningabaráttunni. Um þetta
hafa siðan staðið harðar deil-
ur í flokknum, er enduðu með
því síðastl. miðvikudag, að sam
komulag var um það á flokks-
stjórnarfundi, að leggja til við
næsta flokksþing, að 4. grein-
inni yrði breytt þannig, að þjóð-
nýtingin yrði áfram megintak-
mark flokksins, en því bætt við,
að henni mætti ná eftir fleiri
leiðum en beinum ríkisrekstri,
t. d. með samvinnufélagsskap,
bæjarrekstri og sameignarfyrir
tækjum rikis og einstaklinga.
Þá er það tekið fram, að þjóð-
nýtingin skuli framkvæmd stig
af stigi eftir því, sem æskileg-
ast þyki hverju sinni.
Yfirleitt eru blaðadómar
þeir, að Gaitskell hafi litlu öðru
áorkað með þessu en að aug-
lýsa ágreining í flokknum.
k íhaldsflokkurinn hafi mest
grætt á þessu, því að áróðurs-
menn hans hefðu að mestu ver-
ið búnir að gleyma þessari 4.
grein, en myndu nú nota hana
til áróðurs miklu meira eftir
en áður. Gaitskell hefði átt að
vinna að breytingum á grein-
inni í kyrrþey, en ekki stofna
til þeirra átaka, sem hér hafa
orðið.
JAFNHLIÐA þessu hefur svo
blossað upp deila í Verka-
mannaflokknum um vígbúnað-
armálin, sem hefur leitt tjl
þess aff Gaitskell hefur vikið
einum þekktasta manni flokks-
ins, Richard Crossman, úr svo-
kölluðu skuggaráðuneyti flokks
ins, en það skipa einkum hugs
anleg ráðherraefni hans. Ástæð
an er sú, aff Crossman hefur
haft forustu þeirra manna í
flokknum, sem eru andvígir því
að Bretar hafi kjarnorkuvopn.
Þessir menn telja, að Vestur-
Evrópuríkin eigi að láta Banda-
ríkin ein annast kjarnorkuvíg-
búnaðinn, en efla í staffinn aðr
ar varnir .sínar. Þetta er líka
stefna Frjálslynda flokksins
Foringjar íhaldsflokksins og
Verkamannaflokksins hafa hins
vegar talið það metnaðarmál
fyrir Breta að eiga sjálfir kjarn
orkuvopn. Nú virðist þó augu
fleiri og fleiri opnast fyrir því,
að þetta sé of kostnaðarsamur
metnaður, enda leiði hann af
sér lélegri varnir á öðrum svið
um. Þ.ví er ekki talið ólíklegt,
að Macmillan, .sem tekur mikið
tillit til almenningsálitsinsi
kunni hér skyndilega að breyta
um stefnu og foringjar Verka-
mannaflokksins standi þá einir
uppi sem formælendur þess, að
Bretar eigi kjarnorkuvopn.
Af þessum ástæðum' virðist
sú stefn-a Crossmans eiga vax-
andi fylgi að fagna í Verka-
mannaflokknum, að flokkurinn
sé meiri þörf að breyta stefnu
sinni og viðhorfum á ýmsum
öðrum sviðum en þeim, sem 4.
greinin fjallar um.
EINS og sakir standa, er
brezki Verkamannaflokkurinn
nú í miklum öldudal. Ef svo
heldur áfram, sem nú horfir,
getur vel svo farið, að Frjáls-
lyndi flokkurinn nái af honum
forustuhlutverkinu gegn íhalds
flokknum. Flokkurinn þarfnast
bersýnilega þróttmeiri og líf-
rænni forustu. Margt bendir
því til þess, að nái Bevan heilsu
aftur, verði hann sá leiðtogi
flokksins, sem flokksmenn sam
einist helzt um og treysti bezt
til að gefa honum það sjálfs-
traust og baráttugleði, er hann
þarf til þess að geta unnið sig
upp á ný. Þ. Þ.
Aðalfonckr anstfirzkra kvenna
Aðalfundur Félags austfirzkra1
kvenna var haldinn nýlega að af-
loknu 17 starfsári félagsins.
Á fund.num fóru fram venju-
leg aðalfmidarstörf. Varaformaður
félagsins, Anna Johannessen flutti
skýrslu stiórnarinnar yfir síðast
liðið starfsár í forföllum formanns.
frú Guðný.iar Vilhjálmsdóttur. Á
árinu voru haldnir 8 fundir. ein
skemmtisamkoma fyrir austfirzkar
konur og eínt til einnar skemmti-
ferðar
Að lokínni skýrslu varafor-1
manns las gjaldkeri félagsins, frú
Anna Wathne upp endurskoðaða
reikninga félagsins og voru þeir
samþykktir
Helztu niá 1 félagsins eru efling
scyrktarsjóðs, sem árlega er út-
blutað úr til sjúkra, fátækra og
einstæðra Austfirðinga, sem eru í
sjúkrahúsum eða búsettir í bæn-
um. Um síðastliðin jól var úthlut-
að til rúmiega 130 manns, samtals
kr 15.668 00 Þessi jólaglaðningur
hefur farið vaxandi og einnig
þörfin.
Aðalfjáröflun styrktarsjóðsins er
hinn árlegi bazar félagsins, sem
haldinn er einu sinni á ári í byrj-
un nóvember. En auk bess hefur
íélagið til sölu minningarspjöld
og rennur ágóðinn af þeim til
styrktarsjóðsins. Spjöldin fást hjá
eftirtöldum konum: Guðnýju Vil-
' lyálmsdóttur, Lokastíg 7 Halldóru
S gfúsdóttur, Flókagötu 27, Herm-
ínu Halldórsdóttur, Langholtsvegi
i61, Sigríði Lúðvíks, Reynimel 28,
,Önnu Johannessen, Garðastræti 43
og Sínu Ingimundardóttur, Skafta-
hlíð 12.
| í stjórn félagsins eru eftirtald-
ar konur: Guðný Vilhjálmsdóttir,
jAnna Johannessen, Halldóra Sig-
fúsdóttir. Anna Wathne, Sigríður
Lúðvíks, Snorra Benediktsdóttir,
Sigríður Guðmundsdóttir.