Tíminn - 05.04.1960, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, þriðjudaginn 5. apríl 196».
Drengur (Brynjólfur Bjarnason) og Vladimir (Brynjólfur Jóhannesson)
vera hámenning okkar tíma, —
glórujausasta bölsýni sem nokkur
kynslóð hefur þekkt. En þrátt fyrir
það, að þetta er óumdeilanlega |
boðskapur þessa leikrits lofa menn j
það hópum saman hér og annars
staðar fyrir fegurð, og segja það
jafnvel skemmtilegt!!
Stærsti hópuiinn, sem hælir
þessu verki, eru hinir fjölmörgu
,,menntamenn“, sem virðast álíta
það skyldu sína að vera gáfaðir,
og þótt þeir skilji raunar að afar’
takmörkuðu leyti, hvað höfundur
inn er að fara, eða hvers vegna
verk hans er „gott“ þá þora þeir
ekki annað ea tala' af uppgerðar
hrifningu um þetta fræga verk,
til þess að menn skuli ekki álíta
þá heimska. Smærri hópur áhorf-
enda, sem lofa verkið, eru sadist-
ar, masochistar og snobb-kommún
istar, sem halda að þetta leikrit
geti sannfært menn um algjört
gjaldþrot vestrænnar menningar.
Beðið eftir Godot er táknrænt
verk, líking. En þar sem líkiugar
leikritsins hafa orðið mörgum ráð
gáta, hafa sumir freistazt til að
álykta að verkið „höfði ekki til
skynseminnar“. Þetta er ekki hægt
að segja fyrst sömu menn fallast
á, að um líkingu sé að ræða. Lík-
ing er ævinlega líking af ein- býður eftir og þráir. Hann er von 1 tvímennraganna ásamt hinu blað-
hverju, sem höfðar til skilnings og in, trúin og hamingjan. Hann er lausa tré (sem fær eitt laufblag í
skynsemi. Ef svo væri ekki yrðu tilgangur, þróun og frelsun maans síðari þætti — væntanlega Beck
líkingar hrein vitleysa. Það er ins. Allt hið jákvæða í lífinu, sem ett sjálfur!) á að tákna skipbroi
engum efa undirorpið, að Beckett maunkynið hefur „glatað“ eða „af- heimspeki og andlegrar mennim
Estragon (Árni Tryggvason) og Vladimlr (Brynjólfur Jóhannesson)
LEIKFELAG REYKJAVIKUR:
1 no'tar öll tákn síu í ákveðinni merk salað“ sér. Vonin, sem reynist að-
eins ímyndun og blekking, að dómi
höfundar. Godot er ekki til.
Maðurinn hefur einskis að bíða.
Aðrar meginlíkragar leikritsins
eðið eftir Godot
ar á okkar tíð og er það all.t an~u
en frumlegt Frá 1940 hafa aðrai
raddir varla heyrst hjá skáldum
og heimspekingum álfunnar.
Vladimir leikur Brynjólfur Jó-
en
tvímenningarnir Estragon og Vla hannesson en Estragou Arni
dinir, sem í sameiningu tákna , Tryggvason og er samleikur þeirra
hina andlegu menningu og Pozzo j ágætum, hvort sem þieir
og Lucky, sem sameiginlega skilja hlutverk sín eða ekki!
EFTIR SAMUEL BECKETT
Leikstjóri: Baldvin Halldórsson
, ingu, hversu margræð, sem þau *nSur höfundar á, að listin bygg
kunna að vera.
Hinir tvímenni'ngarnir, fulltrúar
hinnar veraldlegu baráttu mann
fólksins, eru manimíðingurinn
Pozzo tákn harðsvíraðar, hroka-
ist fyrst og fremst á andstæðum, I fullr’ai" og hégómlegrar yfirstéttar
íákna hin veraldlegu samskipti
mannfólksins. Þessi tákn eru ná-
kvæm og hnitmiðuð enda er skiln
Fyrsta tákn hans er Godot, sá Það helzta, sem gefur þesu verki
I sem beðið er eftir en aldrei kem-1 Sildi, þótt aðeins tæknilegt sé.
j ur. Godot er að vísu margrætt ] Fulltrúar mannsandaas Estra-
tákn en alls ekki jafn torskilið og! gon og Vladimir, hafa þekkt betri
Leikfélag Reykjavíkur frum- og berjast fyrir. Það er heldur menn vilja vera láta, enda þótt1 daga og eru klæddir viðhafnar-
sýndi S 1. þriðjudagskvöld enS‘nn grundvöllur tíl fyrir ást- höfundur verjist allra frétta um fötum, sem tíminn hefur gert að
éikritið Beðið eftir fíodnt iaa' ”Því engin mannleS náttúra það, hver Godot sé. í leikritinu leppum betlara. Vladimir er spá-
eikritio Eeoio emr Godot, er til,“ (Sartre). Ekki heldur gleð sjálfu er fjöldi tákna sem segja | maðurinn sem boðar komu Godot ] verðnr hugl;au? rfJEl“ þegar a
sem er mjOg 1 tizku urn þessar in: „Það er ekki hægt að hlæja hver Godot er: Godot er „Gamall! og fóðrar Estragon, - tálra skáld r?^,lr;Jr °tVlræU tákn hlnnar
mundir Menn hafa það hver lengur“ (Beckett), jafnvel „bros- maður með grátt skegg“ (algeng skapar og lista, — á gulrótum og
og Lucky, tákn þrautpíndrar und
irstéttar. Pozzo er að eigin viti
víðsýnn og skáldlegur. Hann sæk-
ist eftir valdi og auðlegð og vill
láta menn dást að sér. Ag þessu
leyti er Pozzo mannkynið. En
hinn hrokafulli harðstjóri, sem
veraldlegu yfirstéttar, allra tíma.
eftir öðrum. að þetta verk sé verður aðeins gretta". Vegna asta lýsing lítiltrúaðra á guðs- .öðru léttmeti. Þeir geta raunar 1
mjög gott. jafnvel eitt það þess að ma5nrinn sty5st ekki við hugmjrad kristninnar.) Og enn hvorugur af öðrum séð. Spámað- Beckett "vfrðisf"heM lTta
hoL?í nelna æ5rl forsjon, akveðið sið- fremur segir í leikritinu að Godot i urinn er stöðuglyndur en skáldið uecKett vrrðist helzt: Hta
bezta I menmngu Vesturlanda fer8i> hugsjónir eða tílgang, leggj hafi tvo þjóna, - gætir annar hverflynt og er að hugsa um hvort a P°f° semf velÞegna tllbreyimgu
aokkartið. — ast á hann drápsklyfjar frelsisins, sauðanna, hinn hafranna. Það erjþeir kæmust ekki betur af hvor l l um llfslei5anum» °g ,Þegar
Höfundur leikritsins er fri, sem °,g hann. ver5ur sjá“ur a5 taka Því síður ea svo „brosleg skýring“ j í sínu lagi. Hjá Beckett eru þess j^uTham meTn' aédTs
skrifar jöfnum höndum á frönsku akyar5anir en5a er Þetta em hof að segja að Godot sé guð, því sú ir höfðingjar sýudir á þann hátt U hann meun andans
og ensku. Hann hefur verið bú-, u5Þjaning aadans mannanna Estra er greinilega aðalmerking tákns- j að menn bera_ ekki kennzl á þá til ^ess að S leiðít ekki eim
settur í París um margra ára skeið, gen -°f Vladlmir 1 ”Beðlð fft‘5 ms' En Gudot er margt fleira.. og halda, að her seu aðems venju mikið, piosI óiafSSOn leikur hið
borg þar sem margir ungir lista-
menn hafa drukkið af skálum úr-!
kynjunar og öfuguggaháttar, unz
skarnið varð þeim fegurð og óhugn
aðurinn kjarni listarinnar.
Og þetta er jarðvegurinn sem
bæði þetta leikrit og önnur verk
Becketts eru sprottin úr. „Beðið
eftir Godot“ er rækilega blóðmar'k ;
3ð þeim bölsýnisbókmenntum sem ;
dela í kjölfar heimstyrjaldarinnar |
úðari. og ömurlegri bölsýnisóð!
hefiir engin skáldakynslóð kyrjað.
Bcðið eftir Godot er e.t.v. hámark
ð af þossum eymdarsöng.
Það erakennist af helstefnu og
rlgjöru svartnætti: Trúleysi, lífs
le'ði og lilgangsleysi er eina inni
bald lífsins meðan mannkynið
biður algerrar glötunar.
Þ»»'si giórulausa bölsýni grund-
að verulcgu leyti á kennrag
'im Evistentialismanns (Jean-
Paul Sarfre línunni). I þeirri heim
-poki er þvi slegið föstu, að eogin
æðri forsjón sé til. En það, segir
?>artrc og Beckctt er honum greini
'cga .rammála) skiptír öHu máli,
bví þar rieð er brotínn grundvöH
ir þers siðferðts, sem á trún'ni er
reist, og ekki aðeins það. Um til-
gang getur heldur ekki verið að
ræða eða hugsjón tíl að trúa á
Godot“. — Þetta á sem sagt að Hann er allt það sem maðurinn í legir ræflar á ferð! Þetta gerfi
Lucky (Guðmundur Pálsson), Árni, Pjzzo (Flosi Ólafsson) og Brynjólfur.
vandasama hlutverk Pozzo, og þótt
Flosi sé þjóðþekktur leikari er
þetta raunar hans fyrsta hlutverk
á leiksviði að heitið geti. Þrátt
fyrir augljósan vanþroska hins
unga leikara, er í Flosa einhver
demon, sem gæti átt eftír að
lyfta honum hátt í leiklistínni
Vissir þættir í leik hans, einkum
túlkun hans á hinum „kjálkagula"
hroka oddborgarans er í sérflokki.
Persónuleiki hans er síerkur og
menn bíða komu hans með mciri
eftirvæntingu en annarra, nvort
heldur sem hann hneykslar eða
hrífur.
Ræfillinn Lucky er leikinn af
Guðmundi Pálssyni. Lucky, full-
trúi hinna kúguðu. er algjör þræll,
andi hans sefur og vilji hans er þrot
ínn. Hann er ónæmur á allt nema
skipanir húsbónda síns — og
óttast það eitt ag fá ekki lengur
að bera byrðar hans. Guðmundur
Pálsson vinnur hér stærsta leik-
sigur sinn og fær verðugt lof á-
heyrenda ag launum.
Eg býzt ekki við að hægt sé að
saka Ieikstjórann Baldvin Ualldórs
son um að leikritið er í Iðnó. a
m.k. — þrautleiðinlest einkum í
öðrum þættí. Þvert á móti er verk
(FramhaW jíAu)