Tíminn - 01.07.1960, Blaðsíða 5

TÍMINN, föstudaginn 1. júU 1960.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdast.ióri: Tómas Árnason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarmsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egill Bjarnason. Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusimi:
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f.
--------------ERLENT YFIRLIT
Góðir gestir
Um þessar mundir eru staddir hér allmargir fulltrú-
arsamvinnusamtakanna á Norðurlöndum í tiiefni af því,
að aðalfundur norræna samvinnusambandsins (Nordisk
Andelsforbund) er haldinn hér á landi að þessu sinni.
Það er ekkert efamái. að Norðurlönd eru nú í
fremstu röð þeirra landa, þar sem stiórnarhættir þykja
farsælastir, lífskjör almennings bezt og stéttamunur
minnstur. Víða um heim er það haft að orði að Norð-
urlönd séu lönd hins gullna meðaJ.vegar. Með því er
átt við það, að þar hafi tekizt betur en annars staðar að
þræða meðalveginn milli öfga stórkapítalismans og
kommúnismans og fylgja þannig hinum farsæla meðal-
vegi, er tryggir bezt heilbrigða stjórnarhætti og góð lífs-
kjÖr almennings.
Árlega koma líka hundruð manna frá hinum ungu
ríkjum Asíu, Afríku og Suður-Ameríku í þeim erindum
til Norðurlanda að kynnast stjórnarháttum og félagslegu
starfi þar.
Oft er það alveg sérstakt erindi þessara manna að
kynna sér starfsemi samvinnufélaganna á Norðurlönd-
nm og þeim árangri, sem þau hafa náð. í langflestum
hinna nýju ríkja er nefnilega treyst meira og minna
á starfsaðferðir samvinnunnar við uppbyggingu ✓atvinnu-
veganna, einkum þó landbúnaðarins Því er leitað til
Norðurlanda og þeirra fyrirmynda, sem blasa við þar.
Ef nefna ætti eitthvað tvennt, sem framar öðru
hefur stuðlað að hinni farsælu og heilbrigðu þróun á
Norðurlöndum, er svarið víssulega auðvelt. Það eru sam-
vinnuhreyfingin og verkalýðshreyfingin, sem eiga meiri
þátt í þessari þróun en nokkuð annað. Þessar tvær hreyf-
ingar hafa náð meira vexti og viðgangi á Norðurlöndum
en í flestum eða öllum löndum öðrum og starf þeirra
og áhrif hafa mótað þar framþróun félagsmála og at-
vinnumála framar öllu öðru
Fyrir íslenzka samvinnumenn er það vissulega mikil
ánægja að fá heimsókn margra ágætra samvinnufröm-
uða frá Norðurlöndum. Það rifjar upp, hve mikill árang-
ur hefur náðst af samvinnustarfinu í þessum löndum og
er þannig til uppörvunar og hvatningar. Það gefur jafn-
framt vonir um vaxandi samstarf norrænna samvinnu-
manna, sem á að geta orðið íslenzku samvinnuhreyfing-
unni til lærdóms og styrktar. Og cú er einlæg ósk ís-
lenzkra samvinnumanna að norræn samvinnuhreyfing
eflist svo og styrkist að hún geti haidið áfram að bera
hróður Norðurlanda út um heiminn, eins og hún hefur
vissulega gert til þessa dags.
Hver er tilgangurinn?
Mbl. og Vísir reyna að halda því fram, að stjórnar-
andstæðingar vilji verkföl! Þetta er þó andstætt öllum
staðreyndum, þar sem sfjórnarands*c>ðan hefur þvert á
móti hvatf til þess, eins og t.d. kom fram í Timanum ný-
lega, að ríkisstjórninni vrði gefið nægilegt ráðrúm til
að brevfa stefnu sinni áður en gr<oið væri til örþrifa-
ráða. Með því mætti forðast verkföllin
Hvers vegna eru þá íhaldsblöðin að halda uppi þess-
um ósanna áróðri? Er bað kannske ætlun stjórnarinnar
að breyta ekki neitt um stefnu, láta heldur koma til
verkfalla og kenna öðrum um?
Vonandi hugsar ríkisstjórnin ráð sitt betur áður en
hún grípur til svo óheiliavænlegra vinnubragða.
Hafa friðarhorfurnar versnað?
ÁstandiS viríiisf enn svipaS og þaS var íyrir fund ætSstu manna
Vélskólanum í Reykjavík var,
sagt upp laugardaginn 21 maí við j
athöfn er fram fór í hátíðasal |
i
Sjómannaskolans. i
í skólaslitaræðu sinni ræddi'
skólastjórinn Gunnar Bjarnason, |
skólasfarfið s.l. vetur Kvað hann
ta.sverða bót hafa orðið að því,!
að hægt var að nota nýja véla-j
salinn nú í vetur, þó ekki hafi það i
verið nema að nokkru ley.ti. enda |
langt frá bvi að hann sé enn I
kominn í sæmilegt horf Harmaði
skólastjórinn mjög, að ekkert fé
fengist tli að ganga frá néinu til
fullnustu, oe sagð' að það milli-
bilsástand, sem nú hefur ríkt í
nokkur ár. torveldaði ákaflega
rilt kennslustarfið Taldi hann að
T.tils samræmis gætp milli þeirra
milljónaverðmæta, sem eru í hönd
uff’ vélstjóranna. bæði á sjó og í
landi, og beírra upphæða, sem
fjárveitinga'aldið telur sig geta
af höndum innt til að mennta
þessa menn og búa þá undir störf
AÐ SJALFSÖGÐU hefur
verið mjög rætt um það eftir
hinn misheppnaða fund æðstu
manna, sem kom saman í París
fyrir 1% mánuði síðan, hvort
friðarhorfur séu lakari eftir
fundinn en fyrir hann.
Yfirleitt virðist það dómur
þeirra, sem hezt þekkja til og
líta raunsæast á málin, að það
hefði ekki breytt neinu veru-
legu, þótt fundurinn færi á
þann veg, sem raun varð á.
Þetta álit virðist einkum byggj-
ast á því, að fundurinn hefði
hvort eð er aldrei orkað neinu
verulegu, þótt hann hefði farið
friðsamlega fram. Hvorugur
aðilanna hafi verið undir það
búinn að gera þær gagnkvæmu
tilslakanir, er hefði verið væn-
legar til teljandi áranguns.
Málin hefðu því eftir sem áður
staðið í stað, eins og þau gera
nú.
Að dómi þessara manna
hefðu vonbrigðin orðið litlu
minni, jafnvel meiri, ef fundur-
inn hefði endað árangurslaust
eftir miklar umræður, er hefðu
farið •fram með friðsamlegum
hætti. Það hefði einnig getað
hert áróðursstríðið engu síður
en þau endalok, sem urðu á
f .dinum vegna framkomu
Krustjoffs.
Frá sjónarmiði þessara
manna skiptir það me:tu, að
eftir fundinn hefur ekkert það
gerzt, er hefur gert ástan^ið.
verra, heldur virðást málin nú
standa í svipuðum skorðum og
fyrir fundinn. Friðarhorfur
hafa því haldizt óbreyttar, en
það hins vegar orðið Ijósara, að
litlar horfur eru á því, að áróð
ursbaráttunni milli austurs og
vesturs linni, heldur getur hún
átt eftir að harðna, þótt friður
haldist.
MEÐAL ÞEIRRA, sem ný-
lega hafa látið heyra til sín um
þessi mál, er Jens Otto Krag,
utanríkisráðherra Dana. Hann
birti fyrir nokkru grein í Poli-
tiken, þar sem hann víkur að
horfum í aliþjóðamálum í
greinarlokin. Efnislega er nið-
urstaða hans þessi:
— Það er spurt, hvort hinn
misheppnaði fundur æðstu
manna hafi breytt nokkru veru
legu í sambúð þjóða á milli.
Flestir svara þessari spurningu
neitandi. í því sambandi vísa
menn til þeirrar yfirlýsingar
Krustjoffs í Berlín 20. maí, að

- ■
Þótt Eisenhower hafi oröið fyrir
verulegum vonbrigðum að undan
förnu. lýsir hann því hiklaust
yfir, a3 sú stefna hans sé óbreytt
að halda öllum dyrum til sam-
komalags . opnum. jafnhliða því,
sérrt nægilegrar varúðar sé gætt.
Rússar munu ekki gera neinar
einhliða ráðstafanir varðandi
Berlínarmálið fyrr en eftir nýja
tilraun til samninga við vestur-
veldin. Af þessu ætti að mega
draga þá ályktun, að Berlín-
armálið sé sett í eins konar
fry.stingu í 6—8 mánuði. Þó má
ekki horfa fram hjá því, að
Rússar geta tekið málið upp
hvenær sem þeim býður svo
við aö horfa. Ennfremur er
bent á það, að stjórn Sovétríkj-
anna hefur lagt fram nýjar til-
lögur í afvopnunarmálunum.
Þótt þær séu óaðgengilegar og
myndu breyta hernaðarstyrk-
leikanum Rússum í vil, ef þeim
yrói framfylgt, er margt í þeim
til bóta frá þelm tillögum, sem
Rússar hafa áður lagt fram, og
ættu þær því, ásamt tillögum
vesturveldanna, að geta orðið
viðræðugrundvöllur. Hitt er
hins vegar mjög vafasamt, að
i;v upnunarviðræðurnar í Genf
beri nokkurn árangur (Þær
fóru út um þúfur nokkru eftir
að grein Krags var birt). Meiri
líkur eru til þess, að Rússar
vilji fresta endanlegum viðræð-
um um þessi mál þangað til á
nýjum fundi æðstu manna, en
Rússar gera sér bersýnilega
von um að slíkur fundur geti
orðið eftir að forsetakjörið í
Bandaríkjunum er um garð
gengið.
Ef til vill var framkoma
Krustjoffs á Parísarfundinum
sprottin af því, að hann var að
leita eftir átyllu til að hleypa
up fundinum, sem hann þótt-
ist sjá fyrirfram, að yrði árang
urslaus, en hann efcki kært sig
um að það kæmi í ljós, þar sem
það hefði getað valdið honum
erfiðleiikum heima fyrir og hert
Berlmardeiluna. En hvort sem
þessi skýring er rétt eða ekki,
er það þó augljóst, að næsti
fundur æðstu manna þarf að
vera betur undirbúinn og helzt
einhver árangur að verða tryggð
ur fyrirfram. —
Grein sinni lýkur Krag með
því að segja, að óraunhæft sé
að búast fljótlega við næsta
fundi æðstu manna, og sama
þörf sé nú ,sem fyrr fyrir góða
samstöðu vestrænna þjóða.
SEGJA MÁ, að flestir þeirra,
sem hafa góða þekkingu og
raunsæi til að bera líkt og
Krag utanríkisráðherra, riti og
ræði um þessi mál á svipaðan
hátt og hér að framan. Þeir
telja, að lítið eða ekkert hafi
breytzt raunverulega við það,
að fundur æðstu mann fór út
um þúfur. Friðarhorfurnar hafi
að sjálfsögðu ekki batnað, en
heldur ekki versnað. Málin séu
í sama þófinu og þau voru fyrir
fundinn. Áróðursstyrjöldin hafi
harðnað nokkuð, en eftir sem
áður sé þó rétt að reyna að
halda öllum dyrum opnum til
samkomulags, jafnframt því og
gætt sé eðlilegrar varúðar.
Ástandið er þannig í höfuð
atriðum hið sama og það var
fyrir fundinn. Flest bendir til,
að það muni haldast þannig
næstu mánuðina eða þangað
til nýr maður hefur tekið við
f■;, ustu Bandaríkjanna. M’kið
velti þess vegna á því, að næsti
forseti Bandaríkjanna reynist
hinum mikla vanda vaxinn, er
kemur til að hvíla á herðum
hans sem áhrifamesta leiðtoga
hins vestræna heims. Þ. Þ.
Vélskólanum í Rvík slitið
þeirra, sem þar að auki eru beint
eða óbeint i sambandi við aðal-
framleiðslu- þjóðarinnar
Fallizt hefur verið á að ráða 1 ^
fastan kennara í vélfræð. að skól- \
armm i haust Er bá hugmyndin
stí auka verklegu kennsluna, svo
hún verði helmingi meiri næsta
vctur heldur en hún hefur verið.
Við skólann störfuðu í vetur 18
hennarar auk skólastjóra og þakk-
að’ skólastjóri þeim ánægjulegt
samstarf.
Nemendur skólans vom í haust
131 Vélstiorar og vélstjóraefni
voru 123, en rafvirkjar 8. í 1.
bekk voru 40 (2 bekkjardeildir),
í 2 bekk 42 (2 bekkir), í raf-
magnsdeild vélstjóra 41 (2 bekk-
irV og 8 í eldri deild rafvirkja.
Yngri deild rafvirkja starfaði
ekki vegna ónógrar aðsóknar í
huust. 2 nemendur í 1. bekk hættu
Við nám og 3 létust, eins og áður
hefur verið sagt.
Undir próf gengu alls 88 nem-
endur og stóðust það 34 vélstjór-
ar í rafmagnsdeild, 39 vélstjórar
og 8 rafv.rkjar. Ágætiseinkunn
hlutu Óskar Pétursson, vélstjóri
r-fmagnsdsild, 7,07 rafvirkjarnir
Haukur Arinbjarnarson 7,36 og
Iigimar Karlsson 7,31. Átta vél-
stjórar hlucu ágætiseinkunn, þeir
Guðlaugur Ketilsson 7,54. Svavar
Sveinsson 7,44, Jón Sigurðsson
7 32, Jón Vilhelmsson 7,13, Krist-
mann Gunnarsson 7,13, Brynjólf-
ur Guðmundsson 7,10, Sveinn Sig-
urðsson 7,04 og Gunnar Guttorms-
son 7,00.
Hæstu emkunn í eimvélafræði
hlaut Svavar Sveinsson 38% (af
(Framhald á 11 siðu)