Tíminn - 27.10.1960, Side 7

T f MIN N, fimmtndaginn 27. október 1960.
7
ING
KOMA ÞARF FÚSTU SKIPULAGI A STARFSEMI,
ER STUÐLAR AÐ JAFNVÆGI Í BYGGB LANDSINS
Þingmenn Framsóknar-
flokksins í efri deiid þeir Her-
mann Jónasson, Sigurvin Ein-
arsson, Ólafur Jóhannesson,
Páll Þorsfeinsson, Karl Krisf-
jánsson og Ásgeir Bjarnason,
flytja frumvarp til laga um
framleiðslu- og atvinnuaukn-
ingarsjóS og ráðstafanir til
þess að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins. Frumvarpið
hljóðar svo:
1. gr. i
Sofna skal sjóð er nefnist
Framleiðslu- og atvinnuaukn
ingarsjóður. Sjóðurinn er
eign ríkisins. Hlutverk sjóðs
ins er að stuðla að framleiðslu
og atvinnuaukningu og jafn
vægi í byggð landsins.
2. gr.
Stofnfé sjóðsins er:
1. 20 milljón kr. framlag
úr ríkissjóði 1961.
2. Fé það, sem ríkissjóöur
hefur lánað til þess að bæta
úr atvinnuörðugleikum í
landinu samkv. 20. og 22. gr.
fjárlaga, enda hafi lánin
ekki verið gefin eftir fyrir
gildistöku laga þessara.
3. Inneign ríkissjóðs hjá
lántakendum ríkisábyrgðar-
lána vegna afborgana og
vaxta, sem ríkissjóður hefur
greitt af þessum lánum fyrir
gildistöku þessara laga.
Kröfur ríkissjóðs vegna
lána samkv. 2. tölulið og
greiðslu vanskilaskulda sam
k^æmt 3. tölul. þessarar
^reinar skal afhenda Fram-
leiðslu- og atvinnuaukning-
nrsjóði með sömu skilyrðum
og skuldabréf vegna harð-
inda- og óþurrkalána voru af
hent bjargráðasjóði, sbr. 22.
gr. XL fjárlaga fyrir árið
1957.
Nú ákveður ríkissjóður inn
heimtu á skuld, sem fallin er
í gjalddaga fyrir gildistöku
þessara laga, og getur skuldu
nautur þá leitað úrskurðar.
rikisstjórnarinnar um inn-
heimtuna.
3. gr.
Tekjur Framleiðslu- og at
vinnuaukningarsjóðs eru:
1. Vaxtatekjur.
2. Árlegt framlag ríkis-
sjóðs á árunum 1962—1971,
20 millj. kr. á ári.
3. Skuldir, sem ríkissjóður
eignast samkv. 3. tölul. 2. gr
eftir gildistöku þessara laga.
Skulu um þennan lið gilda
sömu ákvæði og um 3. lið 2.
gr. um stofnfé.
4. gr.
Lán úr sjóðnum má veita
til að kaupa eða koma upp
atvinnutækjum eða aðstöðu
til hvers konar framleiðslu-
og atvinnuaukningar, sem til
þess er fallin að efla atvinnu
lífið í landinu og stuöla að
jafnvægi í byggð landsins.
Um tryggingu fyrir láni fer
Frumvarp þingmanna Framsóknarflokksins í efri deild um fram-
leiðslu- og atvinnuaukningarsjóð og ráðstafanir til þess að stuðla
að jafnvægi í byggð landsins.
Hermann
Sigurvin Ólafur Páll Karl Ásgeir
eftir ákvæðum stjórnarinnar
hverju sinni og samkv. því,
sem tíðkazt hefur um lán
þau, sem tilgreind eru í 2.
tölul. 2. gr.
Lánstími skal vera 10—20
ár, og ákveður stjórnin hann
hverju sinni. Vextir skulu
vera 4—6%, einnig samkv.
ákvörðun sjóðsstjórnar. —
Ef atvinnutæki, sem sett hef
ur verið að veði fyrir láni úr
Framleiðslu- og atvinnuaukn
ingarsjóði, flytzt burt úr
sveitarfélagi, sem það var í,
þegar lánið var tekið, er lán
ið allt fallið í gjalddaga,
nema stjórn sjóðsins samþ.
flutninginn.
Ef sérstaklega stendur á,
er stjórn Framleiðslu- og
atvinnuauknángarsjóðs heim
ilt að veita sveitarfélagi vaxta
laust lán eða óafturkræft
framlag til þess að bæta úr
atvinnuörðugleikum, ef 4/5
sjóðsstjórnar eru því sam-
þykkir. Einnig má breyta
láni eða vanskilaskuld sam
kvæmt 3. tölul. 2. gr. í óaftur
kræft framlag, ef 4/5 sjóðs-
stjórnar samþykkja og telja,
að endurgreiðslur séu lán-
takanda um megn.
5. gr.
Stjórn Framleiðslu- og at
vinnuaukningarsjóðs skal skip
uð fimm mönnum og jafn-
mörgum til vara. Fjórir skulu
kosnir hlutfallskosningu í sam
einuðu Alþingi á fyrsta þingi
hvers kjörtímabils. Þó skal
stjórnin kosin í fyrsta sinn
á þingi því, er samþykkir lög
þessi.
Fimmta stjórnarnefndar-
manninn, ásamt varamanni
hans, kvs stjórn Framkvæmda
banka íslands til fjögurra ára
í senn.
Stjórnin velur sér formann.
Framkvæmdabanki íslands
annast dagleg afgreiðslustörf
og reikningshald sjóðsins eftir
nánari fyrirmælum sj óðsstj ,
gegn þóknun, er ráðherra á-
kveður Einnig veitir bankinn
sjóðsstjórninni aðstoð við
þau störf, er henni kunna að
verða falin samkv. 6. gr.,
gegn þóknun, sem ákveðin er
á sama hátt.
Ráðherra ákveður laun
sjóðsstjórnarmanna, og skulu
laun og annar kostnaður
greidd úr Framleiðslu- og
atvinnuaukningarsj óði.
Stjórnin birtir, eigi síðar en
31. marz ár hvert, skýrslu uni
ráðstöfun fjár úr sjóðnum
næsta ár á undan og með
hvaða kjörum og til hvers
fénu hefur verið ráðstafað,
svo og reglur, er hún setur
sér um störf sín.
6. gr.
Ríkisstjórninni er heimilt
að fela stjórn Framleiðslu- og
atvinnuaukningarsjóðs að
gera árlega skýrslu um at-
vinnuástand og aðstöðu til at-
vinnurekstrar í einstökum
byggðarlöa-um, eftir því sem
ástæða þ"kir til, og tillögur
og áætlanir um ráðstafanir til
þess að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins. Lán úr sjóðn
um skulu veitt með hliðsjón
af slíkum tillögum og áætlun
um, séu þær fyrir hendi.
7. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
í greinargerð segir:
Frv. þetta er flutt til þess
að koma föstu skipulagi á til-
tekinri þátt þeirrar starfsemi
sem að því miðar að stuðla
að jafnvægi í bygð landsins,
og tryggja, svo sem unnt er,
að ráðstafanir, sem hér er um
að ræða, verði ekki felldar nið
ur.
Um mörg undanfarin ár
hefur verið veitt 1 fjárlögum
eða heimilað að greiða úr
ríkissjóði svonefnt atvinnu-
aukningarfé, sem varið hefur
verið til eflingar atvinnulífi,
þar sem þess var talin mest
þörf, aðallega við sjávarsíð-
una. Hefur því einkum verið
úthlutað sem lánum út á síð
ari veðrétt í skipum, fiskiðju
verum og öðrum atvinnutækj
um, sem nauðsyn hefur þótt
til bera að koma upp í hlutað
eigandi bvggðarlögum eða end
urbæta í fjárlögum voru á ár
unum 1953—1956 ætlaðar i
þessu skyni 5 millj. kr á ári,
en varð í reyndinni nokkru
meira. Síðar var sú upphæð
hækkuð, og er að því vikið
annars staðar í greinargerð-
inni.
Þá er og þess að geta, að
ríkið hefur oft, bæði fyrr og
síðar, gengið í ábyrgð fyrir
lánum samkvæmt lagaheim-
ildum frá Alþingi. Mörg þess-
ara ríkisábyrgðarlána hafa
verið tekin og ábyrgð veitt í
svipuðum tilgangi og atvinnu
aukningarlánin (lán til kaupa
á togurum og fiskibátum,
hafnarbótalán o.s.frv.), en
mikið af ríkisábyrgðum er þó
til orðið af öðrum ástæðum,
sem ekki verða raktar hér. —
Allmikið er um það, að ríkið
hafi orðið að greiða afborg-
anir og vexti af lánum, sem
það er í ábyrgö fyrir, a.m.k.
öðru hverju, einkum þeim,
sem tekin hafa verið til at-
vinnuuppbyggingar, beint eða
óbeint. Hafa þannig safnazt
óumsamdar skuldir við ríkis-
sjóð. í seinni tíð hafa í fjár-
lögum verið áætlaðar vaxandi
upphæðir til greiðslu afborg
ana og vaxta af ríkisábyrgðar
lánum í vanskilum. Þessu
valda að verulegu leyti hinir
stöðugu erfiðleikar atvinnu-
veganna vegna verðbólgunn-
ar innanlands. En hér kemur
það jafnframt til greina, að
uppbyggingarþörf atvinnulífs
ins í einstökum landshlutum
hefur verið miklu meiri en
getan til að standa straum af
framkvæmdunum, a.m.k. fyrst
um sinn, á meðan árangur
þeirra var ekki að fullu kom
inn í ljós, enda stundum
fremur um óbeinan en bein-
an árangur að ræða frá fjár-
hagslegu sjónarmiði.
Á öndverðu ári 1956 var af
hálfu ríkisstjórnarinnar flutt
á Alþingi frumvarp til laga
um ráðstafanir til þess að
stuðla að jafnvægi í byggð
landsins, en frv. þetta var
samið af alþingismönnunum
Gísla Guðmundssyni og Gísla
Jónssyni, sem skipaðir höfðu
verið samkv. ályktun Alþing-
is til þess að gera áætlanir
og tillögur um slíkar ráðstaf-
anir. Frv. varð ekki útrætt.
Hins vegar skipaði ríkisstjórn
in haustið 1956 sérstaka nefnd
(atvinnutækjanefnd) til þess
að gera tillögur um útvegun
nýrra atvinnutækja og dreif-
ingu þeirra um landið. Skyldi
sú nefnd einkum gera tillög-
ur um uppbyggingu atvinnu-
lífsins í þeim landshlutum,
sem verst væru-á vegi stadd-
ir í atvinnulegum efnum.
Nefnd þessi hefur m.a. gert
skýrslur þær um atvinnuá-
stand og aðstöðu til atvinnu
rekstrar í bæjum og þorpum,
sem alþingismenn fengu í
hendur 1958 og 1959, en auk
þess ýmsar tillögur og áætl-
anir, sem voru afhentar ríkis
stjórninni. Um sama leyti og
nefnfiin var skipuð, var at-
vinnuaukningarfé í fjárlögum
fyrir árið 1957 hækkað úr 5
millj. kr. upp í 15 millj. kr.,
en í fjárlögum fyrir 1958 var
það 13 y2 millj. kr. Var sú upp
hæð haustið 1958 tekin upp
í frv. til fjárlaga fyrir árið
1959, en var á Alþingi lækkuð
niður í 10 millj. kr. Er sú upp
hæð óbreytt á fjárlögum 1960.
í frv. þvi, sem fyrr var
nefnt og flutt var á Alþingi
1956, var lagt til, að stofnað-
ur yrði sérstakur lánasjóður
til þess að stuðla að jafnvægi
í bygð landsins. Gert var ráð
fyrir ríkisframlagi til sjóðsins
og að honum yrðu afhentar
skuldir, sem þá voru eign rík
issjóðs eða yrðu eftirleiðis
vegna atvinnuaukningarlána
og ríkisábyrgða. Gert var ráð
fyrir, að yfir sjóðinn yrði sett
sérstök stjórn. Skyldi hún
jafnframt safna skýrslum og
gera áætlanir og tillögur um
framkvæmdir, eftir því sem
nánar var fyrir mælt í frv.
En til þess var ætlazt, að
Framkvæmdabanki íslands
annaðist daglega afgreiðslu
fyrir sjóðinn.
Frv. þetta er að nokkru
leyti byggt á frv. frá 1956. —
Hæsta fjárveiting til atvinnu
aukningar var árið 1957 15
millj. króna.
En til samræmis við þá
breytingu á verðgildi peninga,
sem gerð var snemma á þessu
ári, er lagt til, að ríkissjóð-
(Framhald á 2. síðu)
Dagskrá efri deildar Alþingis:
1. Fiskveiðilandhelgi íslands, frv. —
1. umr.
2. Framleiðslu- og atvinnuaukning-
arsjóður, frv. — 1. umr.
□agskrá neðri deildar Atþingis:
1. Bann gegn vinnustöðvun atvinnu-
flugmanna, frv. — Frh. 1. umr.
2. Eftirlit með happdrættum, frv. —
1. umr.
3. Happdrætti háskólans, frv. — 1.
umr.
4. Lækkun á byggingarkostnaði, frv.
1. umr.
5. Lántaka til hafnarframkvæmda,
frv. — 1. umr.