Tíminn - 27.10.1960, Blaðsíða 11

TfMINN, fimmtudaginn 27. október 1960.
11
Upplausn yfirvof-
andi í Egyptalandi
Hjnn mikli faraó, Ramses II, er 'átinn,
og þjóðin óttast framtíðina
Fyrir dauða sinn lét Ramses II. höggva fjórar myndlr af sér
í klappirnar á vesturbakka Nílar.
ÞEBU í Egyptalandi, árið
!225 f. Kr. — Ramses II. hinn
mesti faraó í sögu Egypta-
lands, er látinn 90 ára að
aldri eftir 67 ára stjórnar-
tímabil.
Hér í Þebu eru allir sorg-
bitnir vegna fráfalls konungs-
ins, hver á nú að stjórna rík-
inu? Ramses II hafði gert
Egyptaland að stcrveldi með-
al þjóðanna.
Dauðinn kom ekki á óvart. Hinn
m,kli faraó hafði veiið heilsuveill
arum saman, kraftar hans voru
brotnir og viljastyrkurinn horf-
inn.
RAMSES II.,
— hinn mikli faraó, sem stjórnaði
landinu í 67 á.r.
Ramses II er þekktur fyrir hin-
ar miklu byggingaríramkvæmdir
sem gerðar voru á hans tíð. Aldrei
nefur byggingarlistir, staðið með
n'eiri blóma. Frægust af.bygging-
um hans er musærið sem kennt er
við hann sjálfan.
Þar að auk lét hann endurreisa
Avaris, hina fyrrverandi höfuð-
borg sem stendur á breiða Nílar-
deltanum austanverðum. fjölda
annarra borga lét hann reisa.
Háði orrustur
v ð stjórnartaumunum eftir Seti,
föður sinn. En Ramses 11 náði
þegar yfirráðun, í borgunum á
ströndúm Sýrlands og Fönikíu til
að geta síðar farið með her manns
i,m þessi lönd. Óvinirnir réðu yfir
herstyrk um 20.001' manns og
lvamses nokkru minna en hann
hafði aukið hei’afla sinn með núb-
ístum og sardiskum liðsmönnum.
Liðinu var skipt í fjögur fylki, og
báru þau nöln guðanna. Amon,
Re, Ptah og Sutech. Við borgina
Quades í Orontesdal tókst óvinun-
um að lokka hann í gildru, en
hreysti faraósins og manna hans
barg þeim frá því að falla í óvina-
hendur.
Helzt friður?
Síðar hófsrt ófriður í þeim hluta
Asíu sem Egyptar ráða fyrir. Það
ték Ramses þrjú ár að friða Pal-
estínu og á áttunda stjórnarári
sinu var hann aftur kominn í Or-
ontesdalinn. f það sinn gagnaði
Hittítunum ekki kænska þeirra og
voru þeir höggnir niður og gjör-
srgraðir.
En í mörg ár voru uppreisnir í
löndunum og Ramses varð að
ganga í bardaga hvað eftir annað
þar til hann á sínu tuttugasta og
fyrsta stjórnarári fésk tilboð um
íriðarsamninga frá Hittítakonung-
inum. Tilboðið hefst með þessum
orðum:
„Samkomulagsgjörð lögð fram
af hinum mikla konungi af Kheta,
Khetasar, hinum hrausta, syni
Merasar, hins mikla konungs
Itheta, hins hrausta, á silfurtöflu
t;:i Ramses II, hins mikla sem ríkir
í Egyptalandi hins hrausta, son-
ar Seti I, hins mikla sem ríkti
yfír Egyptalandi, hins hrausta,
sonarsonar Ramses I, hins mikla
sem ríkti yfir Egyptalandi, hins
Ir austa, með tilboði um frið og
bræðralag okkar í millum um alla
tið.“
Þessi gleðiboðskapur hefur
verið greyptur á musterisveggi
vora. Konungarnir tveir slíðruðu
sverðin og tóku upp varnarsamn-
inga og guðir þeirra beggja, him-
inn og jörð, haf og loft, ljós og
rr.yrkur voru til vitnis um þennan
fóttmála.
Friðurinn hélzt til endadægurs
hins mikla faraó. Konungarnir
vinguðust innilega og þjóðirnarj
lifðu í sátt og samlyndi. Ramses
kvæntist prmsessu af Hittíta-ætt-
um og varð hún drottning Egypta-
iands og oar nafnið Matonfrure.
.Rrúðkaupi þeirra er lýst í máli
og myndum í Ramseshofinu í Abu
Simbel.
Og Ramses og þjóðin helgaði sig
íriðsamlegri sýslan. Hinn mikli
feraó reisti fjölda þeirra borga
sem nú standa með mestum
b'óma og á þessum friðarins tím-
um hafa verzlun og handiðnaður
þróazt.
Við fráfall hans vaknar sú spurn
ing hvort friðurinn muni haldast.
Óttast upplausn
Landsmenn hafa nú á tilfinn-
Sagnfræðmgar segja ab hinn
látni faraó verði að teljast einn
af mestu konungum þessa lands
og hinn merkasfi eðan Amenh-
otep III ieið en hann var uppi
fvrjr 150 árum.
Á því tímabili hefur þjóðin átt
t mestu erttðleikum, kreppur hafa
ieikið hana grátt og höfðingjar
sem ekki bára hið minnsta skyn
á stjórnmál voru við völdin Am-
enhotep átti engan son og olli það
margvíslegum erfiðleikum og
tengdasynir hans voru of ungir og
of háðir prestunum til að fá
r.okkru áorkað.
Valdskipting
Ikhnaton fór með völdin en
fcann var handbendi prestanna, og
þegar Tutankamon, annar tengda-
sonur hans leið, tók æðstiprestur-
inn völdin. Það gerði hann með
v;ss lagafyrtrmæli að yfirvarpi, en
Tutankamon var löglegur ríkis-
r.rfi, en presturinn var skamma
ltríð við vöid og eftirmaður hans
var Harmhab sem reyndi að rétt-
læta valdatöku sína með því að
kvænast prinsessu. En ekki reynd-
isi hann giftudrýgri stjórnandi en
ræstu fyrirrennarar hans.
Sonur Ramses II
Ramses I tók við stjórnartaum-
unum eftir Ilarmhab og var hann
afi hins nýlátna konungs. Hann
var aðeins við völd í tvö ár og tók
þá Seti sonur hans við.
Með Seti I komst meiri ró á
landsmálin og eftir áratuga skær-
ur og upplausn samfara stjórnleysi
sjálfskipaðra embættismanna, her-
foringja og valdagráðugra presta
fékk þjóðin loks frið til að sinna
nauðsynjamálum
Ríkið hélt áfram að eflast eftir
að Ramses II tók við eftir Seti,
föður sinn, en nú eftir dauða
legt að láta hunda sjást klæð
lausa á almanna og alhunda
færi eins og að menn gangi
berstrípaðir, eða svo er það
í París. Sú tíð er liðin að litið
sé á vel klipptan og kemdan
rakka með fallega hálsgjörð
og silfurplötu sem fyrirmynd
ar hund.
Hundatízkan, hausttízka
hundanna var nýlega til sýn
is í afarfínu tízkuhúsi við
Rue Faubourg Saint Honore
þar í borg.
Mjóa Iínan
Hin nýja lína i hundatízk-
unni er mörkuð af mademi-
selle Francine Pary og þykir
líkleg til að ná mikilli út-
breiðslu og vinsældum meðal
hunda sem aðhyllast grannt
og spengilegt vaxtarlag. —
Klæðnaðurinn er afar þröng
ur og mun hafa þau áhrif að
St. Bernhardshundar t. d.,
sem eru loðnir og bústnir að
sjá munu taka sig út eins og
penustu mjóhundar í þessum
nýju fötum.
Hundafötin frá Pary eru
all fjölbreytt og þar má finna
fatnað við allra hæfi og allt
hans óttast menn að landið verði
á ný bitbein duglausra og ráð-
lausra manna sem hugsra meira
um eigin hag en velferð þjóðar-
innar.
Við verðum að gera okkur ljóst
að horfurnar eru hvergi nærri
góðar. Erlendir kynstofnar ryðjast
innyfir landamærin og hrifsa til
sín jarðirnar, stela og eyðileggja,
og, prestarnir reyna eftir beztu
sem velklæddur hundur þarf
á að halda.
Baðföt og yfirhafnir
Kjölturakki, nefndur Atos,
sýndi bleikrauða bakkápu
með dökkrauðum brydding-
um. Þar voru sportföt úr
hvítu og svartköflöttu efni
og græn leikföt til að nota
á baðströndinni. Hlýleg síð-
degisföt úr þykku rauðu ull
arefni og skjólflík úr dökk-
brúnu satíni með skinn-
kraga.
Mesta hrifningu vakti rönd
óttur frakki, ljósrauður og
hvítur, ásamt kögruðu milli-
pilsi. — Sýningarhundarnir
voru fyrst og fremst kjöltu-
rakkar, mjóhundar og lang-
hundar. — Maður nokkur
spurði einn af fulltrúum sýn
ingarinnar hvort Pary hefði
ekki teiknað > föt á fleiri
hundategundir.
— Hvaða tegund hafið þér
í huga? sagði fulltrúinn.
— Eg á bolbít sem heitir
Pug, sagði maðurinn.
Fulltrúinn stríkkaði ofur-
lítið á munnvikunum og svar
aði. — Það eru til einstöku
Það þykir nú álíka óvirðu-
getu að draga völdin úr höndum
Merneptah, sonar Ramses II, sem
því miður hefur ekki sýnt nægi-
legan kjark og kraft til að vísa
óvinum sínum og keppinautum á
bug. Við óskum þess að hinum
nýja faraó megi hlotnast styrkur
t'l að leysa þann vanda sem hon-
um er á höndum.
(Úr Verdens nyheder, mann-
kvnssagan í fréttaformi.)
hundar, já, alveg eins og
menn, sem tízkufrömuðir
geta ekki hjálpað, þvi miður.
RÍKISÚTGÁFA NÁMSBÓKA
(Skólavörðubúðin) hefur nýlega
gefið út 30 vinnubókarblöð með
útlínum úr dýrafræði, líkams-
fræði og grasafræði.
Myndirnar teiknaði Bjarni Jóns-
son, gagnfræðaskólakennari og
skýringar samdi Guðmundur Þor-
láksson cand. mag. Blöð 'þessi eru
ætluð til notkunar í skólum og
við heimanám. Myndirnar eru
merktar með tölum og bókstöfum
og til þeirra vísað í skýringum, er
fylgja. Á blöðin sjálf eða á önnur
vinnúbókarblöð geta nemendur
skráð eigin athuganir eða aðalat-
riði þess, sem þau þurfa að vita
um efni ..yndarinnar. Blöðin geta
þannig orðið eins konar kennslu-
bók, samin af nemandanum sjálf-
um. Þau eiga einnig að auðvelda
nemandanum að nota sjónskyn sitt
við námið, skerpa athygli sína og
framsetningarhæfileika í stað þess
að læra setningar meira eða minna
án athugunar á efninu. Yngstu
nemendurnir munu fúslega lita
myndirnar og þeir eldri geta æft
sig í að skyggja þær og gefa
vinnubókinni þannig liti og líf.
Þannig getur nemandinn lært af
eigin starf, og ekk aðeis náttúru-
fræði, heldur einnig teikningu,
skrift og eigin framsetningu.
Prentun blaðanna annaðist Lit-
biá h/f.
Mest lof á hann þc skilið fyrir
það hvernig hann jók ríkisvaldið. .. .
Hittí'tarnir voru hinir skaðlegustu otgunni að öryggi þetrra se fall-
f’endur ríkisins þegar hann tók Ví)^ °S óttas' framtíðina eftir frá-
fall Ramses II.
Hundatízkan frá París